Bệnh Viêm Tinh Hoàn

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Nam khoa Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Viêm tinh hoàn có thể xảy ra ở một hoặc cả hai tinh hoàn, thường do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus. Bệnh gây đau và có khả năng làm ảnh hưởng đến sinh sản. Thông thường thuốc được dùng để điều trị nguyên nhân và các triệu chứng.

Tổng quan

Viêm tình hoàn là tình trạng tinh hoàn bị viêm dẫn đến đau đớn và vô sinh. Bệnh có thể phát triển từ nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus. Chẳng hạn như nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục và virus quai bị.

Viêm tình hoàn
Viêm tình hoàn xảy ra khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập và gây viêm sưng ở tinh hoàn

Trong nhiều trường hợp, viêm làm ảnh hưởng đến cả hai tinh hoàn. Tuy nhiên những triệu chứng thường chỉ tập trung ở một bên tinh hoàn với mức độ từ nhẹ đến nặng.

Viêm tinh hoàn do vi khuẩn thường dẫn đến viêm mào tinh hoàn. Đây là ống cuộn ở phía sau tinh hoàn. Nó có chức năng lưu trữ và mang tinh trùng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nhiễm trùng do vi khuẩn và virus là nguyên nhân gây viêm tinh hoàn. Đôi khi nguyên nhân gây bệnh không được xác định.

  • Vi khuẩn

Phần lớn các trường hợp viêm tinh hoàn liên quan đến vi khuẩn. Bệnh có thể là kết quả của một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tinh dục (STI) hoặc do một chủng vi khuẩn thông thường. Chẳng hạn như:

    • Lậu
    • Chlamydia
    • Streptococcus (strep)
    • Nhiễm khuẩn E. coli
    • Staphylococcus (staph)
    • Viêm tuyến tiền liệt
    • Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)

Khi xâm nhập, vi khuẩn làm viêm niệu đạo và bàng quang, sau đó lây lan đến mào tinh hoàn và gây viêm. Ngoài ra vi khuẩn cũng có thể lây lan từ ống thông tiểu nhiễm bẩn, dụng cụ y tế hoặc một bất thường trong đường tiết niệu đến tinh hoàn.

  • Virus

Viêm tinh hoàn do virus chủ yếu liên quan đến virus quai bị. Bệnh quai bị thường ảnh hưởng đến nam giới sau tiểu dậy thì. Viêm tinh hoàn xảy ra sau khi bệnh lý này khởi phát từ 4 - 7 ngày.

Virus quai bị
Virus quai bị là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh viêm tinh hoàn do virus

Tinh hoàn bị viêm cũng có thể do một số bệnh nhiễm virus khác, bao gồm:

    • Thủy đậu (trái rạ)
    • Bệnh tay chân miệng (virus coxsackie)
    • Cytomegalovirus (CMV)
    • Rubella (virus RuV )

Những yếu tố nguy cơ của bệnh:

  • Quan hệ tình dục không an toàn (nhiều bạn tình, không dùng bao cao su, quan hệ với người nhiễm STI)
  • Có tiền sử mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát
  • Không chủng ngừa quai bị
  • Dị tật bẩm sinh trong đường tiết niệu
  • Trải qua phẫu thuật liên quan đến đường tiết niệu hoặc bộ phận sinh dục
  • Dùng ống thông tiểu nhiễm bẩn
  • Tắc nghẽn đường ra của bàng quang, chẳng hạn như hẹp niệu đạo và tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (BPH)
  • Tiền sử viêm mào tinh hoàn.

Triệu chứng và chẩn đoán

Những triệu chứng của viêm tinh hoàn thường xảy ra đột ngột, mức độ nghiêm trọng tăng dần theo thời gian. Ngay cả khi cả hai tinh hoàn đều viêm, những triệu chứng thường chỉ tập trung ở một tinh hoàn.

Dưới đây là các triệu chứng và dấu hiệu thường gặp gồm:

  • Sốt
  • Sưng ở một hoặc cả hai tinh hoàn
  • Buồn nôn và ói mửa
  • Đau tinh hoàn và háng
  • Đau ở bìu
  • Đi tiểu đau
  • Có máu trong tinh dịch
  • Sưng hạch bạch huyết ở bẹn
  • Thường xuyên cảm thấy không khỏe hoặc khó chịu.

Sưng tinh hoàn, sốt, đau tinh hoàn và háng
Sưng tinh hoàn, sốt, đau tinh hoàn và háng là những triệu chứng thường gặp nhất

Trong chẩn đoán viêm tinh hoàn, bệnh nhân được kiểm tra bệnh sử, triệu chứng kết hợp khám hạch bạch huyết và tinh hoàn sưng. Đôi khi tuyến tiền liệt được kiểm tra để xác định đau và phì đại tuyến tiền liệt.

Để xác định nguyên nhân, bệnh nhân được chỉ định một số xét nghiệm, bao gồm:

  • Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra vi khuẩn, máu trong nước tiểu hoặc những bất thường khác.
  • Siêu âm: Hình ảnh siêu âm cho phép đánh giá tinh hoàn, kiểm tra lưu lượng máu và xác định nguyên nhân gây đau tinh hoàn.
  • Kiểm tra dịch tiết niệu đạo: Mẫu bệnh phẩm được kiểm tra trong phòng thí nghiệm để xác định viêm tinh hoàn có phải do bệnh lậu và chlamydia hay không.

