Bệnh viêm đau khớp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Bệnh viêm đau khớp với triệu chứng điển hình là những cơn đau nhức khó chịu, ảnh hưởng đến vận động và sinh hoạt của bệnh nhân. Nếu không có biện pháp xử lý đúng, người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, việc chủ động nắm bắt thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình.

Viêm đau khớp là bệnh gì?

Viêm đau khớp là tình trạng một hoặc nhiều khớp bị tổn thương, viêm nhiễm, ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của khớp. Đây là bệnh lý thường gặp ai cũng có thể mắc phải, nhưng dễ thấy ở người trên 60 tuổi, trung niên, người béo phì. Một số trường hợp bệnh xuất hiện ở trẻ em, thanh thiếu niên, người trẻ tuổi.

Theo thống kê của ngành y tế, viêm khớp có khoảng hơn 100 loại bệnh với nhiều vị trí, nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, các chuyên gia phân loại bệnh lý này thành 2 nhóm lớn, gồm: Viêm xương khớp và Viêm khớp dạng thấp.

Viêm xương khớp (OA): Đây là loại bệnh phổ biến nhất. Vị trí tổn thương là sụn khớp, khiến người bệnh đau nhức, khó vận động hoặc có thể gây biến dạng khớp. Những vị trí dễ gặp gồm:

• Viêm khớp gối 
• Viêm khớp háng
•  Viêm khớp vai
• Viêm khớp tay, đau khớp ngón tay
• Viêm khớp cổ tay
• Viêm khớp khủy tay
•  Viêm khớp cổ chân, mắt cá chân
• Viêm khớp thái dương hàm
• Viêm đa khớp…

Viêm khớp dạng thấp (RA): Bệnh lý này liên quan đến hệ thống miễn dịch. Vị trí tổn thương là các màng hoạt dịch, sau đó gây rối loạn các thành phần khác của khớp. Người dễ mắc viêm khớp dạng thấp thường là phụ nữ từ 40 tuổi trở lên.

Bên cạnh 2 nhóm bệnh trên, còn có các loại bệnh viêm khớp khác như:

• Viêm khớp nhiễm khuẩn
• Viêm cột sống dính khớp
•  Viêm khớp cơ học
• Viêm khớp chuyển hóa
• Đau cơ xương khớp mềm
• Viêm khớp phản ứng
• Viêm khớp vảy nến
• Bệnh học mô liên kết
• Đau viêm khớp lưng

Để có thể xác định chính xác tình trạng bệnh của mình nằm ở loại viêm khớp nào, người bệnh cần đến bệnh viện kiểm tra, bác sĩ sẽ khám, xét nghiệm, chụp chiếu hình ảnh để đưa ra chẩn đoán.

Nguyên nhân viêm đau khớp

Mỗi loại bệnh viêm khớp sẽ có nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên có thể chia thành 2 nhóm nguyên nhân chính:

• Nguyên nhân tại khớp: Sụn khớp bị bào mòn, thoái hóa, viêm sụn, chấn thương, nhiễm khuẩn tại khớp…
• Nguyên nhân không phải do khớp: Rối loạn chuyển hóa, rối loạn hệ thống miễn dịch…

Bên cạnh đó, bệnh viêm khớp hình thành còn do một số yếu tố sau:

