Khô Âm Đạo

Khô âm đạo thường do thay đổi nội tiết tố, chủ yếu liên quan đến lão hóa, mãn kinh và thuốc. Tình trạng này khiến nữ giới khó chịu và đau đớn, đặc biệt là khi quan hệ tình dục. Thông thường điều trị sẽ dựa vào nguyên nhân.

Khô âm đạo là tình trạng suy giảm dịch tiết âm đạo khiến vùng kín bị khô, khó chịu và đau rát khi quan hệ. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ trên 50 tuổi, liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố và quá trình lão hóa tự nhiên.

Thông thường thành âm đạo sẽ được bao phủ bởi một lớp dịch nhầy ẩm và mỏng, được gọi là dịch âm đạo. Độ ẩm này giúp tạo môi trường kiềm cho âm đạo, hỗ trợ tinh trùng trong việc tồn tại và di chuyển vào sâu trong tử cung và vòi trứng để thụ tinh.

Ngoài ra dịch tiết âm đạo còn có tác dụng bôi trơn thành âm đạo. Từ đó giúp giảm ma sát trong khi hoạt động tình dục.

Tuy nhiên những thay đổi trong quá trình sản xuất hormone có thể gây yếu và làm mỏng thành âm đạo. Từ đó suy giảm những tế bào tạo ra độ ẩm và gây khô âm đạo. Tình trạng này thường gặp ở những người phụ nữ lớn tuổi.

Có nhiều nguyên nhân khiến bạn bị khô âm đạo. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

• Mãn kinh: Phần lớn các trường hợp bị khô âm đạo liên quan đến mãn kinh (giai đoạn chu kỳ kinh nguyệt kết thúc và không thể mang thai). Mãn kinh ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone và suy giảm nồng độ estrogen. Điều này khiến da, các mô của âm đạo và âm hộ mỏng đi và kém đàn hồi. Cuối cùng làm suy giảm những tế bào tạo ra độ ẩm và gây khô âm đạo.
• Lão hóa: Tương tự như mãn kinh, quá trình lão hóa làm suy giảm nồng độ estrogen và làm mỏng thành âm đạo. Từ đó khiến âm đạo của bạn bị khô.
• Liệu pháp nội tiết tố: Nữ giới có thể bị rối loạn nội tiết tố khi áp dụng bất kỳ biện pháp kiểm soát sinh sản nội tiết tố nào (chẳng hạn như thuốc tránh thai). Điều này khiến môi trường trong âm đạo mất đi độ ẩm.
• Thuốc: Một số thuốc có thể khiến âm đạo bị khô. Chẳng hạn như:
  • Thuốc kháng estrogen, được dùng trong điều trị lạc nội mạc tử cung và u xơ tử cung
  • Thuốc tránh thai
  • Thuốc kháng histamin
  • Một số thuốc chống trầm cảm
  • Thuốc điều trị bệnh hen suyễn, chẳng hạn như thuốc kháng cholinergic (tiotropium bromide và ipratropium bromide)
• Nguyên nhân khác:
  • Hội chứng Sjogren. Đây là một chứng rối loạn hệ miễn dịch có thể khiến cơ thể bị khô, bao gồm cả âm đạo
  • Bệnh tiểu đường
  • Cắt bỏ buồng trứng
  • Những phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn như liệu pháp hormone, xạ trị vùng chậu và hóa trị
  • Không bị kích thích tình dục hoặc màn dạo đầu không đủ trước khi quan hệ
  • Sử dụng những loại xà phòng có mùi thơm hoặc những thành phần có khả năng làm khô các mô âm đạo.
  • Xịt và rửa xung quanh hoặc trong âm đạo
  • Những bệnh lý ở buồng trứng, chẳng hạn như buồng trứng đa nang
  • Cho con bú
  • Căng thẳng quá mức
  • Hút thuốc lá
  • Trầm cảm
  • Sinh con
  • Tập thể dục cường độ cao.

Khô âm đạo có những triệu chứng và dấu hiệu nhận biết dưới đây:

• Khó chịu và đau rát vùng kín, thường tồi tệ hơn khi quan hệ tình dục
• Những mô thành âm đạo bị vỡ ra dẫn đến chảy máu sau khi quan hệ tình dục
• Đau nhức ở âm hộ
• Có cảm giác ngứa và rát
• Nhiễm trùng nấm men hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát
• Đi tiểu thường xuyên hơn
• Suy giảm ham muốn tình dục
• Cảm thấy khô hoặc khó chịu khi mặc quần lót hoặc khi thực hiện những hoạt động bình thường như ngồi hoặc đi bộ.

Khô âm đạo thường được phát hiện ngay trong quá trình kiểm tra triệu chứng. Trong quá trình này, bác sĩ có thể đặt thêm một số câu hỏi liên quan đến thuốc đang dùng và tiền sử bệnh. Đồng thời xem bên trong âm đạo và cổ tử cung. Điều này giúp phát hiện âm đạo khô, mỏng và đỏ.

Để loại bỏ những tình trạng khác, các xét nghiệm sẽ được thực hiện, bao gồm:

• Kiểm tra dịch tiết: Bác sĩ có thể xét nghiệm một mẫu dịch tiết âm đạo để loại trừ nhiễm trùng và những nguyên nhân khác.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này giúp tìm kiếm nguyên nhân gây khô âm đạo, chẳng hạn như suy giảm nồng độ hormone, tiểu đường hoặc một tình trạng sức khỏe khác.

Khô âm đạo không đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên tình trạng này khiến nữ giới khó chịu, đặc biệt là khi quan hệ tình dục. Âm đạo mất độ ẩm gây ra sự ma sát giữa âm đạo và dương vật khi quan hệ. Điều này tạo ra cảm giác khó chịu và đau rát. Từ đó ảnh hưởng đến khoái cảm và làm suy giảm ham muốn tình dục.

