Bệnh Lang Ben

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Da liễu Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Bệnh lang ben (Tinea Versicolor) là một bệnh nhiễm nấm da phổ biến. Bệnh lý này khiến những mảng da nhỏ đổi màu, có thể sáng hoặc sẫm hơn so với vùng da xung quanh. Những triệu chứng thường tập trung ở thân mình và vai.

Tổng quan

Bệnh lang ben là một bệnh nhiễm nấm da. Trong đó nấm men phát triển nhanh và can thiệp vào sắc tố bình thường của da. Điều này làm xuất hiện những mảng da đổi màu (có màu sáng hoặc sẫm hơn da xung quanh) ở khu vực ảnh hưởng.

Bệnh lang ben
Bệnh lang ben là bệnh nhiễm nấm da được được đặc trưng bởi những mảng da đổi màu

Những mảng đổi màu da có xu hướng mở rộng quy mô kèm theo ngứa nhẹ. Chúng chủ yếu tập trung ở thân mình (lưng và ngực), vai, cổ và cánh tay. Những triệu chứng cung có thể xuất hiện trên gương mặt.

Bệnh lang ben không nguy hiểm, hiếm khi khởi phát những biến chứng liên quan đến tình trạng sức khỏe. Thông thường thuốc điều trị tại chỗ sẽ giúp bệnh khỏi nhanh trong vài ngày.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Sự phát triển quá mức của nấm men trên bề mặt da là nguyên nhân gây bệnh lang ben. Loại nấm này thường sống tự nhiên trên da.

Trong môi trường ấm áp, nhiều dầu nhờn và ẩm ướt, nấm men nhanh chóng phát triển, can thiệp vào sắc tố của da. Từ đớ làm xuất hiện những vùng da đổi màu.

Những điều kiện khiến nấm men phát triển nhanh và gây bệnh:

  • Hệ thống miễn dịch suy yếu
  • Thời tiết thay đổi, nóng bức và ẩm ướt
  • Đổ nhiều mồ hôi
  • Da nhờn

Bệnh lang ben không lây lan từ người sang người.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bênh gồm:

  • Ung thư
  • Dùng những loại thuốc làm suy yếu hệ thống miễn dịch
  • Giữ gìn vệ sinh cá nhân kém
  • Tiền sử gia đình mắc bệnh lang ben.

Triệu chứng và chẩn đoán

Bệnh lang ben có những triệu chứng dưới đây:

Xuất hiện những mảng da đổi màu kèm theo ngứa nhẹ ở nhiều vị trí
Xuất hiện những mảng da đổi màu kèm theo ngứa nhẹ ở nhiều vị trí là triệu chứng của bệnh

  • Xuất hiện những mảng da đổi màu ở nhiều vị trí trên cơ thể
  • Những mảng da đổi màu thường sáng hơn vùng da xung quanh. Tuy nhiên nó cũng có thể tối hơn
  • Mảng da có thể có màu trắng, hồng, vàng hoặc nâu
  • Dễ biến mất trong thời tiết ít ẩm và mát hơn
  • Những mảng da đổi màu có xu hướng mở rông quy mô theo thời gian
  • Mảng da ảnh hưởng không bị sạm đen hoặc rám nắng
  • Đôi khi khô và đóng vảy
  • Ngứa ngáy nhẹ tại vùng da bị lang ben hoặc xung quanh

Bệnh lang ben dễ dàng được chẩn đoán thông qua kiểm tra da. Phần lớn các trường hợp không cần xét nghiệm.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể được kiểm tra da bằng đèn Wood (dùng tia cực tím chiếu sáng trên da). Dưới ánh sáng tia cực tím, da có lang ben sẽ có màu xanh vàng.

Hiếm khi sinh thiết được thực hiện. Trong xét nghiệm này, tế bào da vùng nhiễm bệnh được lấy ra và kiểm tra dưới kính hiển vi. Điều này giúp tìm kiếm và xác định tế bào nấm.

Biến chứng và tiên lượng

Bệnh lang ben thường không gây ra bất kỳ biến chứng nào cho sức khỏe tổng thể. Những triệu chứng của bệnh nhanh chóng mất đi khi dùng thuốc điều trị tại chỗ.

Tuy nhiên bệnh lang ben có xu hướng lan rộng. Việc không điều trị có thể khiến những vùng da đổi màu xuất hiện khắp cơ thể kèm theo cảm giác ngứa ngáy.