• Tuổi cao: Theo thời gian, cơ thể con người bị lão hóa, các khớp yếu dần, vì vậy dễ mắc các bệnh về xương khớp.
• Giới tính: Tình trạng viêm khớp dễ xuất hiện ở phụ nữ hơn đàn ông, nhất là nữ giới trên 40 tuổi.
• Do thừa cân: Những người béo phì có trọng lượng cơ thể lớn, tạo áp lực nhiều lên các khớp, từ đó tăng nguy cơ bị các bệnh liên quan đến xương khớp. Bên cạnh đó, các protein trong mỡ cũng thể thể gây viêm khớp.
• Do di truyền: Nếu bố mẹ, ông bà có tiểu sử bị viêm khớp thì các con dễ bị bệnh hơn bình thường.
• Do chấn thương: Chấn thương do chơi thể thao quá sức hoặc tai nạn giao thông có thể phá vỡ mô sụn, gây đau khớp, viêm đa khớp.
• Do nghề nghiệp: Một số công việc có thể ảnh hưởng đến xương khớp như nhân viên văn phòng, lễ tân, công nhân, thợ may, lái xe… Do thường xuyên phải lặp lại một động tác trong thời gian dài. Bên cạnh đó, người mang vác vật nặng, ngồi xổm nhiều… Cũng có nguy cơ bị viêm khớp cao.
• Do lối sống thiếu khoa học: Người hút thuốc lá nhiều, thường xuyên thức khuya, căng thẳng…Có thể kích thích hệ miễn dịch bất thường, dẫn đến viêm khớp dạng thấp.
• Chế độ dinh dưỡng: Ăn uống thiếu chất, nhất là canxi, magie… Khiến cơ thể không đủ chất nuôi dưỡng khớp và gây ra tổn thương.
• Bẩm sinh: Nhiều người khi sinh ra đã có vấn đề về xương khớp, biến dạng khớp, sụn khớp lỗi… Sẽ làm gia tăng nguy cơ bị bệnh.
• Nhiễm trùng: Cơ thể bị nhiễm trùng vi sinh vật, ký sinh trùng có thể kích thích phát triển viêm khớp.
• Đi giày cao gót: Khi đi giày cao gót, trọng lượng cơ thể sẽ dồn nhiều xuống chân. Lâu dần khiến khớp và sụn bị tổn thương, bào mòn, gây viêm khớp gối, viêm khớp cổ chân, ngón chân…

Triệu chứng bệnh viêm đau khớp

Các dấu hiệu viêm khớp phụ thuộc vào từng loại bệnh và mức độ bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp nhất:

• Đau khớp: Đây là biểu hiện điển hình nhất của bệnh viêm khớp. Người bệnh có cảm giác đau tại vùng tổn thương, cơn đau tăng lên khi vận động, di chuyển, leo cầu thang, xoay người… Ngay cả khi không vận động cũng đau. Đau nhức có thể lan ra vùng xung quanh khớp viêm.
• Cứng khớp: Bệnh nhân bị co cứng tại vùng khớp bị viêm, nhất là vào buổi sáng hoặc sau thời gian dài không vận động, kéo dài khoảng 30 phút sau đó mới trở lại bình thường.
• Sưng và nóng khớp: Tại vùng khớp gối, khớp vai, khớp háng… bị viêm xuất hiện triệu chứng sưng đỏ, nóng khi chạm vào, da bên ngoài khớp căng bóng.
• Vận động khó khăn: Bệnh nhân cảm thấy khó di chuyển, đi lại, leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống… Thậm chí có thể bị tê tay, chân.
• Khớp có tiếng kêu: Khi vận động, co duỗi, xoay khớp sẽ có tiếng kêu lục khục, lạo xạo do các sụn khớp bị tổn thương, bào mòn, 2 đầu xương chạm vào nhau.
• Các triệu chứng khác: Phát ban mẩn ngứa, mệt mỏi, sốt, sụt cân, mất ngủ, chán ăn, thiếu máu, biến dạng khớp…

Bệnh viêm khớp có nguy hiểm không?

Theo các chuyên gia, bệnh viêm khớp không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc của người bệnh mà còn có thể gây hại cho sức khỏe nếu không chữa trị sớm. Ở giai đoạn viêm khớp mãn tính, bệnh kéo dài lâu ngày sẽ dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm như:

• Biến dạng khớp, ổ khớp bị xoắn, gây suy giảm chức năng khớp.
• Có thể gây ra các bệnh xương khớp khác như thoái hóa khớp, khô khớp…
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch, hở van tim, đột quỵ…
• Hạn chế vận động, teo cơ, bại liệt, tàn phế suốt đời.

Do đó, khi thấy các triệu chứng bất thường, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế khám để có phương án điều trị phù hợp và sớm nhất.

Cách chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán bệnh viêm khớp, người bệnh cần thăm khám tại các bệnh viện chuyên khoa. Các bác sĩ sẽ dựa vào kết quả khám lâm sàng và cận lâm sàng để kết luận tình trạng bệnh.

