Yếu sinh lý ở tuổi dậy thì nguyên nhân do đâu? Cách điều trị

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Yếu sinh lý Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Yếu sinh lý ở tuổi dậy là tình trạng báo động đỏ vì tỷ lệ trẻ trong độ tuổi dậy thì, vị thành niên ngày càng tăng cao. Nhiều bậc phụ huynh không có kiến thức hoặc lơ là chăm sóc trẻ khiến bệnh ngày càng nghiêm trọng, đe dọa sự phát triển của trẻ từ thể chất cho đến tinh thần. Dưới đây là những thông tin cơ bản về vấn đề này, nguyên nhân và cách điều trị phù hợp.

Yếu sinh lý ở tuổi dậy thì ngày càng phổ biến với tỷ lệ mắc cao, nhất là trẻ từ 12 – 18 tuổi

Cảnh báo tình trạng yếu sinh lý ở trẻ dậy thì

Dậy thì là giai đoạn trẻ phát triển mạnh và nhanh chóng về thể trạng (chiều cao, cân nặng), nội tiết tố và hệ thần kinh. Theo các chuyên gia, đặc điểm nổi bật nhất của trẻ trong giai đoạn dậy thì đó là sự hoạt động mạnh mẽ của tất cả các tuyến sinh dục trong cơ thể. Tình trạng này được biểu hiện thông qua những biến đổi về sự tăng trưởng về ngoại hình, tính cách và đặc biệt là những cảm xúc khác lạ về khía cạnh tình dục.

Trẻ dậy thì được xác định là khi 10 tuổi (đối với trẻ nữ) và 12 tuổi (đối với trẻ nam) và kết thúc ở độ tuổi từ 16 – 18. Đối với trẻ nam trong độ tuổi này, ngoài chiều cao, cân nặng thì cơ quan sinh dục là bộ phận có nhiều sự thay đổi nhất. Đây là cột mốc đánh dấu sự sung mãn về sức khỏe tình dục, sinh lý của trẻ.

Tuy nhiên, dù trẻ có phát triển sung mãn về tình dục nhưng vẫn có nguy cơ cao bị yếu sinh lý vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Theo một thống kê gần đây có thể thấy nguy cơ yếu sinh lý ở trẻ dậy thì ngày càng cao, dù chưa đến độ tuổi lập gia đình nhưng do lối sống kém lành mạnh, khác với thời xưa, cộng với ăn uống không phù hợp với độ tuổi khiến nam giới trong độ tuổi này ngày càng dễ bị yếu sinh lý.

Nguyên nhân gây yếu sinh lý ở tuổi dậy thì

Có rất nhiều nguyên nhân gây yếu sinh lý ở độ tuổi dậy thì, trong đó có 10% nam giới mắc bệnh này là do cơ thể có sẵn yếu tố khởi phát bệnh như các các bệnh lý mãn tính như tim mạch, tiểu đường, huyết áp.., có dị tật bẩm sinh về dương vật, tinh hoàn, các bất thường về mạch máu não, có khối u, bệnh về tuyến thượng thận… Theo các chuyên gia, đây là những bệnh lý khiến cho nồng độ hormone trong não tăng giảm bất thường, dẫn đến rối loạn và khởi phát yếu sinh lý.

Ngoài ra, còn một số trường hợp trẻ dậy thì bị yếu sinh lý là do các yếu tố khó kiểm soát khác như:

