Viêm Khớp Ức Đòn

Viêm khớp ức đòn thường liên quan đến chấn thương và viêm xương khớp. Bệnh xảy ra khi khớp nối giữa xương ức và xương đòn bị viêm và sưng. Điều này dẫn đến đau đớn và ảnh hưởng đến những hoạt động của vai.

Viêm khớp ức đòn là tình trạng viêm và sưng của khớp nối xương đòn và xương ức, được gọi là khớp ức đòn. Đây là một trong những khớp tạo nên vai. Khớp này có chức năng hỗ trợ vai và nối cánh tay với cơ thể.

Tương tự như những khớp khác, khớp ức đòn có sụn khớp cho phép các xương trượt dễ dàng lên nhau khi di chuyển vai và tay. Xung quanh khớp là các dây chằng giúp giữ cho nó được ổn định và cung cấp sức mạnh.

Tuy nhiên một chấn thương mạnh hoặc rối loạn khớp (như viêm khớp dạng thấp) có thể gây viêm khớp ức đòn. Điều này dẫn đến cứng khớp, đau nhức nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến những chuyển động của cánh tay.

Viêm khớp ức đòn thường là kết quả của những vấn đề dưới đây:

• Chấn thương: Viêm thường xảy ra sau một chấn thương mạnh làm ảnh hưởng đến khớp ức đòn, chẳng hạn như trật khớp hoặc rách dây chằng. Chấn thương khiến khớp mất vững và sụn khớp tổn thương. Điều này thường gặp ở những người thường xuyên chơi các môn thể thao tiếp xúc hoặc bị tai nạn.
• Nhiễm trùng: Mặc dù ít gặp nhưng viêm khớp nhiễm khuẩn có thể ảnh hưởng đến khớp ức đòn. Bệnh xảy ra khi vi khuẩn lây lan từ ổ nhiễm trùng đến khớp ức đòn và khiến khớp này bị tổn thương.
• Viêm khớp: Viêm xương khớp (thoái hóa khớp) và một số bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp có khả năng làm ảnh hưởng đến khớp ức đòn. Trong đó viêm xương khớp xảy ra khi sụn khớp bị hao mòn theo thời gian, xương cọ xát xương dẫn đến sưng và đau khi di chuyển. Viêm khớp dạng thấp và các bệnh tự miễn khác xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm và làm tổn thương khớp.
• Lạm dụng khớp: Luyện tập gắng sức hoặc lặp đi lặp lại một vài chuyển động liên quan có thể gây căng thẳng cho khớp ức đòn. Điều này khiến sụn khớp dễ tổn thương hoặc mài mòn, cuối cùng dẫn đến viêm khớp.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ:

• Tuổi tác: Bệnh thường gặp ở những người cao tuổi.
• Di truyền: Viêm khớp ức đòn thường gặp hơn ở những người có tiền sử gia đình bị viêm khớp.
• Yếu tố nghề nghiệp và sở thích: Bệnh thường gặp ở những người thường xuyên chơi những môn thể thao tiếp xúc hoặc có nguy cơ chấn thương cao, những người có công việc nặng nhọc, thường xuyên nâng tay cao hơn đầu hoặc khuân vác vật nặng.

Triệu chứng và dấu hiệu của viêm khớp ức đòn thường nhẹ trong giai đoạn khởi phát và tăng dần mức độ nghiêm trọng theo thời gian.

• Đau nhức
  • Đau sâu trong khớp dọc theo xương đòn và lan đến cổ
  • Cơn đau có thể đột ngột hoặc tiến triển từ từ
  • Đau nhói khi ấn vào khớp
  • Đau xảy ra ngay cả khi vận động hoặc nghỉ ngơi
  • Nhiều trường hợp cảm thấy như có một cơn đau ngực.
• Cứng khớp và hạn chế phạm vi chuyển động
• Giảm tính linh hoạt
• Co thắt bên trong
• Sưng tấy
• Sờ thấy ấm và đỏ

Nếu có nhiễm trùng, một số triệu chứng dưới đây cũng sẽ xảy ra:

• Sốt
• Ớn lạnh
• Phát ban
• Khó thở
• Đổ mồ hôi vào ban đêm.

Chẩn đoán bao gồm kiểm tra lâm sàng và xét nghiệm. Trong lần đầu thăm khám, bác sĩ kiểm tra các triệu chứng quanh khớp ảnh hưởng, ấn nhẹ, hỏi về tiền sử bệnh và mức độ đau.