Khám lâm sàng: Dựa vào mức độ đau nhức tại khớp, cứng khớp, khả năng vận động…

Khám cận lâm sàng: Người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm, chụp chiếu như:

• Chụp X-Quang khớp: Giúp phát hiện các biến đổi về cấu trúc khớp.
• Chụp xạ hình xương: Cho biết các thay đổi về hình dạng xương, phát hiện rối loạn chuyển hóa, ung thư xương, u xương khớp.
• Chụp CT, MRI: Để biết chính xác tình trạng viêm khớp, thấy được hình ảnh bên trong sụn, xương.
• Thực hiện các xét nghiệm: Xét nghiệm máu, tốc độ máu lắng, Protein phản ứng (CRP), điện tâm đồ, xét nghiệm chức năng gan thận, kiểm tra các loại kháng thể RF, ANA…
• Các bệnh nhân viêm khớp dạng thấp sẽ được thực hiện các xét nghiệm đặc trưng như: Anti CCP, định lượng yếu tố dạng thấp RH…

Cách điều trị viêm đau khớp

Hiện có rất nhiều cách chữa viêm khớp hiệu quả, tùy theo tình trạng bệnh và điều kiện, bệnh nhân có thể tham khảo lựa chọn phương pháp phù hợp nhất với bản thân. Dưới đây là những cách phổ biến nhất.

Bài thuốc dân gian chữa bệnh viêm khớp

Với các trường hợp bệnh nhẹ, các triệu chứng chưa nghiêm trọng, người bệnh viêm khớp có thể áp dụng các bài thuốc dân gian tại nhà với các nguyên liệu dễ kiếm. Một số bài thuốc được nhiều người sử dụng như:

• Rau ngổ chữa viêm khớp: Rửa sạch 1 nắm rau ngổ tươi, cho vào xay nhuyễn hoặc giã nát. Đắp phần rau đã giã lên vùng khớp bị tổn thương, dùng vải sạch và mỏng quấn lại. Để nguyên khoảng 30 phút – 1 tiếng, sau đó tháo ra và rửa lại với nước. Thực hiện 1 – 2 lần/ngày để đạt hiệu quả tốt.
• Lá lốt chữa viêm đau khớp: Lấy khoảng 20gram lá lốt tươi, rửa sạch và giã nát, cho vào chảo rang nóng cùng với 1 chút muối hạt. Cho hỗn hợp vào 1 tấm vải mỏng sạch, đắp lên vùng khớp bị viêm 30 phút vào buổi tối.

Người bệnh cũng có thể dùng lá lốt khô sắc lấy nước uống hàng ngày sau bữa tối. Hoặc kết hợp lá lốt với một số loại thảo dược khác để trị bệnh.

• Chữa viêm khớp bằng quả dứa: Người bệnh sử dụng quả dứa tươi ăn trực tiếp, kết hợp với một số loại rau củ để làm salad. Hoặc ép nước dứa uống hàng ngày. Bên cạnh đó, bệnh nhân bị đau khớp có thể uống sinh tố dứa và nghệ để cải thiện cơn đau.
• Bài thuốc từ ngải cứu: Dùng ngải cứu tươi hoặc khô rửa sạch, cho vào nồi cùng nước sắc khoảng 20 phút. Lọc lấy phần nước và uống hàng ngày. Mỗi ngày uống 3 lần.

Ngoài những bài thuốc trên, người bệnh có thể tham khảo sử dụng các thảo dược dân gian khác để điều trị viêm khớp như: Cây xấu hổ, gừng, lá tướng quân, xương rồng…

Phương pháp dân gian có ưu điểm an toàn, lành tính, dễ thực hiện, chi phí rẻ. Tuy nhiên hiệu quả điều trị bệnh không cao, chỉ phù hợp với các cơn đau xương khớp cấp tính, không thể loại bỏ bệnh dứt điểm. Bên cạnh đó, hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa mỗi người, chưa được kiểm chứng khoa học.

Chữa bệnh viêm đau khớp bằng thuốc Tây y

Đây là biện pháp chữa bệnh được nhiều người ưa chuộng. Thuốc chữa viêm khớp giúp giảm đau nhanh, kháng viêm hiệu quả và tiện lợi sử dụng.