Điều trị

Bệnh lang ben nhẹ thường có đáp ứng tốt với thuốc không kê đơn. Những trường hợp nặng hơn sẽ được chỉ định điều trị với những loại thuốc mạnh hơn.

  • Thuốc chống nấm không kê đơn

Đối với những trường hợp mới phát hoặc bệnh lang ben có triệu chứng nhẹ, bệnh nhân có thể sử dụng thuốc mỡ, kem bôi hoặc dầu gội chống nấm không kê đơn.

Những loại thường được sử dụng gồm:

    • Kem bôi da Clotrimazole (Lotrimin AF)
    • Kem bôi Miconazole (Micaderm)
    • Selenium sulfide (Selsun Blue) 1%
    • Gel hoặc kem bôi Terbinafine (Lamisil AT)
    • Xà phòng pyrithione kẽm

Thuốc không kê đơn thường được sử dụng 2 lần/ ngày, điều trị từ 2 - 4 tuần. Trước khi bôi kem, hãy rửa sạch và lau khô vùng da bị ảnh hưởng.

Nếu ảnh hưởng đến da đầu, cần làm sạch tóc sau khi gội đầu từ 5 - 10 phút với dầu gội chống nấm.

Lang ben nhẹ thường có đáp ứng tốt với Clotrimazole
Bệnh lang ben nhẹ thường có đáp ứng tốt với Clotrimazole và những loại thuốc không kê đơn khác

  • Thuốc chống nấm kê đơn

Dùng thuốc theo đơn nếu những triệu chứng không cải thiện sau 4 tuần điều trị hoặc bệnh lang ben đang ở mức độ nặng. Thuốc kháng nấm theo đơn chứa những hoạt chất mạnh, giúp tăng cường tiêu diệt nấm gây bệnh. Từ đó giảm nhanh những triệu chứng của bệnh lang ben.

Tùy thuộc vào tình trạng, những loại thuốc dưới đây có thể được dùng:

    • Kem bôi, gel hoặc dầu gội chứa Ketoconazole
    • Kem bôi, gel hoặc dầu gội chứa Ciclopirox
    • Dung dịch hoặc viên nén Itraconazole (Onmel, Sporanox)
    • Viêm nén Fluconazole (Diflucan)
    • Dầu gội đầu hoặc kem dưỡng da Selenium sulfide (Selsun) 2,5%

Những triệu chứng giảm nhanh khi dùng thuốc, những mảng da đổi màu có thể trở lại bình thường.

Phòng ngừa

Điều trị dự phòng để phòng ngừa bệnh lang ben tái phát. Thông thường một loại thuốc cụ thể sẽ được dùng từ 1 - 2 lần/ tháng, điều trị trong những tháng đầu tiên sau khi hết bệnh hoặc khi thời tiết ấm và ẩm ướt.

Những lựa chọn có thể bao gồm:

  • Dầu gội đầu hoặc kem dưỡng da Selenium sulfide (Selsun) 2,5%
  • Dầu gội hoặc kem bôi Ketoconazole
  • Viên uống Itraconazole
  • Viên uống Fluconazole (Diflucan)

Một số cách phòng ngừa khác:

  • Giữ gìn làn da luôn sạch sẽ và thoáng mát.
  • Tắm rửa mỗi ngày và lau khô da. Đặc biệt là sau khi tham gia vào những hoạt động đổ nhiều mồi hôi.
  • Mặc quần áo thoáng mát và rộng rãi khi thời tiết nóng nực và ẩm ướt.
  • Tập thể dục đều đặn mỗi ngày, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng quan trọng từ chế độ ăn uống lành mạnh như vitamin A, C, canxi, omega-3... Điều này giúp tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch.

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng từ chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng
Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng từ chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng để nâng cao hệ miễn dịch

Những câu hỏi quan trọng khi gặp bác sĩ

1. Triệu chứng của tôi do nguyên nhân nào?

2. Loại thuốc điều trị tốt nhất cho bệnh lý của tôi là gì?

3. Tôi cần chăm sóc da như thế nào?

4. Những điều cần tránh khi điều trị là gì?

5. Rủi ro và lợi ích khi dùng thuốc là gì?

6. Điều gì xảy ra khi không điều trị?

7. Cần dùng thuốc kéo dài trong bao lâu?

Bệnh lang ben là tình trạng da lành tính. Bệnh xảy ra khi có sự phát triển quá mức của nấm men trên da. Hầu hết bệnh nhân có đáp ứng tốt với thuốc, những mảng da đổi màu nhanh chóng thuyên giảm.