Ăn uống không phù hợp: Sự phát triển của xã hội hiện đại kéo theo sự ra đời của nhiều loại thức ăn công nghiệp đáp ứng các tiêu chí nhanh, gọn, lẹ nhưng lại thiếu dinh dưỡng và không tốt cho sức khỏe nếu sử dụng nhiều như đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn, chiên xào nhiều dầu mỡ nhiều lần… Mà trẻ em lại rất thích những món ăn này, lượng hóa chất tích tụ trong cơ thể ngày càng nhiều và tạo thành chất độc hại gây rối loạn nội tiết tố. Đối với trẻ nam trong độ tuổi dậy thì càng làm thúc đẩy cơ chế khởi phát chứng yếu sinh lý sớm.
Đời sống sinh hoạt kém khoa học: Trẻ có nhiều sở thích và chưa có ý thức chăm sóc sức khỏe nên rất dễ gây ra những tiêu cực trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Chẳng hạn như ngủ ít, thức khuya, sử dụng thiết bị điện tử quá mức cho phép…
Tiếp cận sớm với văn hóa phẩm đồi trụy: Thời đại công nghiệp internet phát triển vô tình tạo điều kiện cho những cậu bé đang trong độ tuổi dậy thì dễ dàng tìm hiểu và tiếp cận với sách báo, phim ảnh khiêu dâm, đồi trụy khi tò mò. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây yếu sinh lý khi vẫn còn nhỏ tuổi.
Quan hệ tình dục sớm: Trẻ nam trong độ tuổi dậy thì vẫn đang trong quá trình phát triển thể chất và hoàn thiện cơ quan sinh dục. Cộng với việc trẻ chưa có bất kỳ kinh nghiệm hay kỹ năng nào về tình dục, nên rất dễ xảy ra các vấn đề về rối loạn sinh lý như yếu sinh lý, xuất tinh sớm, rối loạn cương dương… Ngoài ra, còn có nguy cơ gãy, viêm nhiễm dương vật nếu không biết cách quan hệ tình dục an toàn.
Thủ dâm sai cách: Trẻ dậy thì có ham muốn tình dục và mong muốn thực hiện thủ dâm là điều dễ hiểu vì lượng hormone nội tiết đang tăng cao. Tuy nhiên, nhiều trẻ chưa có kinh nghiệm, e ngại không tìm hiểu và cũng không biết hỏi ai dẫn đến tự ý thủ dâm sai cách. Tình trạng này kéo làm tăng nguy cơ yếu sinh lý.
Ảnh hưởng từ môi trường: Ô nhiễm nguồn nước, nhiều chì hoặc lẫn hóa chất công nghiệp, sống gần những nơi ô nhiễm như bãi rác, khu công nghiệp… làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh tật, trong đó có các bệnh về sinh lý như yếu sinh lý, xuất tinh sớm…
Dị tật bẩm sinh: Các dị tật bẩm sinh về dương vật, tinh hoàn hoặc đã từng thực hiện những phẫu thuật liên quan đến tuyến tiền liệt rất dễ gây biến chứng yếu sinh lý ngay trong giai đoạn dậy thì.

Hiện tượng yếu sinh lý tuổi dậy thì có nguy hiểm không?

Trẻ dậy thì bị yếu sinh lý được phân chia làm 2 dạng, 1 là xảy ra do các vấn đề bất thường về sinh lý của cơ thể và 2 là do bệnh lý, bẩm sinh. Dù là do nguyên nhân gì thì tình trạng này vẫn gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, dù nặng hoặc nhẹ. Nếu kịp thời can thiệp chăm sóc, điều trị và có những điều chỉnh phù hợp sẽ giúp trẻ sớm phục hồi, lấy lại nền tảng sức khỏe khỏe mạnh và ổn định tinh thần.

Nhưng ngược lại, nếu tình trạng yếu sinh lý ở trẻ dậy thì xảy ra liên tục, ngày càng có những biểu hiện nghiêm trọng có thể gây ra những rắc rối và hệ lụy nguy hiểm như:

Kém phát triển về thể chất: Trẻ dậy thì chưa hoàn thiện chức năng tình dục, nếu quan hệ sớm hoặc lạm dụng thủ dâm không chỉ khiến cơ quan này bị ảnh hưởng mà tất cả những bộ phận khác trên cơ thể cũng bị kìm hãm sự phát triển. Hậu quả là trẻ chậm phát triển, còi cọc, chiều cao, cân nặng kém hơn so với bạn bè đồng trang lứa.
Suy giảm chất lượng tinh trùng: Trẻ bị yếu sinh lý kéo theo xuất tinh sớm do trẻ chưa có kinh nghiệm. Hậu quả là suy giảm chất lượng, số lượng tinh trùng hoặc xuất tinh ra ngoài không kiểm soát. Đối với trẻ dậy thì thì vấn đề này chưa quá nghiêm trọng, tuy nhiên, nếu kéo dài lâu có thể gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm, trong đó có ảnh hưởng đến chức năng sinh sản khi trưởng thành.
Gây tiêu cực trong tâm lý: Trẻ dậy thì không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà tinh thần của trẻ cũng bị ảnh hưởng rất nhiều. Với những trẻ tâm lý yếu, tự ti và nhút nhát, việc trải qua giai đoạn khủng hoảng về sinh lý khiến trẻ rơi vào trạng thái tiêu cực, mệt mỏi và bi quan hơn, có xu hướng phát sinh trầm cảm. Tình trạng này khiến trẻ bị chậm phát triển trí tuệ, học tập kém, khả năng ghi nhớ cũng chậm hơn so với những bạn bè cùng trang lứa.
Dễ hình thành tư duy xấu và gây ra hành vi không đúng đắn: Sinh lý gắn liền với tâm lý và hành vi. Việc trẻ lạm dụng văn hóa phẩm đồi trụy hoặc nghiện sex ngay từ độ tuổi dậy thì khiến trẻ hình thành nhưng quan điểm lệch lạc về tình dục, thúc đẩy mong muốn gây ra những hành vi có hại cho xã hội như hiếp dâm, cưỡng hiếp…

