Bệnh Tắc Vòi Trứng

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Lê Thị Đài Trang | Lĩnh vực khám chữa: Phụ khoa Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Tắc vòi trứng còn được gọi là tắc ống dẫn trứng - nguyên nhân gây vô sinh phổ biến ở nữ giới. Bệnh xảy ra khi ống dẫn trứng bị tắc khiến tinh trùng không thể gặp trứng để thụ tinh. Nữ giới bị tắc ống dẫn trứng cần được điều trị sớm để cải thiện khả năng sinh sản.

Tổng quan

Tắc vòi trứng (tắc ống dẫn trứng) là tình trạng ống dẫn trứng bị tắc hoặc chít hẹp do nhiều nguyên nhân. Điều này khiến tinh trùng không thể gặp trứng để thụ tinh. Từ đó gây vô sinh ở nữ.

Tắc vòi trứng
Tắc vòi trứng xảy ra khi ống dẫn trứng bị tắc, cản trở quá trình thụ tinh bình thường

Ống dẫn trứng là bộ phận kết nối buồng trứng với tử cung. Trong thời kỳ rụng trứng, trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung thông qua ống dẫn trứng. Khi gặp được tinh trùng, sự thụ tinh sẽ xảy ra.

khi thụ tinh thành công, những lông mao trong niêm mạc vòi trứng đưa hợp tử về buồng tử cung. Sau đó bắt đầu hành trình làm tổ và phát triển của phôi thai.

Tuy nhiên ống dẫn trứng bị tắc khiến tinh trùng không thể gặp trứng và thực hiện quá trình thụ thai. Tình trạng này thường liên quan đến những tổn thương do viêm, ứ dịch... Nữ giới bị tắc vòi trứng được khuyên điều trị sớm để tránh vô sinh.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân gây tắc vòi trứng thường bao gồm:

  • Sự hình thành của những chất kết dính: Những chất kết dính được hình thành có thể làm bóp méo hoặc tách ống dẫn trứng ra khỏi buồng trứng. Từ đó khiến ống dẫn trứng hoạt động không bình thường.
  • Lạc nội mạc tử cung: Bệnh lý này là tình trạng các mô nội mạc tử cung được tìm thấy ở những vị trí khác tử cung. Trong đó những mô nội mạc tử cung có thể bám dính, tích tụ trong ống dẫn trứng dẫn đến tắc nghẽn. Ngoài ra tắc ống dẫn trứng cũng có thể xảy ra khi các mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài những cơ quan khác.
  • Bệnh lây truyền qua đường tình dục: Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu và chlamydia có thể tạo một hoặc nhiều vết sẹo. Điều này dẫn đến viêm vùng chậu và tắc ống dẫn trứng.
  • U xơ: U xơ (đặc biệt là những khối u gắn vào tử cung) có thể phát triển và làm tắc ống dẫn trứng.
  • Tiền sử mang thai ngoài tử cung: Những người phụ nữ có tiền sử mang thai ngoài tử cung sẽ thường có sẹo ở ống dẫn trứng.
  • Tiền sử phẫu thuật bụng: Phẫu thuật trên ống dẫn trứng hoặc những vùng khác của bụng có thể gây dính vùng chậu. Điều này gây tắc vòi trứng.
  • Viêm và nhiễm trùng: Nhiễm trùng là nguyên nhân gây tắc ống dẫn trứng thường gặp. Tình trạng viêm và nhiễm trùng có thể hình thành sẹo hoặc hydrosalpinx (ứ dịch). Từ đó làm thu hẹp không gian hoặc tắc vòi trứng. Một số tình trạng viêm và nhiễm trùng thường gặp gồm:
    • Bệnh viêm vùng chậu (PID)
    • Viêm nội mạc tử cung
    • Nhiễm trùng sau khi sinh
    • Nhiễm trùng trong ổ bụng, chẳng hạn như viêm phúc mạc và viêm ruột thừa
    • Nhiễm HIV

Bệnh viêm vùng chậu (PID)
Bệnh viêm vùng chậu (PID) có thể hình thành sẹo hoặc làm ứ dịch dẫn đến tắc ống dẫn trứng

Triệu chứng và chẩn đoán

Tắc vòi trứng thường không gây triệu chứng. Điều này khiến phần lớn nữ không thể nhận ra tình trạng cho đến khi gặp khó khăn trong việc mang thai.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể bị đau bụng từ nhẹ đến nặng. Điều này thường liên quan đến một loại tắc ống dẫn trứng được gọi là hydrosalpinx (ứ dịch ống dẫn trứng). Trong đó chất lỏng lấp đầy làm tắc ống dẫn trứng kèm theo đau nhẹ, đau thường xuyên một bên bụng và tiết dịch âm đạo bất thường.