Biến chứng và tiên lượng

Viêm tinh hoàn thường được chữa khỏi bằng thuốc. Tuy nhiên quá trình điều trị cần diễn ra nhanh chóng và tích cực. Những trường hợp nặng và trì hoãn điều trị có thể gặp một số biến chứng sau:

  • Teo tinh hoàn
  • Áp xe bìu
  • Thiểu năng sinh dục (sản xuất testosterone không đủ)
  • Vô sinh

Thiểu năng sinh dục và vô sinh thường ít xảy ra ở những người chỉ có một tinh hoàn bị viêm.

Điều trị

Viêm tinh hoàn do vi khuẩn được điều trị bằng thuốc kháng sinh kết hợp thuốc chống viêm và chườm lạnh. Những tình trạng viêm do virus thường tự khỏi. Tuy nhiên thuốc và một số biện pháp khác có thể được áp dụng để giảm nhanh những triệu chứng của bệnh.

1. Điều trị bằng thuốc

Viêm tinh hoàn được điều trị bằng những loại thuốc sau:

  • Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh được kê đơn nhằm tiêu diệt nhanh vi khuẩn gây nhiễm trùng. Từ đó giảm viêm và các triệu chứng.

Kháng sinh cần được dùng kéo dài theo chỉ định ngay, không cắt giảm ngay cả khi các triệu chứng đã giảm đáng kể. Điều này giúp đảm đảo nhiễm trùng biến mất hoàn toàn, ngăn vi khuẩn kháng thuốc.

Đối với viêm tinh hoàn do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, kháng sinh cần được dùng cho cả nam giới và bạn tình.

Thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh được chỉ định trong điều trị viêm tinh hoàn do vi khuẩn

  • Thuốc giảm đau

Đau do viêm tinh hoàn thường kéo dài vài tuần. Để giảm bớt sự khó chịu, người bệnh có thể dùng Acetaminophen hoặc một loại thuốc giảm đau khác. Thuốc này có tác dụng hạ sốt và giảm đau nhanh chóng.

  • Thuốc chống viêm không steroid

Một loại thuốc chống viêm không steroid như Ibuprofen hoặc Naproxen natri được dùng để giảm đau và viêm. Thuốc mang đến hiệu quả cho cả những trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus.

2. Biện pháp điều trị tại nhà

Một số biện pháp chăm sóc tại nhà giúp hỗ trợ điều trị và giảm nhanh các triệu chứng bệnh, bao gồm:

  • Nghỉ ngơi và nâng cao bìu

Nam giới bị viêm tình hoàn nên dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi tại giường kết hợp nâng cao bìu. Biện pháp này giúp thư giãn, giảm sưng bìu. Đồng thời hỗ trợ tinh hoàn và giảm đau hiệu quả.

Nghỉ ngơi trên giường và nâng cao bìu
Nghỉ ngơi trên giường và nâng cao bìu giúp giảm sưng, giảm đau hiệu quả và thư giãn

  • Chườm lạnh

Nếu sưng và đau nhiều do viêm tinh hoàn, hãy đặt một túi đá lạnh lên vùng ảnh hưởng. Biện pháp này giúp giảm sưng, viêm và đau hiệu quả. Chườm lạnh nên được áp dụng từ 3 - 4 lần/ ngày, mỗi lần từ 10 - 15 phút.

  • Tránh nâng vật nặng

Nam giới bị viêm tinh hoàn cần tránh nâng vật nặng. Bởi điều này có thể ảnh hưởng đến tinh hoàn và làm nặng hơn mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Phòng ngừa

Kết hợp những biện pháp dưới đây có thể giúp phòng ngừa bệnh viêm tinh hoàn hiệu quả:

Tiêm phòng quai bị
Tiêm phòng quai bị giúp ngăn nhiễm trùng do virus dẫn đến viêm tinh hoàn

  • Tiêm phòng quai bị.
  • Duy trì đời sống tình dục an toàn
    • Chung thủy 1 vợ 1 chồng
    • Dùng bao cao su phòng ngừa nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục
    • Không quan hệ với ngươi nhiễm STI
  • Điều trị các tình trạng nhiễm trùng trước đó. Ngoài ra cần điều trị tích cực những bệnh lý gây viêm tinh hoàn, chẳng hạn như hẹp niệu đạo và phì đại tuyến tiền liệt.
  • Vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ và giữ khô thoáng mỗi ngày.

Những câu hỏi quan trọng khi gặp bác sĩ

1. Nguyên nhân nào gây ra bệnh lý của tôi?

2. Những phương pháp điều trị tốt nhất là gì?

3. Mất bao lâu để điều trị?

4. Có cần hạn chế hoạt động tình dục không?

5. Viêm tinh hoàn có ảnh hưởng đến khả năng có con của tôi không?

6. Lợi ích và ro từ phương pháp điều trị?

7. Tôi cần làm gì nếu quên dùng thuốc?

Bệnh viêm tinh hoàn xảy ra do nhiễm trùng vi khuẩn và virus. Bệnh gây ra những triệu chứng nghiêm trọng và tăng nguy cơ vô sinh. Tuy nhiên phác đồ điều trị thường đơn giản, dùng thuốc theo chỉ định giúp giảm nhanh các triệu chứng sau vài ngày.