Phương pháp điều trị yếu sinh lý ở tuổi dậy thì hiệu quả, an toàn

Trẻ dậy thì bị yếu sinh lý cũng tương tự như nam giới trưởng thành, có thể điều trị được, thậm chí có phần đơn giản hơn vì trẻ là đối tượng mắc bệnh do các yếu tố quen thuộc, có thể khắc phục được nếu có kế hoạch bài bản, theo đúng sự hướng dẫn của chuyên gia.

Dưới đây là một số biện pháp y tế được áp dụng trong các phác đồ hiện đại:

1. Thực hiện lối sống sinh hoạt lành mạnh

Trẻ nam dậy thì bị yếu sinh lý cần có một chế độ hoạt sinh khoa học và lành mạnh để đẩy lùi triệu chứng bệnh, đồng thời phục hồi chức năng sinh lý và ham muốn tình dục phù hợp với độ tuổi. Để thực hiện được điều này rất cần sự hỗ trợ của bố mẹ và sự kiên trì của chính bản thân trẻ.

Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá hay bất kỳ chất kích thích nào được cảnh báo gây hại cho sức khỏe.
Trẻ tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc kích dục hay các loại thuốc được quảng cáo về cải thiện sinh lý dù trong bất kỳ trường hợp nào.
Tuyệt đối không tiếp cận với các văn hóa phẩm đồi trụy, có nội dung người lớn khiêu dâm như sách, báo, phim ảnh…
Tạo nề nếp sinh hoạt phù hợp, ngủ đủ giấc, ngủ sớm, tránh thức khuya, cân bằng giữa thời gian nghỉ ngơi và thời gian học tập, vui chơi…

2. Điều chỉnh tần suất thủ dâm phù hợp

Trẻ dậy thì là độ tuổi bắt đầu có sự tò mò về giới tính và chính cơ quan sinh dục của mình, nhất là với các trẻ nam. Một thống kê cho thấy, hầu như trẻ nam trong độ tuổi dậy thì đều có xu hướng thủ dâm, chỉ khác nhau về tần suất nhiều hay ít.

Đây không phải hành động xấu, ngược lại nó còn đem lại những lợi ích tích cực về mặt sinh lý và tinh thần cho trẻ. Tuy nhiên, nếu lạm dụng quá mức cho phép, thủ dâm sẽ trở thành nguyên nhân khiến con bị yếu sinh lý sớm. Do đó, bố mẹ nên tinh ý phát hiện sự thay đổi của con, đặc biệt là người bố để có những lời khuyên và hướng dẫn về thủ dâm đúng cách, tần suất từ 2 – 4 lần/ tuần là phù hợp.

3. Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Một chế độ ăn uống khoa học đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển thể chất của trẻ trong độ tuổi dậy thì gồm chiều cao, cân nặng và cả về hormone sinh lý. Bố mẹ cần xác định rõ tình trạng thể chất của con, thiếu chất gì, thừa chất gì, mức độ yếu sinh lý hiện tại và xây dựng thực đơn ăn uống khoa học với các loại thực phẩm phù hợp, lành mạnh.

