Viêm Điểm Bám Gân

Viêm điểm bám gân là thuật ngữ chỉ tình trạng viêm ngay tại đoạn gân bám vào xương. Tình trạng này thường là kết quả của các chấn thương thể chất, lặp đi lặp lại chuyển động và sử dụng cơ bắp quá mức.

Gân được tạo thành từ những mô liên kết dạng sợi nằm ở mỗi đầu cơ nối vào xương. Chúng tạo ra nhiều lực khác nhau, giúp thực hiện những chuyển động linh hoạt.

Tuy nhiên chuyển động lặp đi lặp lại hoặc quá mức có thể gây tổn thương và viêm tại vị trí gân bám vào xương. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến điểm bám gân gót, gân bánh chè, gân chày sau, gân lồi cầu trong/ ngoài xương cánh tay, gân đùi...

Những người bị viêm điểm bám gân sẽ có cảm giác đau tăng dần từ nhẹ đến nặng, co thắt, khó thực hiện những chuyển động ở bộ phận bị ảnh hưởng.

Viêm điểm bám gân thường do những nguyên nhân dưới đây:

• Chấn thương: Viêm điểm bám gân có thể tiến triển sau một chấn thương, thường gặp ở những người chơi thể thao.
• Lạm dụng: Tổn thương điểm bám gân thường do căng thẳng kéo dài trên các khớp. Tình trạng này liên quan đến các hoạt động thể thao, sử dụng cơ bắp quá mức, chuyển động lặp đi lặp lại và thừa cân béo phì.
• Bệnh lý: Tổn thương có thể liên quan đến một số rối loạn tự miễn dịch hoặc bệnh viêm nhiễm tiềm ẩn. Chẳng hạn như:
  • Bệnh gút
  • Viêm khớp dạng thấp
  • Viêm cột sống dính khớp
  • Viêm khớp tự phát ở trẻ vị thành niên
  • Một số rối loạn chuyển hóa như tiểu đường.
• Tư thế xấu: Đột ngột ngừng và chuyển hướng, chạy/ đi bộ không đúng cách, duy trì tư thế xấu có thể gây áp lực và khiến các gân bị tổn thương.

Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của viêm điểm bám gân:

• Đau dần dần và âm ỉ hoặc đau đớn nghiêm trọng và đột ngột
• Đau khu trú hoặc lan ra vùng cơ có gân bị viêm
• Đau tăng hoặc nhói lên khi cử động
• Sưng nhẹ
• Sờ thấy ấm và đỏ
• Cảm thấy co thắt
• Giảm khả năng vận động

Trong quá trình thăm khám bệnh nhân cần mô tả đặc điểm đau và chấn thương. Bác sĩ có thể quan sát và ấn nhẹ vùng ảnh hưởng, xem xét các triệu chứng khi kiểm tra thể chất.

Nếu có nghi ngờ viêm điểm bám gân, những xét nghiệm dưới đây sẽ được thực hiện nhằm đánh giá tổn thương:

• Siêu âm: Siêu âm cung cấp hình ảnh chi tiết giúp nhìn thấy những thay đổi trong gân, bao gồm cả những vết rách nhỏ.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI cung cấp hình ảnh chi tiết của các mô mềm quanh xương. Từ đó xác định nguyên nhân gây đau.
• Chụp X-quang: Đôi khi bệnh nhân được chụp X-quang để kiểm tra xem có tổn thương xương kèm theo hay không.

Viêm điểm bám gân thường nhẹ, có khả năng phục hồi hoàn toàn sau vài tuần điều trị. Tuy nhiên việc không điều trị đúng cách có thể khiến các triệu chứng kéo dài và viêm mãn tính. Điều này làm tăng nguy cơ đứt gân, cần phẫu thuật để sửa chữa.

Những trường hợp nhẹ có thể chăm sóc và khắc phục tại nhà trong khi những trường hợp nặng hơn cần được điều trị y tế theo chỉ định.

1. Chăm sóc và điều trị tại nhà

Mục tiêu ban đầu là kiểm soát tình trạng viêm, giảm đau và cho phép gân có thời gian tự chữa lành. Một số biện pháp chăm sóc dưới đây có thể giúp ích:

• Sửa đổi hoạt động: Cần nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế hoạt động có thể gây áp lực cho gân, chẳng hạn như chạy, đi lại nhiều và mang vác vật nặng. Điều này giúp làm dịu cơn đau, gân ảnh hưởng có thời gian tự chữa lành.
• Nén: Dùng băng thun quấn quanh khu vực bị ảnh hưởng để giữ cố định. Biện pháp này giúp giữ cho xương và mô mềm ở vị trí thích hợp. Từ đó giảm sưng và đau, cho phép vùng bị thương lành lại đúng cách.
• Chườm lạnh: Biện pháp này nên được thực hiện ngay khi có chấn thương. Chườm lạnh giúp giảm sưng và đau hiệu quả. Khi thực hiện, cho vài viên đá vào túi vải và đặt lên vùng bị thương 20 phút. Không đặt đá lạnh trực tiếp lên da để tránh gây tổn thương.
• Nâng cao: Trong khi ngủ hoặc nghỉ ngơi, nâng cao chân ảnh hưởng trên mức tim để giảm sưng.

2. Điều trị y tế

Đối với viêm điểm bám gân, điều trị y tế thường bao gồm thuốc, vật lý trị liệu và phẫu thuật.

• Thuốc

Điều trị ban đầu thường bao gồm các thuốc giảm đau và viêm. Hầu hết mọi người có đáp ứng tốt mà không cần áp dụng những phương pháp điều trị khác.