Tắc ống dẫn trứng do lạc nội mạc tử cung hoặc nhiễm trùng vùng chậu thường gây đau vùng chậu dữ dội, đau khi quan hệ tình dục. Những cơn đau xuất hiện rất sớm, lan toàn bộ vùng chậu. Ngoài ra đau do lạc nội mạc tử cung thường kèm theo chảy máu kinh nguyệt nặng.

Thông thường để chẩn đoán tắc vòi trứng, bác sĩ có thể kiểm tra triệu chứng. Đồng thời thực hiện một số xét nghiệm nhằm đưa ra kết quả chính xác nhất. Cụ thể:

  • Chụp lòng tử cung và buồng trứng có cản quang: Thuốc cản quang được đưa vào ống dẫn trứng và tử cung. Sau đó sử dụng tia X thu về hình ảnh chi tiết của tử cung và bên trong ống dẫn trứng. Điều này giúp xác định những bất thường.
  • Nội soi ổ bụng: Nếu chưa chắc chắn về tình trạng, người bệnh có thể được yêu cầu nội soi ổ bụng. Trong đó thiết bị nội soi được đưa vào cơ thể thông qua những vết cắt nhỏ. Điều này giúp bác sĩ dễ dàng hơn trong việc xác định tình trạng tắc ống dẫn trứng và loại bỏ.

Biến chứng và tiên lượng

Nếu chỉ một ống dẫn trứng bị tắc, tắc vòi trứng không làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Bởi trứng có thể di chuyển qua ống dẫn trứng khỏe mạnh.

Nếu cả hai ống dẫn trứng bị tắc, nữ giới hoàn toàn không thể mang thai nếu không được điều trị. Trong nhiều trường hợp khác, nữ giới có thể gặp biến chứng mang thai ngoài tử cung.

  • Vô sinh

Vô sinh là biến chứng nghiêm trọng và thường gặp nhất của tắc vòi trứng. Ống dẫn trứng bị tắc do nhiều nguyên nhân khiến tinh trùng không gặp được trứng và quá trình thụ tinh không xảy ra. Điều này khiến nữ giới không thể mang thai như mong muốn.

Tắc vòi trứng thường gây biến chứng vô sinh
Tắc vòi trứng thường gây biến chứng vô sinh do trứng và tinh trùng không thể gặp nhau

  • Mang thai ngoài tử cung

Trong trường hợp ống dẫn trứng bị tắc một phần, người bệnh sẽ có khả năng mang thai. Tuy nhiên không ít bệnh nhân có trứng được thụ tinh không thể về tử cung làm tổ. Điều này khiến trứng phát triển ngay tại vòi trứng, dẫn đến mang thai ngoài tử cung.

Để cải thiện khả năng sinh sản, người bệnh được khuyên điều trị theo chỉ định. Một số phương pháp can thiệp có thể làm thông ống dẫn trứng, tạo điều kiện thụ tinh và mang thai tự nhiên.

Điều trị

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho bệnh nhân bị tắc vòi trứng. Trong một số trường hợp khác, người bệnh có thể được yêu cầu thụ tinh ống nghiệm IVF.

1. Phẫu thuật

Tùy thuộc vào tình trạng, những kỹ thuật dưới đây có thể được chỉ định:

  • Phẫu thuật loại bỏ tắc nghẽn

Nếu ống dẫn trứng bị tắc do một lượng nhỏ mô sẹo hoặc chất kết dính, người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật nội soi. Trong đó nguyên nhân gây tắc nghẽn bị loại bỏ, ống dẫn trứng được mở rộng giúp khắc phục tình trạng.

Tuy nhiên phẫu thuật loại bỏ tắc nghẽn không phù hợp với những bệnh nhân có ống dẫn trứng bị tắc do một lượng lớn mô sẹo hoặc chất kết dính.

  • Phẫu thuật sửa chữa ống dẫn trứng

Phẫu thuật sửa chữa thường được chỉ định cho những bệnh nhân có nhiễm trùng hoặc mang thai ngoài tử cung làm ống những ống dẫn trứng. Trong đó ống dẫn trứng sẽ được sửa chữa và mở rộng, tạo điều kiện cho trứng di chuyển dễ dàng.

  • Phẫu thuật loại bỏ một phần hư hỏng

Nếu một phần của ống dẫn trứng bị tắc nghẽn, người bệnh sẽ được phẫu thuật loại bỏ. Trong đó phần hư hỏng bị loại bỏ. Sau đó nối hai phần khỏe mạnh để cải thiện ống dẫn trứng.

Phẫu thuật loại bỏ một phần ống dẫn trứng mang đến hiệu quả cao. Tuy nhiên phương pháp này có thể làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.