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, độ tuổi, nguyên nhân, loại bệnh mà các bác sĩ sẽ kê đơn kết hợp một số loại thuốc viêm khớp, thuốc đau xương khớp phù hợp, gồm:

• Thuốc kháng viêm không Steroid: Ibuprofen, Naproxen… Có tác dụng chống viêm, giảm đau. Tuy nhiên, thuốc có thể gây tác dụng phụ như đau dạ dày, mệt mỏi, ảnh hưởng tim mạch.
• Thuốc giảm đau: Acetaminophen, có tác dụng giảm đau, cải thiện đau nhức xương khớp do viêm. Với một số trường hợp bệnh nhân đau nhiều, bác sĩ có thể kê các loại thuốc như Opioid, Tramadol… Nhưng các thuốc này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương nếu dùng trong thời gian dài.
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm: Sử dụng khi bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp. Thuốc có công dụng ngăn ngừa, làm chậm các phản ứng của hệ thống miễn dịch, tránh gây tổn thương khớp.
• Thuốc chứa các chất phản ứng: Thuốc mỡ, kem bôi…chứa chất gây cay, tinh dầu bạc hà giúp cải thiện cơn đau tại vùng khớp viêm.
• Thuốc Corticoid: Dùng trong trường hợp bệnh nặng. Thuốc có công dụng kháng viêm, giảm đau mạnh, ứng chế hệ miễn dịch. Một số người bệnh bị viêm khớp nghiêm trọng có thể được chỉ định tiêm thuốc Corticoid trực tiếp. Loại thuốc này chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn vì hoạt lực mạnh, dễ gây tác dụng phụ.
• Thuốc sinh học: Etanercept, Infliximab… Được bác sĩ kê đơn kết hợp với thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm để cải thiện tình trạng viêm khớp dạng thấp.

Lưu ý: Thuốc Tây y hiệu quả nhanh nhưng dễ ảnh hưởng đến sức khỏe, chức năng gan, thận, gây đau dạ dày… Vì vậy, người bệnh viêm khớp tuyệt đối không tự sử dụng, chỉ dùng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa xương khớp.

Vật lý trị liệu

Đây là phương pháp sử dụng các tác động vật lý để cải thiện triệu chứng đau nhức xương khớp. Vật lý trị liệu thường áp dụng cùng với thuốc uống để tăng hiệu quả điều trị. Một số hình thức vật lý trị liệu phổ biến gồm:

• Chườm nóng, chườm lạnh
• Chiếu tia hồng ngoại
• Liệu pháp nhiệt
• Chiếu tia laser
• Vật lý trị liệu nghề nghiệp
• Các bài tập vật lý trị liệu tăng cường chức năng các khớp…

Phẫu thuật (điều trị ngoại khoa)

Trường hợp người bệnh viêm khớp điều trị bằng nội khoa không có kết quả, bệnh tiến triển nặng, có thể gây biến chứng nguy hiểm thì các bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật. Phương pháp này sẽ giúp loại bỏ vùng khớp tổn thương nhanh chóng, giúp bệnh nhân sớm vận động bình thường trở lại.

Một số biện pháp phẫu thuật phổ biến như:

• Thay thế khớp nhân tạo (nhựa hoặc kim loại): Thực hiện đối với người bị viêm khớp gối, háng, hông…
• Phẫu thuật hợp nhất các khớp: Thực hiện đối với viêm khớp ngón tay, cổ tay…
• Phẫu thuật loại bỏ 1 phần khớp tổn thương.
• Phẫu thuật tạo hình khớp, tạo hình xương, làm cứng khớp…

Tuy nhiên, phương pháp này chi phí tốn kém, thời gian phục hồi lâu, người bệnh có thể gặp biến chứng sau mổ như nhiễm trùng, giảm khả năng vận động, sức khỏe suy giảm, bệnh vẫn có thể tái phát…

Thuốc Đông y trị đau nhức xương khớp, viêm khớp

Y học cổ truyền là phương pháp điều trị viêm khớp hiệu quả, bảo tồn, không xâm lấn. Nếu người bệnh e ngại sử dụng thuốc Tây y vì tác dụng phụ hay lo lắng phẫu thuật gây biến chứng thì có thể lựa chọn Đông y.

