Bệnh Viêm Tâm Vị Dạ Dày

Viêm tâm vị dạ dày là tình trạng viêm xảy ra ở đoạn tiếp nối giữa thực quản và dạ dày, được gọi là tâm vị. Tình trạng này thường gây đau ở vùng thượng vị, ăn uống khó tiêu và buồn nôn. Khi dùng thuốc có thể giúp giảm bớt các triệu chứng.

Viêm tâm vị dạ dày là thuật ngữ chỉ tình trạng viêm niêm mạc ở tâm vị. Đây là phần trên cùng của dạ dày, nối thực quản và dạ dày, chứa cơ thắt tâm vị (cơ vòng thực quản dưới).

Tâm vị có chức năng mở ra để thức ăn từ miệng đến thực quản và đi vào dạ dày. Sau đó đóng lại để ngăn các chất trong dạ dày trào ngược vào thực quản.

Khi bị viêm, tâm vị dạ dày có dấu hiệu sưng tấy dẫn đến hẹp đường tiêu hóa. Một số trường hợp bị hở van tâm vị và tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược lên trên.

Viêm tâm vị dạ dày xảy ra khi có sự suy yếu hàng rào bảo vệ thành dạ dày. Từ đó tạo điều kiện cho dịch tiêu hóa kích thích, gây viêm và làm tổn thương niêm mạc.

Dưới đây là những nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của viêm tâm vị dạ dày:

• Nhiễm khuẩn: Viêm tâm vị dạ dày thường liên quan đến nhiễm trùng do vi khuẩn, chẳng hạn như vi khuẩn Helicobacter pylori (vi khuẩn HP). Sự phát triển của vi khuẩn khiến niêm mạc dạ dày (bao gồm cả tâm vị) bị tổn thương. Ngoài ra nhiễm khuẩn HP còn gây loét dạ dày và thực quản. Tình trạng này phổ biến hơn ở những người có chế độ ăn uống không phù hợp và hút thuốc lá.
• Dùng corticosteroid và NSAID thường xuyên: Thường xuyên sử dụng corticosteroid hoặc những loại thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAID) (chẳng hạn như Naproxen và Ibuprofen) có thể gây viêm loét hang vị. Những loại thuốc này có thể làm giảm những chất bảo vệ lớp lót dạ dày. Từ đó dẫn đến viêm cấp tính hoặc mãn tính.
• Điều trị ung thư: Xạ trị hoặc hóa trị trong điều trị ung thư làm tăng nguy cơ viêm dạ dày và tâm vị.
• Lạm dụng rượu: Uống nhiều rượu có thể dẫn đến kích ứng và ăn mòn niêm mạc dạ dày. Điều này ảnh hưởng đến cả vùng tâm vị.
• Trào ngược mật: Mật được tạo ra từ gan, giúp tiêu hóa thức ăn béo. Tuy nhiên ở những người bị trào ngược dịch mật, mật chảy vào trong dạ dày và thực quản thay vì di chuyển qua ruột non. Từ đó gây ra tình trạng kích ứng và viêm.
• Căng thẳng về thể chất: Chấn thương nghiêm trọng hoặc đột ngột (chẳng hạn như chấn thương sọ não), đại phẫu, bỏng nặng hoặc nhiễm trùng nặng có thể dẫn đến viêm cấp tính ở dạ dày, bao gồm cả tâm vị.

Khi bị viêm tâm vị dạ dày, người bệnh sẽ có những triệu chứng và dấu hiệu dưới đây:

• Đau thượng vị
• Đầy hơi
• Buồn nôn và nôn
• Ăn mất ngon
• Khó chịu ở bụng trên
• No hơn trong hoặc sau bữa ăn
• Chán ăn
• Khó tiêu

Nếu viêm kèm theo vết loét, người bệnh có thể có những triệu chứng gồm:

• Đi ngoài phân đen hoặc hắc ín
• Nôn ra máu hoặc chất giống như bã cà phê.

Bệnh nhân được kiểm tra triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh. Sau đó thực hiện một số xét nghiệm để xác định chẩn đoán. Bao gồm:

• Kiểm tra hơi thở: Xét nghiệm này cho phép phát hiện nhiễm khuẩn H. pylori. Sau khi nuốt chất lỏng hoặc viên nang chứa urê, bệnh nhân thở vào một chiếc túi. Ở những người bị nhiễm khuẩn, nồng độ carbon dioxide sẽ tăng cao.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể phát hiện các kháng thể chống lại vi khuẩn H. pylori.
• Nội soi trên: Ống nội soi (có đèn và camera) được đưa qua miệng vào dạ dày. Thiết bị này giúp bác sĩ quan sát tổn thương và xác định vị trí ảnh hưởng. Trong khi nội soi trên, bác sĩ có thể lấy một mẫu mô và phân tích (sinh thiết).
• Kiểm tra đường tiêu hóa trên (GI): Bệnh nhân được hướng dẫn nuốt bari. Chất này bao phủ niêm mạc dạ dày, giúp tăng độ rõ nét khi chụp X-quang. Từ đó phát hiện vị trí và dạng tổn thương.

Hầu hết các trường hợp không có biến chứng khi bị viêm tâm vị dạ dày, các triệu chứng giảm nhanh khi dùng thuốc điều trị. Ở những người không được điều trị, viêm kéo dài có thể gây ra những vấn đề dưới đây:

• Loét tâm vị dạ dày
• Ung thư dạ dày
• Viên phúc mạc ở những trường hợp viêm tâm vị do nhiễm trùng
• Thiếu máu ở những trường hợp có vết loét và xuất huyết.