Phẫu thuật loại bỏ một phần ống dẫn trứng hư hỏng
Phẫu thuật loại bỏ một phần ống dẫn trứng hư hỏng để khắc phục tình trạng tắc nghẽn

  • Phương pháp khác

Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể được phẫu thuật mở ống dẫn trứng từ bên trong hoặc tạo một lỗ mới bên ngoài ống dẫn trứng.

Phẫu thuật tắc ống dẫn trứng mang đến hiệu quả cao. Sau điều trị, ống dẫn trứng phục hồi và cải thiện khả năng sinh sản ở nữ. Tuy nhiên bệnh nhân có thể gặp một số rủi ro, bao gồm:

    • Chảy máu trong ổ bụng
    • Nhiễm trùng
    • Tổn thương những cơ quan lân cận
    • Tạo thêm nhiều mô sẹo hơn

Để giảm rủi ro, phương pháp phẫu thuật cần được thực hiện ở những cơ sở y tế uy tín và có bác sĩ phẫu thuật giỏi. Ngoài ra người bệnh cần chăm sóc vết thương, thay băng thường xuyên để giảm nguy cơ nhiễm trùng. Thông báo ngay với bác sĩ nếu có bất thường.

2. Thụ tinh ống nghiệm IVF

Nguy cơ mang thai ngoài tử cung tăng cao ở những người phẫu thuật cắt bỏ một phần ống dẫn trứng. Vì vậy phương pháp thụ tinh ống nghiệm IVF thường được chỉ định thay thế để giảm rủi ro.

Thụ tinh ống nghiệm IVF phù hợp với những trường hợp sau:

  • Bệnh nhân bị tắc vòi trứng không triệu chứng và vẫn khỏe mạnh
  • Từ chối phẫu thuật do rủi ro mang thai ngoài tử cung
  • Có mong muốn sinh con

Thụ tinh ống nghiệm IVF
Thụ tinh ống nghiệm IVF thường được thực hiện cho nữ giới bị tắc vòi trứng mà vẫn khỏe mạnh

Thụ tinh ống nghiệm IVF là một kỹ thuật điều trị vô sinh - hiếm muộn hiệu quả. Trong đó trứng của người vợ và tinh trùng của người chồng sẽ được thụ tinh trong phòng thí nghiệm để tạo thành phôi.

Sau 2 - 5 ngày nuôi cấy phôi bên ngoài, phôi sẽ được đưa trở lại buồng tử cung của nữ giới. Điều này giúp phôi phát triển thành thai nhi và hoàn toàn khỏe mạnh.

Phòng ngừa

Loại bỏ nguyên nhân là cách tốt nhất để phòng ngừa tắc vòi trứng. Cụ thể:

  • Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ vùng kín và áp dụng những biện pháp phòng ngừa viêm nhiễm phụ khoa.
  • Không thụt rửa âm đạo.
  • Điều trị tốt tình trạng nhiễm trùng vùng chậu và những bệnh lý khác có thể gây tắc vòi trứng. Trong quá trình này, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
  • Quan hệ tình dục an toàn, một vợ một chồng và sử dụng bao cao su. Điều này phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục và viêm nhiễm làm tắc ống dẫn trứng.
  • Thăm khám ngay khi có những biểu hiện bất thường.
  • Thực hiện lối sống khỏe mạnh, không hút thuốc lá và hạn chế uống rượu bia.
  • Tập thể dục đều đặn mỗi ngày kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh.
  • Thường xuyên khám phụ khoa và xét nghiệm STI. Điều này giúp phát hiện sớm và điều trị những triệu chứng đáng lo ngại. Đồng thời ngăn ngừa sự phát triển của mô sẹo và vô sinh do tắc ống dẫn trứng.

Thường xuyên khám phụ khoa và xét nghiệm STI
Thường xuyên khám phụ khoa và xét nghiệm STI để sớm phát hiện và điều trị bệnh, ngăn tắc vòi trứng

Những câu hỏi quan trọng khi gặp bác sĩ

1. Tình trạng tắc ống dẫn trứng của tôi có nghiêm trọng không?

2. Tôi có thể mang thai tự nhiên được không?

3. Vì sao nên phẫu thuật tắc vòi trứng?

4. Lựa chọn nào tốt nhất trong phẫu thuật? Chi phí thực hiện?

5. Điều gì xảy ra nếu tôi không phẫu thuật?

6. Những lợi ích và rủi ro khi điều trị là gì?

7. Có những lựa chọn thay thế cho phẫu thuật không?

Tắc vòi trứng thường liên quan đến viêm nhiễm và những bệnh lý lây truyền qua đường tình dục. Người bệnh thường được yêu cầu phẫu thuật để điều trị hoặc thụ tinh ống nghiệm cải thiện khả năng mang thai. Hãy tuân thủ chỉ định của bác sĩ để có những giải pháp tốt nhất.