Đặc trưng phát triển ở trẻ dậy thì là cần rất nhiều calo (đơn vị đo lường biểu thị mức cung cấp năng lượng từ thực phẩm). Đối với trẻ nam, cần trung bình khoảng 2.800 calo. Một số nguồn bổ sung calo cho trẻ dậy thì như:

Đạm: Chất đạm rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ dậy thì. Các chuyên khuyến khích trẻ dậy thì nên sử dụng nguồn đạm động vật như trong thịt bò, heo, gà, cá, trứng… Vì trong các thực phẩm này chứa hàm lượng sắt cao, có khả năng hỗ trợ tái tạo máu vá các tế bào, không chỉ phát triển thể trạng khỏe mạnh mà còn phát triển mạnh về các nội tiết tố giới tính, ổn định hormone, cải thiện các vấn đề về yếu sinh lý sớm.
Tinh bột: Đây là chất quan trọng chiếm khoảng 60 – 70% năng lượng cho trẻ. Thường có trong bột mì, gạo, các chế phẩm từ các loại củ như khoai lang, khoai tây… Nên ưu tiên cho trẻ sử dụng các loại bột đường thô để cung cấp thêm nguồn chất xơ cần thiết giúp cải thiện tiêu hóa, hỗ trợ tiêu thụ chất béo và ngăn ngừa béo phì, hạn chế nguy cơ bị yếu sinh lý tuổi dậy thì.
Chất béo: Dầu, mỡ cũng rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ trong độ tuổi dậy thì. Không chỉ kích thích vị giác, ăn ngon miệng hơn mà nó còn cung cấp nguồn năng lượng cao, hỗ trợ quá trình hấp thu các dưỡng chất, vitamin tan trong dầu cần thiết như A, D, E, K. Bố mẹ có thể đa dạng cho trẻ sử dụng cả chất béo động vật và thực vật, khoảng tối đa 50gr/ ngày, tránh cho trẻ dùng quá mức cho phép để tránh nguy cơ thừa cân, béo phì.
Các chất khác: Ngoài các dưỡng chất quan trọng trên, trong thực đơn hàng ngày của trẻ dậy thì cũng cần đảm bảo có đủ các loại vitamin & khoáng chất như sắt, kẽm, canxi, magie, vitamin A, B, C, E… thông qua các loại rau xanh, củ quả, trái cây tươi, ngũ cốc…

Ngoài ra, đối với trẻ đang trong độ tuổi dậy thì tuyệt đối không được bỏ bữa sáng và uống đủ lượng nước cần thiết. Đây là 2 yếu tố cực kỳ quan trọng, giúp trẻ phát triển tốt, học tập tốt hơn và vui chơi hết mình, phát triển cân nặng đều đặn.

4. Trị liệu tâm lý

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây yếu sinh lý ở tuổi dậy thì là do tâm lý. Do đó, chỉ cần giải quyết vấn đề tâm lý mà trẻ đang mắc phải thì các triệu chứng rối loạn sinh lý như bồn chồn, bứt rứt, cương nhưng không cứng, không thể xuất tinh… cũng sẽ tự thuyên giảm.

Có 2 giải pháp đơn giản nhất để trị liệu tâm lý cho trẻ, một là bố mẹ tâm sự, chia sẻ với trẻ một cách cởi mở để giải quyết các vướng mắt tâm lý mà con đang mắc phải. Trường hợp vấn đề tâm lý của trẻ nghiêm trọng, có xu hướng tiêu cực, trầm cảm tốt nhất nên nhờ đến sự hỗ trợ của bác sĩ, chuyên gia trị liệu tâm lý có kinh nghiệm để xây dựng phác đồ điều trị tích cực.

5. Rèn luyện thể chất điều độ

Nam giới trong độ tuổi dậy thì nên tăng cường tập luyện các bài tập cải thiện sinh lý, duy trì nồng độ hormone testosterone phù hợp trong cơ thể và duy trì chức năng tình dục đúng với lứa tuổi. Đối với trẻ trong độ tuổi dậy thì, việc tập luyện thể dục thể thao hàng ngày còn giúp cơ thể khỏe mạnh và phát triển toàn diện cả về sức khỏe lẫn tinh thần, tăng cường chiều cao và duy trì cân nặng phù hợp.

Một số bộ môn thể thao phù hợp với trẻ trong độ tuổi dậy thì như:

Chạy bộ
Bơi lội
Đạp xe
Nhảy dây
Bóng chuyền
Bóng rổ
Đánh cầu lông
Đu xà
…

Lưu ý, bố mẹ và thầy cô cần có những hướng dẫn tập luyện phù hợp với tình trạng sức khỏe, thể lực của trẻ. Tránh để trẻ tự tập quá sức hoặc sai cách trong thời gian dài, gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất nói chung và tâm sinh lý nói riêng. Đây là giai đoạn trẻ phát triển rất nhanh chóng, qua giai đoạn này sẽ phát triển chậm lại.