Một số thuốc thường được chỉ định gồm:

• • Acetaminophen: Thuốc giảm đau Acetaminophen có thể được dùng mà không cần kê đơn. Thuốc này thích hợp với những cơn đau nhẹ, có thể làm dịu cơn đau nhanh chóng.
  • Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Ibuprofen hoặc Naproxen thường được dùng để giảm đau do viêm điểm bám gân. Thuốc có tác dụng điều trị viêm và giảm nhanh những cơn đau ở mức trung bình. Những trường hợp đau nghiêm trọng hơn sẽ được dùng một loại NSAID mạnh hơn.
  • Thuốc giãn cơ: Nếu có dấu hiệu co thắt cơ đi kèm, người bệnh có thể được kê đơn thuốc giãn cơ. Thuốc này có tác dụng giảm đau, điều trị co thắt và co cứng cơ.
  • Kem bôi giảm đau: Một số kem bôi tại chỗ như Counterpain và Hagifen có thể giúp giảm đau hiệu quả. Các sản phẩm thích hợp với trường hợp nhẹ và thường được dùng phổ biến.
• Tiêm steroid

Corticosteroid được dùng để tiêm trực tiếp vào vị trí có gân bị thương. Đây là chất chống viêm mạnh, giúp giảm đau nhanh chóng. Tiêm Corticosteroid có hiệu quả kéo dài vài tháng, hiếm khi cần tiêm nhắc lại.

Tuy nhiên những trường đau tái phát có thể cần tiêm liều bổ sung, tối đa 3 mũi/ năm. Tránh lạm dụng Corticosteroid vì thuốc này có khả năng làm tăng nguy cơ đứt gân.

• Vật lý trị liệu

Nếu viêm điểm bám gân gây đau nhức nhiều và ảnh hưởng đến khả năng vận động, người bệnh được vật lý trị liệu với những kỹ thuật sau:

• • Vận động trị liệu: Các bài tập giúp kéo giãn nhẹ nhàng, lấy lại sức mạnh và khả năng vận động sau chấn thương. Chuyên gia cũng có thể hướng dẫn các bài tập tăng cường cơ bắp, làm mạnh gân cơ và giảm nguy cơ chấn thương trong tương lai.
  • Liệu pháp siêu âm: Siêu âm xác định vị trí gân bị thương. Sau đó sử dụng kim nhỏ xuyên qua da và chuyển động nhẹ nhàng nhằm phá vỡ những mô bị tổn thương.
  • Liệu pháp xung kích ngoài cơ thể (ESWT): Liệu pháp này sử dụng sóng âm thanh năng lượng cao để kích thích lưu thông khí huyết, thúc đẩy chữa lành gân bị thương. Sóng âm thành được phát ra từ một thiết bị cầm tay.
• Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu

Huyết tương giàu tiểu cầu là loại huyết tương có chứa nồng độ tiểu cầu rất cao, gấp 5 - 10 lần so với thông thường. Chúng được tiêm vào cơ thể để kích thích quá trình chữa lành.

• Phẫu thuật

Phẫu thuật viêm điểm bám gân thường không cần thiết. Phương pháp này chỉ được đề nghị cho những trường hợp bị rách hoặc đứt gân, điều trị bảo tồn không hiệu quả.

Hầu hết mọi người được phẫu thuật nội soi. Trong khi thực hiện, bác sĩ tạo các vết rạch nhỏ. Sau đó sử dụng ống nội soi và dụng cụ chuyên dụng để quan sát, sửa chữa hoặc nối gân bị đứt.

Viêm điểm bám gân được phòng ngừa bằng nhiều cách, bao gồm:

• Tránh luyện tập gắng sức hoặc lặp đi lặp lại những chuyển động có thể gây căng thẳng cho gân.
• Vận động viên nên thường xuyên nghỉ giải lao trong buổi tập. Điều này giúp gân và cơ có thời gian phục hồi, tránh căng thẳng quá mức dẫn đến viêm.
• Mang giày thể thao phù hợp.
• Chơi thể thao và chạy bộ ở những nơi có bề mặt phẳng.
• Khởi động kỹ lưỡng, thực hiện những động tác kéo giãn trước khi chơi thể thao. Điều này giúp làm nóng cơ thể, tăng sự dẻo dai và giảm nguy cơ chấn thương.
• Hạ nhiệt và giãn cơ sau khi chơi thể thao.
• Đạt được và giữ cân nặng hợp lý.
• Nghỉ ngơi và chườm lạnh ngay khi cảm thấy đau đớn hoặc khó chịu. Không cố gắng vượt qua cơn đau và tiếp tục chuyển động để không làm nặng hơn tình trạng. Những trường hợp đau nặng và kéo dài nên gặp bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị.

1. Tình trạng của tôi có nguy hiểm không?

2. Có thể tự chăm sóc và phục hồi tại nhà hay không?

3. Phương pháp điều trị nào được đề nghị?

4. Mất bao lâu để phục hồi hoàn toàn?

5. Rủi ro và lợi ích từ phương pháp điều trị là gì?

6. Chi phí phẫu thuật là bao nhiêu?

7. Tôi nên làm gì để ngăn ngừa chấn thương tái phát?

Viêm điểm bám gân thường nhẹ, có thể tự chữa lành mà không cần điều trị y tế. Tuy nhiên một số trường hợp bị viêm và đau nặng. Việc không điều trị đúng cách sẽ gây ra biến chứng đứt gân.