Tai Súp Lơ

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Nguyễn Tùng Lâm | Lĩnh vực khám chữa: Tai – Mũi – Họng Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hồ Chí Minh

Tai súp lơ là một biến dạng của tai do chấn thương, còn được gọi là tai đô vật hoặc tụ máu màng sụn. Tình trạng này thường gặp ở những người có chấn thương ở đầu và tai. Tụ máu màng sụn có thể gây đau đớn, ù tai và mất thính lực.

Tổng quan

Tai súp lơ (tai đô vật hoặc tụ máu màng sụn) là một biến dạng của tai do chấn thương gây ra. Chấn thương do lực cùn vào tai làm hình thành những cục máu đông. Chúng có thể gây tổn thương mô, khiến tai ngoài sần sùi và biến dạng trông giống như súp lơ.

Tai súp lơ
Tai súp lơ là một biến dạng khiến tai sần sùi trông giống như súp lơ, thường do chấn thương

Tai súp lơ thường gặp ở những người tham gia những môn thể thao tiếp xúc gần, chẳng hạn như đấm bốc và đấu vật. Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở những người chơi bóng bầu dục.

Hiện nay có nhiều phương pháp giúp điều trị tai súp lơ. Thông thường việc điều trị sớm sẽ giúp bạn tránh được biến dạng tai vĩnh viễn.

Phân loại

Tai súp lơ được phân thành 2 loại, bao gồm:

+ Biến dạng tối thiểu có thay đổi nhẹ hoặc không có thay đổi ở đường viền của tai

Loại này được phân thành 3 loại nhỏ, bao gồm:

  • Biến dạng được giới hạn ở concha của tai. Trong đó concha là lõm nhỏ nối trực tiếp vào ống tai
  • Biến dạng kéo dài ờ vành tai
  • Biến dạng kéo dài khắp tai ngoài.

+ Biến dạng đáng kể của đường viền của tai

Biến dạng này được phân thành 2 loại gồm:

  • Tai súp lơ có cấu trúc của tai còn nguyên vẹn.
  • Cấu trúc của tai có tính toàn vẹn kém.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Da bao phủ tai có chức năng mang máu đến sụn dưới. Tuy nhiên da có thể tách ra khỏi sụn do chấn thương cùn hoặc một dạng chấn thương khác. Điều này khiến tai bị biến dạng.

Tai súp lơ cũng xảy ra khi chấn thương (chẳng hạn như có một cú đánh mạnh vào tai) làm gián đoạn quá trình cung cấp máu, tụ máu và làm hỏng mô. Từ đó hình thành những cục u ở một phần của tai và khiến tai của bạn trong như súp lơ.

Ngoài ra lưu lượng máu bị chặn có thể khiến sụn ảnh hưởng chết đi. Khi không có mô hỗ trợ, nó sẽ tự gập lại. Cùng với mô sẹo, những vết sưng tấy và biến dạng có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Chấn thương đầu hoặc tai
Chấn thương tai làm gián đoạn quá trình cung cấp máu, hình thành những cục u và gây biến dạng tai

Một số nguyên nhân:

  • Chấn thương đầu hoặc tai: Đánh mạnh vào tai và bị đánh nhiều lần vào tai là nguyên nhân phổ biến nhất. Chấn thương này dẫn đến tụ máu và hình thành những cục máu đông nhỏ, làm cản trở quá trình lưu thông của dòng máu và chất dinh dưỡng.
  • Nhiễm trùng tai: Tai súp lơ cũng có thể là kết quả của nhiễm trùng tai, thường gặp ở những người xỏ khuyên ở phần trên của tai và bị nhiễm trùng.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ:

  • Tham gia những bộ môn tiếp xúc gần, chẳng hạn như đấm bốc và đấu vật.
  • Luyện tập võ thuật
  • Chơi bóng bầu dục
  • Tai nạn hoặc xung đột thể chất
  • Xỏ khuyên cao ở vùng trên của tai, vết xỏ xuyên qua sụn và nhiễm trùng.

Triệu chứng và chẩn đoán

Những triệu chứng và dấu hiệu của tai súp lơ gồm:

  • Sưng tấy
  • Đỏ hoặc bầm tím tai ngoài
  • Đau tai
  • Thay đổi hình dạng của tai
  • Chảy máu tai
  • Ù tai
  • Nhức đầu
  • Sưng mặt
  • Mờ mắt
  • Mất thính giác

Thay đổi hình dạng của tai
Thay đổi hình dạng của tai, sưng tấy, đỏ hoặc bầm tím tai ngoài là những triệu chứng điển hình

Nếu bị nhiễm trùng, người bệnh sẽ có thêm những triệu chứng dưới đây:

  • Hình thành túi mủ
  • Tăng sưng tấy
  • Tăng đau tai
  • Sốt.

Kiểm tra biến dạng của tai và những triệu chứng đi kèm có thể giúp bác sĩ nhận biết tai súp lơ. Trong quá trình thăm khám, người bệnh được hỏi về tiền sử chấn thương và nhiễm trùng, mức độ đau và những dấu hiệu đặc biệt khác.

Để xác định chẩn đoán và định hướng điều trị, một số kỹ thuật dưới đây cũng được thực hiện:

  • Kiểm tra trong tai xem có bị thủng màng nhĩ hoặc có những tổn thương khác hay không
  • Kiểm tra các dây thần kinh sọ và đánh giá thần kinh
  • Đo thính lực đồ
  • Chụp CT đầu.