Đông y chữa bệnh dựa trên nguyên lý tác động sâu, loại bỏ bệnh từ gốc, đẩy phong – hàn – tà – thấp ra khỏi cơ thể, thông kinh hoạt lạc. Đồng thời nâng cao sức khỏe, tăng cường chức năng phủ tạng để bệnh không tái phát trở lại.

Thuốc Đông y có thành phần từ thảo dược, vì vậy an toàn cho sức khỏe, không gây tác dụng phụ. Hiện nay, người bệnh có xu hướng tìm đến thuốc nam trị viêm khớp vì sử dụng dược liệu trong nước thay vì thuốc bắc (nguồn gốc từ Trung Quốc).

Trong phác đồ điều trị viêm khớp bằng y học cổ truyền, các lương y khuyên người bệnh nên kết hợp uống thuốc và châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp để tăng hiệu quả, giúp đẩy lùi bệnh nhanh chóng.

Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường xuất hiện tình trạng dược liệu bẩn, không rõ nguồn gốc. Vì vậy bệnh nhân cần lựa chọn các địa chỉ uy tín để chữa bệnh.

Viêm khớp nên ăn gì, kiêng gì?

Giám đốc hệ thống nhà thuốc nam Đỗ Minh Đường, lương y bác sĩ Đỗ Minh Tuấn chia sẻ: Chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ hỗ trợ tích cực trong điều trị bệnh viêm khớp mà còn tốt cho sức khỏe của bệnh nhân. Vì vậy, các chuyên gia Đỗ Minh Đường khuyến khích người bệnh cần ăn uống đúng cách, kiêng khem đầy đủ để bệnh mau khỏi, ngăn ngừa tái phát đồng thời hỗ trợ quá trình điều trị đạt kết quả cao. 

Dưới đây là những thực phẩm bệnh nhân nên ăn, nên kiêng:

• Ăn nhiều thực phẩm chứa Omega 3: Cá hồi, các trích, cá mòi, cá ngừ…
• Bổ sung nhiều ngũ cốc như: Gạo lứt, lúa mạch…
• Ăn nhiều xương ống, xương sườn, nước hầm từ xương…
• Nên bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi để tăng cường vitamin và khoáng chất.
• Nên uống nhiều sữa và ăn các chế phẩm từ sữa.
• Kiêng ăn các loại thực phẩm giàu photpho như: Nội tạng động vật, thịt hộp…
• Hạn chế ăn thịt đỏ: Thịt chó, thịt dê, thịt bò, thịt cừu…
• Không ăn đồ chiên, xào, nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng…
• Hạn chế ăn đồ ăn nhiều muối, đường, gia vị.
• Tuyệt đối không hút thuốc lá, uống bia, rượu, sử dụng chất kích thích…

Cách phòng tránh bệnh viêm khớp

Để ngăn ngừa bệnh viêm khớp, người bệnh nên lưu ý thực hiện những biện pháp sau:

• Tránh tiếp xúc lâu với không khí lạnh, ở những nơi ẩm thấp.
• Uống nhiều nước, khoảng 2 – 2,5 lít mỗi ngày.
• Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học để cơ thể đủ chất nuôi dưỡng xương khớp.
• Giữ trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý
• Không làm việc quá sức, công việc nặng nhọc. Cần nghỉ ngơi đúng và điều độ.
• Không thức khuya, ngủ đủ giấc để cơ thể khỏe mạnh.
• Tập luyện thể thao mỗi ngày để nâng cao sức khỏe và tăng độ dẻo dai cho xương khớp. Chú ý tập luyện vừa sức.
• Có lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, tránh stress, căng thẳng quá độ…
• Không để xương khớp bị chấn thương. Nếu bị tổn thương thì cần điều trị nhanh chóng và dứt điểm.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ.

[Cô Hằng hết tê buốt chân tay 15 năm do viêm khớp dạng thấp nhờ bài thuốc gia truyền Đỗ Minh]

Trên đây là những thông tin về bệnh viêm đau khớp. Qua bài viết, hy vọng bạn đọc đã nắm được những kiến thức về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh hiệu quả.

Bạn đang bị những cơn đau nhức do bệnh viêm khớp hành hạ, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được chuyên gia tư vấn MIỄN PHÍ cách điều trị hiệu quả