Điều trị viêm tâm vị dạ dày bao gồm thuốc và biện pháp giảm đau tại nhà.

1. Thuốc

Viêm tâm vị dạ dày thường được chữa khỏi bằng thuốc. Dưới đây là những loại thường được sử dụng:

• Thuốc giảm đau: Bác sĩ có thể hướng dẫn sử dụng thuốc Acetaminophen cho những cơn đau nhẹ hoặc vừa. Thuốc này có thể giúp làm dịu nhanh hơn đau do viêm tâm vị dạ dày.
• Thuốc kháng sinh: Nếu bị viêm tâm vị dạ dày do nhiễm khuẩn HP trong đường tiêu hóa, người bệnh sẽ được dùng thuốc kháng sinh. Thuốc có tác dụng điều trị khuẩn, thường được dùng với thuốc kháng axit để tăng tốc độ chữa lành tổn thương do viêm và loét. Một đợt kháng sinh thường từ 7 - 14 ngày. Cần dùng thuốc theo chỉ định và tái khám sau điều trị để chắc rằng vi khuẩn HP đã được tiêu diệt. Những loại kháng sinh thường được sử dụng gồm amoxicillin và clarithromycin.
• Thuốc ức chế bơm proton: Bệnh nhân được dùng thuốc ức chế bơm proton để giảm axit dạ dày. Điều này giúp tạo điều kiện cho vùng tâm vị được chữa lành, giảm viêm và ngăn loét.
• Thuốc ức chế histamine (H-2): Thuốc ức chế histamine (H-2) còn được gọi là thuốc ức chế axit, thuốc chẹn histamine (H2). Thuốc này có tác dụng giảm lượng axit được sản xuất và kích thích quá trình chữa lành. Cimetidine và Ranitidine là những loại thường được sử dụng.
• Thuốc trung hòa axit dạ dày: Thuốc kháng axit có tác dụng trung hòa axit dạ dày và giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ như tiêu chảy hoặc táo bón.

2. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Trong quá trình dùng thuốc, hãy áp dụng thêm những biện pháp chăm sóc để giảm triệu chứng và thúc đẩy quá trình chữa lành.

• Tránh uống rượu: Không uống rượu bia để không làm tăng viêm và kích ứng niêm mạc dạ dày.
• Chườm ấm: Hãy thử chườm ấm khi bị đau bụng. Biện pháp này giúp thư giãn và giảm đau hiệu quả.
• Xoa bóp bụng: Xoa bóp bụng nhẹ nhàng giúp thư giãn, làm dịu nhanh cơn đau và những cơn co thắt dạ dày. Khi xoa bóp bụng, hãy thêm dầu và xoa nóng hai lòng bàn tay. Sau đó áp tay vào bụng, xoa theo chiều kim đồng hồ và từ trên xuống dưới.
• Uống nhiều nước: Hãy uống nhiều nước khi có vấn đề về tiêu hóa. Điều này giúp giảm nguy cơ thiếu nước làm chậm hoạt động của hệ tiêu hóa. Từ đó ngăn đau bụng tái phát.
• Hít thở: Đau do viêm tâm vị dạ dày thường phát triển hoặc nghiêm trọng hơn khi căng thẳng. Vì vậy, cần hít thở đều khi bị áp lực hoặc căng thẳng quá mức. Biện pháp này giúp nhanh chóng ổn định tâm trạng và làm dịu cơn đau.
• Tránh thức ăn kích thích: Không ăn những loại thực phẩm khó tiêu, thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chất béo hoặc nhiều tính axit. Những loại thực phẩm này có thể kích thích tâm vị, tăng viêm và đau.
• Uống nghệ và mật ong: Nghệ và mật ong đều chứa những chất chống viêm tự nhiên, giúp giảm đau và thúc đẩy chữa lành. Hòa 10 gram bột nghệ và 2 thìa mật ong trong 100ml nước ấm có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng. Hỗn hợp này nên được uống trước bữa ăn.

Để giảm nguy cơ viêm tâm vị dạ dày, hãy duy trì lối sống và chế độ ăn lành mạnh, cụ thể:

• Thường xuyên rửa tay sạch sẽ, tránh ăn chung thức ăn hoặc dùng dụng cụ ăn uống với người khác. Điều này giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn HP.
• Tránh những loại thực phẩm có tính axit, thức ăn cay nóng, thức ăn béo, nhiều dầu mỡ và chiên. Những loại thực phẩm này có thể kích thích trào ngược axit dạ dày dẫn đến viêm.
• Tránh rượu và cắt giảm caffein.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày. Tránh ăn quá no.
• Kiểm soát căng thẳng, không lo lắng quá mức.
• Tránh thường xuyên sử dụng những loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) và corticosteroid.
• Điều trị những tình trạng có thể dẫn đến viêm tâm vị dạ dày.

1. Tại sao tôi bị viêm tâm vị dạ dày?

2. Tôi có cần xét nghiệm vi khuẩn HP không?

3. Điều trị viêm tâm vị dạ dày như thế nào?

4. Loại thuốc nào được đề nghị?

5. Mất bao lâu để điều trị khỏi tình trạng?

6. Tôi có thể bị viêm trở lại không?

7. Tôi có cần thay đổi lối sống và chế độ ăn uống không?

Bệnh viêm tâm vị dạ dày thường nhẹ, điều trị bằng thuốc có thể giúp khỏi nhanh. Tuy nhiên cần tránh chủ quan. Việc không sớm điều trị hoặc kiểm soát không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ phát triển những biến chứng nghiêm trọng.