Biến chứng và tiên lượng

Nếu không được điều trị sớm, tai súp lơ có thể gây ra những biến chứng dưới đây:

  • Biến dạng tai vĩnh viễn
  • Khó vệ sinh tai và đeo tai nghe
  • Tăng nguy cơ nhiễm trùng tai
  • Mất thính lực

Điều trị

Điều trị tai súp lơ dựa vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Dưới đây là những phương pháp hữu hiệu:

1. Điều trị tại nhà

Ngay sau chấn thương hoặc có dấu hiệu của tai súp lơ, hãy áp dụng biện pháp chườm đá. Biện pháp này có tác dụng giảm sưng, viêm và đau. Đồng thời giúp ngăn ngừa tai súp lơ hiệu quả.

Chườm đá cho vùng mặt và tai giúp giảm sưng, viêm và đau
Chườm đá cho vùng mặt và tai sau chấn thương để giảm sưng, viêm và đau nhức

Chườm đá vài lần có thể giúp những triệu chứng thuyên giảm. Mặc dù vậy hãy đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị chuyên sâu sau khi xử lý chấn thương tại nhà.

2. Điều trị y tế

Cần điều trị y tế trong vòng 6 giờ đầu sau chấn thương. Việc xử lý sớm và đúng cách sẽ giúp giảm nguy cơ biến dạng tai vĩnh viễn.

Thông thường điều trị y tế cho tai súp lơ bao gồm những phương pháp sau:

  • Rạch và dẫn lưu

Sau khi thăm khám, bệnh nhân được rạch và dẫn lưu tai súp lơ. Phương pháp này có thể giúp dẫn lưu máu và mủ. Đồng thời giảm nguy biến dạng tai vĩnh viễn khi được thực hiện kịp thời.

Trong quá trình rạch và dẫn lưu, bác sĩ tiến hành gây tê tại chỗ và rạch một đường trong tai. Sau đó tiến hành rút máu và mủ (nếu có) ra khỏi khối máu tụ. Cuối cùng dùng băng hoặc mũi khâu để kết nối lại các mô, giữ hình dạng tự nhiên của tai.

Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ được chăm sóc theo dõi và kê đơn thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng.

  • Phẫu thuật tạo hình tai

Phẫu thuật thẩm mỹ được thực hiện khi:

    • Tai bị biến dạng vĩnh viễn
    • Tổn thương nặng hoặc tai súp lơ tiếp diễn sau rạch và dẫn lưu.

Phẫu thuật tạo hình tai
Phẫu thuật tạo hình tai được thực hiện cho những người có tai bị biến dạng vĩnh viễn

Để điều trị, người bệnh sẽ được phẫu thuật tạo hình tai. Trong quá trình này, bác sĩ sẽ tạo một vết rạch phía sau tai và kéo da trở lại từ phía trước, loại bỏ những biến dạng và mô sẹo xơ.

Sau đó tiến hành định hình lại sụn và định vị lại vùng da phía trước. Cuối cùng đóng vết rạch bằng chỉ khâu. Thông thường, phẫu thuật tạo hình tai sẽ được thực hiện dưới gây tê tại chỗ hoặc toàn thân, quy trình kéo dài trong 3 giờ.

Trong quá trình phục hồi, người bệnh sẽ được chăm sóc theo dõi, đảm bảo quá trình lành thương diễn ra suôn sẻ và tai súp lơ không quay trở lại.

Phòng ngừa

Tai súp lơ được ngăn ngừa bằng cách đội một thiết bị bảo vệ đầu phù hợp trong khi chơi những môn thể thao tiếp xúc. Điều này giúp giảm nguy cơ chấn thương tai dẫn đến tai súp lơ.

Ngoài ra nên đội mũ và mặc đồ bảo hộ khi tập luyện, nón bảo hiểm phải vừa vặn, không quá lỏng hoặc quá chật để tránh làm tổn thương tai.

Đội mũ bảo hộ trong khi chơi những môn thể thao tiếp xúc
Đội mũ bảo hộ trong khi chơi những môn thể thao tiếp xúc để ngăn ngừa tai súp lơ

Một số bước ngăn ngừa khác:

  • Hạn chế xỏ khuyên tai cao và xuyên qua sụn. Nếu có nhiễm trùng, hãy áp dụng những biện pháp chăm sóc và dùng kháng sinh theo chỉ định để ngăn ngừa.
  • Nhận thức rủi ro và đánh giá tình trạng khi có tổn thương tai. Sau đó điều trị theo chỉ định của bác sĩ để tránh biến dạng tai.

Những câu hỏi quan trọng khi gặp bác sĩ

1. Tình trạng của tôi được điều trị như thế nào?

2. Tai của tôi có bị biến dạng vĩnh viễn hay không?

3. Phương pháp điều trị nào phù hợp và được đề nghị?

4. Tôi nên làm gì để ngăn ngừa tái phát sau điều trị?

5. Biện pháp chăm sóc nào giúp tôi cảm thấy tốt hơn?

6. Rủi ro nào có thể gặp từ những phương pháp điều trị?

7. Nếu không điều trị, những biến chứng nào có thể xảy ra?

Tai súp lơ thường do chấn thương ở đầu và tai làm ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu, hình thành những cục máu đông và phá hủy mô. Khi được điều trị kịp thời, người bệnh có thể ngăn ngừa biến dạng tai vĩnh viễn và nhiều biến chứng khác. Do đó cần tiến hành khám và điều trị ngay khi có chấn thương.