Ngoài ra người bệnh được yêu cầu chuyển động vai và cánh tay nhẹ nhàng để kiểm tra phạm vi, sức mạnh và tính linh hoạt của khớp. Sau kiểm tra lâm sàng, một số xét nghiệm sẽ được thực hiện, gồm:

• Chụp X-quang: Chụp X-quang cho phép kiểm tra các xương. Điều này giúp phân biệt viêm khớp với một số tình trạng như gãy xương.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): CT giúp kiểm tra chi tiết hơn về khớp. Từ đó xác định những tổn thương mà X-quang thông thường không thể nhìn thấy.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI tạo ra hình ảnh chi tiết trong ổ khớp cũng như mô mềm xung quanh. Điều này giúp phát hiện sự phát triển của ung thư hoặc một số tình trạng nghiêm trọng khác có thể gây đau.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra mẫu máu giúp phát hiện nhiễm trùng và một số bệnh viêm khớp như gout và viêm khớp dạng thấp.

Viêm khớp ức đòn và các triệu chứng thường giảm nhanh khi được điều trị sớm bằng phương pháp bảo tồn. Hiếm khi cần đến phẫu thuật. Những trường hợp trì hoãn điều trị có thể làm tăng mức độ viêm. Đồng thời gây ra những biến chứng dưới đây:

• Viêm và đau khớp mãn tính
• Mất hoặc giảm khả năng vận động
• Tăng nguy cơ liệt khớp
• Teo cơ
• Mất ngủ và trầm cảm do đau đớn kéo dài.

Viêm khớp ức đòn chủ yếu được điều trị bằng những phương pháp bảo tồn. Những trường hợp viêm nặng được tiêm steroid hoặc can thiệp phẫu thuật.

1. Chăm sóc tại nhà

Một vài biện pháp chăm sóc tại nhà có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của viêm khớp ức đòn. Cụ thể:

• Chườm lạnh: Đặt túi đá hoặc gel lạnh lên khớp ức đòn trong 15 phút. Nhiệt độ lạnh giúp co mạch, giảm sưng đỏ và đau nhức hiệu quả. Túi đá nên được bọc trong khăn lạnh, tránh đặt trực tiếp trên da. Mỗi ngày thực hiện 3 - 4 lần.
• Nghỉ ngơi: Cho khớp được nghỉ ngơi, tránh những công việc nặng nhọc hoặc các hoạt động có thể gây đau đớn. Điều này giúp cơn đau dịu đi và khớp tổn thương có thời gian phục hồi. Trong khi nghỉ ngơi, nên nằm ngửa hoặc nghiêng sang bên không bị đau, dùng gối kê đầu có độ cao thích hợp và tránh căng thẳng.
• Chườm nóng: Chườm nóng có thể được thực hiện sau 2 - 3 ngày chườm lạnh. Biện pháp này giúp giãn mạch, máu lưu thông tốt hơn, tạo điều kiện cho khớp xương lành lại. Ngoài ra chườm nóng còn giúp giảm đau nhanh, giảm sưng và hạn chế cứng khớp.
• Tắm nước ấm: Tắm nước ấm sẽ mang đến cảm giác dễ chịu cho bạn và giúp giảm đau hiệu quả.
• Duy trì vận động: Tránh bất động quá lâu nếu bạn bị viêm khớp. Bởi điều này sẽ làm tăng mức độ co cứng và đau. Tốt nhất nên dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, vận động nhẹ nhàng để giữ cho khớp được linh hoạt và duy trì phạm vi vận động.