6. Điều trị bệnh lý (nếu có)

Theo các chuyên gia, vẫn có một lượng trẻ nam trong độ tuổi dậy thì bị yếu sinh lý do mắc các bệnh lý hoặc vấn đề sức khỏe như các bệnh liên quan đến mạch máu, tiền sử tim mạch, tiểu đường, suy thận, suy gan, tổn thương day thần kinh, viêm nhiễm đường tiết niệu, tổn thương dương vật, dị tật bẩm sinh…

Đối với những trường hợp này, chỉ cần can thiệp xử lý bệnh bằng phương pháp phù hợp. Có nhiều cách điều trị yếu sinh lý nói chung, tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định cách trị phù hợp. Chẳng hạn như dùng thuốc Tây, TPCN, phẫu thuật… Bố mẹ cần hết sức lưu ý không được tự ý thực hiện bất kỳ biện pháp điều trị nào tại nhà khi chưa có sự cho phép của bác sĩ chuyên khoa để tránh gây ra những hệ lụy nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.

Biện pháp phòng ngừa yếu sinh lý ở tuổi dậy thì

Thực chất không có biện pháp nào phòng ngừa yếu sinh lý ở trẻ đang dậy thì, bố mẹ chỉ có thể quan sát trẻ thật kỹ và có những biện pháp chăm sóc, nâng cao thể chất choi trẻ và hướng dẫn con nhận thức đúng đắn về sức khỏe giới tính.

Tạo điều kiện cho trẻ hiểu về sức khỏe giới tính: Cả phụ huynh và nhà trường đều cần có trách nhiệm trong việc giáo dục giới tính cho trẻ tuổi dậy thì. Trẻ hiểu rõ về giới tính và các vấn đề liên quan đến giới tính của bản thân sẽ giúp con không còn lo lắng hay hoang mang khi cơ thể có những sự thay đổi về sinh lý. Làm được việc này chắc chắn trẻ sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện cả về tâm sinh lý và giảm thiểu các vấn nạn không đáng có, trong đó có yếu sinh lý ở trẻ dậy thì.
Sự quan tâm của bố mẹ: Những bậc phụ huynh quan tâm và theo dõi sát sao đến sự phát triển của con, kem theo một chút tinh ý chắc chắn sẽ sớm phát hiện những thay đổi của trẻ. Để làm được điều này, phụ huynh cần chủ động gợi mở vấn đề, tạo điều kiện cho trẻ nói ra những vấn đề mà bản thân đang gặp phải. Từ đó giúp việc điều chỉnh lối sống và phòng ngừa yếu sinh lý hiệu quả.
Duy trì sức khỏe tinh thần: Đối với bất kỳ ai, kể cả trẻ nhỏ, trẻ dậy thì, sức khỏe tinh thần rất quan trọng. Nếu trẻ luôn sống trong trạng thái tinh thần tiêu cực, mệt mỏi thì càng đẩy nhanh việc suy giảm hormone, tăng nguy cơ yếu sinh lý sớm ngay từ nhỏ. Do đó, dù vẫn còn đang trong độ tuổi dậy thì, cơ thể chưa phát triển hoàn toàn, bố mẹ vẫn nên tạo cho con một môi trường sống thoải mái, lối sống tích cực và tránh căng thẳng để duy trì sức khỏe sinh lý tốt nhất.

Yếu sinh lý ở tuổi dậy thì rất dễ xảy ra nếu ở những trẻ có thói quen sinh hoạt, ăn uống kém khoa học và có bệnh lý nền ngay từ nhỏ. Do đó, chỉ cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân và bố mẹ có cách chăm sóc con kỹ lưỡng sẽ giúp đẩy lùi bệnh tật hoặc phòng ngừa bệnh hiệu quả, giúp con phát triển toàn diện.

Có thể bạn quan tâm

10 Bác Sĩ Chữa Yếu Sinh Lý Giỏi, Có Kinh Nghiệm Hàng Đầu

Top 13+ Cách Chữa Yếu Sinh Lý Không Cần Thuốc, Áp Dụng Thế Nào