2. Thuốc uống

Một số thuốc được dùng để giảm bớt viêm khớp ức đòn và các triệu chứng liên quan. Dựa vào mức độ nghiêm trọng, một trong các thuốc sau sẽ được chỉ định:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Điều trị ban đầu thường là thuốc chống viêm không steroid, chẳng hạn như Naproxen natri và Ibuprofen. NSAID giúp chữa những đợt viêm và đau từ nhẹ đến vừa. Thuốc này cũng giúp hạ sốt ở những người có nhiễm trùng.
• Acetaminophen: Acetaminophen được dùng cho trường hợp nhẹ hoặc chống chỉ định với NSAID. Thuốc giúp giảm nhanh những cơn đau nhẹ và mang đến hiệu quả hạ sốt.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Đôi khi thuốc chống trầm cảm ba vòng được dùng để giảm đau nhẹ, an thần và ngăn đau làm ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Thuốc giảm đau nhóm opioid: Đây là nhóm thuốc giảm đau gây nghiện, được chỉ định cho những cơn đau rất nặng và không đáp ứng với loại thuốc thông thường. Opioid giúp giảm nhanh cơn đau.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Nếu viêm khớp ức đòn liên quan đến bệnh lý tự miễn, một loại thuốc ức chế miễn dịch sẽ được chỉ định. Thuốc điều trị viêm khớp và giảm tổn thương bằng cách ức chế phản ứng quá mức của hệ miễn dịch.
• Gabapentin (Neurontin): Gabapentin có thể được chỉ định để giảm đau mãn tính cho những bệnh nhân bị viêm khớp ức đòn.

3. Tiêm steroid

Nếu đau không giảm, bệnh nhân có thể được tiêm corticosteroid vào khớp. Đây là thuốc giảm viêm mạnh, giúp kiểm soát viêm và giảm đau nhanh chóng. Corticosteroid thường được tiêm một liều duy nhất, hiệu quả kéo dài 4 - 6 tháng. Nếu đau tái phát, thuốc sẽ được tiêm nhắc lại.

4. Vật lý trị liệu

Người bệnh được hướng dẫn những chuyển động và bài tập kéo giãn nhẹ nhàng. Điều này giúp giữ cho khớp linh hoạt và giảm đau. Khi đau giảm, chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn những bài tập tăng cường sức cơ. Những bài tập này giúp tăng cường các cơ quanh khớp, cải thiện sức mạnh và phạm vi cho khớp tổn thương.

5. Phẫu thuật

Bệnh nhân được phẫu thuật nếu thất bại trong điều trị bảo tồn, đau không giảm hoặc có nguyên nhân nghiêm trọng. Trong quy trình này, bác sĩ tiến hành nội soi khớp ức đòn thông qua các vết mổ nhỏ. Sau đó loại bỏ ổ viêm, sụn và mài láng xương.

Sau phẫu thuật, người bệnh được dùng thuốc, hướng dẫn chăm sóc vết thương và vận động nhẹ nhàng. Điều này giúp sớm phục hồi sức mạnh và chức năng của khớp.

Một số cách có thể giảm nguy cơ viêm khớp ức đòn. Bao gồm:

• Dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Tránh lặp đi lặp lại những hoạt động có thể gây căng thẳng cho khớp ức đòn.
• Tránh vận động và làm việc gắng sức. Hạn chế khuân vác vật nặng.
• Thận trong khi chơi các môn thể thao tiếp xúc, cần mặc đồ bảo hộ để tránh chấn thương.
• Kiểm soát tốt những tình trạng y tế có khả năng gây viêm khớp ức đòn, chẳng hạn như nhiễm trùng, viêm khớp dạng thấp...
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và đầy đủ dinh dưỡng. Ngoài ra nên tăng cường bổ sung những thành phần tốt cho xương khớp (như canxi, vitamin D), chất chống viêm (vitamin C, omega-3...) cùng những chất chống oxy hóa.
• Thường xuyên chơi thể thao và tập thể dục với những bài tập kéo giãn và tăng cường sức cơ. Điều này giúp duy trì sự dẻo dai, sức khỏe và tính linh hoạt cho các khớp xương. Từ đó giảm nguy cơ viêm khớp ức đòn và thoái hóa xương khớp.

1. Điều trị viêm khớp ức đòn bao lâu?

2. Phương pháp điều trị an toàn và được chỉ định là gì?

3. Những biện pháp chăm sóc nào giúp tôi cảm thấy dễ chịu hơn?

4. Tôi nên làm gì để ngăn đợt bùng phát?

5. Có những điều gì mà tôi cần tránh hay không?

6. Tôi có thể trở lại với những hoạt động / môn thể thao ưa thích hay không?

7. Tôi cần luyện tập như thế nào?

Viêm khớp ức đòn gây khó khăn cho người bệnh trong những hoạt động sinh hoạt thường ngày. Ngoài ra viêm khớp tiến triển có thể làm tăng nguy cơ liệt khớp và teo cơ. Người bệnh nên được điều trị sớm và đúng cách để khắc phục bệnh.