Quan hệ tình dục khi thiếu độ ẩm cũng có thể dẫn đến một số vấn đề sau:

• Sưng tấy hoặc chảy máu âm đạo
• Trầy xước và tăng nguy cơ viêm âm đạo

Một số biến chứng dưới đây cũng có thể xảy ra khi khô âm đạo không được điều trị sớm:

• Viêm nhiễm phụ khoa do mất cân bằng pH trong âm đạo. Chẳng hạn như viêm âm đạo do tạp khuẩn, nhiễm trùng nấm men và viêm cổ tử cung
• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát nhiều lần
• Ngứa hoặc châm chích âm đạo
• Đau nhức
• Căng thẳng và lo lắng.

Dựa vào nguyên nhân và mức độ khô âm đạo, những lựa chọn dưới đây có thể được thực hiện:

1. Dùng kem dưỡng và chất bôi trơn

Nữ giới bị khô âm đạo được khuyên sử dụng những loại kem dưỡng ẩm và chất bôi trơn để cải thiện tình trạng. Những sản phẩm này có tác dụng bổ sung mô âm đạo và tăng độ ẩm. Từ đó giúp giảm ma sát và đau khi quan hệ tình dục.

• Kem dưỡng ẩm âm đạo: Kem dưỡng ẩm nên được thoa vào bên trong âm đạo vài ngày 1 lần. Điều này bổ sung mô âm đạo và những dưỡng chất giúp giữ cho niêm mạc âm đạo khỏe mạnh và tăng độ ẩm bên trong. Những loại kem dưỡng ẩm âm đạo thường được sử dụng gồm KY® Liquibeads, Replens™ và Luvena®.
• Chất bôi trơn âm đạo: Nữ giới nên thoa chất bôi trơn âm đạo trước khi quan hệ tình dục. Điều này giúp giảm ma sát, giảm bớt cảm giác đau và khó chịu do quan hệ tình dục. Chị em phụ nữ nên sử dụng chất bôi trơn âm đạo gốc nước như Astroglide® và KY® Jelly hoặc những chất bôi trơn gốc silicone và gốc dầu.

Lưu ý:

• Không nên sử dụng kem dưỡng ẩm không dành cho vùng kín, chẳng hạn như kem dưỡng ẩm cho mặt và cơ thể.
• Sử dụng chất bôi trơn dành riêng cho âm đạo.
• Những chất bôi trơn như dầu khoáng và mỡ bôi trơn có thể làm hỏng màng ngăn dùng để ngừa thai và bao cao su.
• Không dùng những chất bôi trơn chứa nước hoa, màu nhân tạo hoặc chiết xuất thảo dược. Bởi những thành phần này có thể gây kích ứng cho âm đạo của bạn.

2. Kích thích tình dục

Chuyên gia khuyến cáo phụ nữ nên kích thích tình dục thường xuyên để các mô âm đạo hoạt động tốt hơn và trở nên ẩm ướt. Ngoài ra màn dạo đầu nên được thực hiện kéo dài trước khi giao hợp. Điều này giúp tăng khoái cảm và âm đạo trở nên ẩm ướt hơn.

3. Liệu pháp estrogen

Liệu pháp estrogen có thể được sử dụng dưới dạng vòng giải phóng estrogen, thuốc viên hoặc kem bôi. Liệu pháp này giúp phục hồi các mô âm đạo và cải thiện độ ẩm bên trong.

Kem bôi và vòng giải phóng estrogen có khả năng tác động trực tiếp đến các mô. Trong khi liệu pháp estrogen ở dạng viên uống có khả năng làm giảm những triệu chứng mãn kinh khó chịu khác (cụ thể như chứng bốc hỏa). Chính vì thế mà viên uống thường được sử dụng phổ biến hơn.

Liệu pháp estrogen thường được sử dụng ở liều thấp cho những nữ giới bị khô âm đạo, các triệu chứng xảy ra thường xuyên hoặc vẫn tiếp diễn. Liệu pháp này được dùng hàng ngày cho đến khi bạn cảm thấy tốt hơn. Sau đó chuyển sang sử dụng hàng tuần nếu cần thiết.

4. Thuốc

Trong quá trình điều trị khô âm đạo, một số loại thuốc như Ospemifene (Osphena) và Dehydroepiandrosterone (DHEA) có thể được sử dụng. Những loại thuốc này có khả năng thay thế hoặc hoạt động tương tự như estrogen trong cơ thể của phụ nữ.

• Dehydroepiandrosterone (DHEA): DHEA được dùng ở dạng thuốc đặt âm đạo, phù hợp với những người bị khô âm đạo do mãn kinh. Thuốc hoạt động tương tự như estrogen trong cơ thể, giúp giảm đau khi quan hệ tình dục.
• Ospemifene (Osphena): Thuốc Ospemifene (Osphena) là chất điều biến estrogen chọn lọc (SERM). Thuốc này hoạt động tương tự như estrogen trong cơ thể. Đồng thời giúp ngăn ngừa và giảm đau khi giao hợp do teo âm đạo. Thuốc Ospemifene sẽ được dùng bằng đường uống.
• Thuốc có chứa estrogen: Viên uống chứa estrogen là một liệu pháp estrogen, được dùng hàng ngày với liều thấp cho đến khi những triệu chứng đã giảm. Thuốc này có tác dụng thay thế estrogen trong cơ thể. Tuy nhiên estrogen không an toàn với những người có nguy cơ hoặc đang bị ung thư vú. Vì vậy nữ giới cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Những biện pháp dưới đây có thể giúp giảm nguy cơ bị khô âm đạo:

• Không sử dụng những sản phẩm vệ sinh phụ nữ có nước hoa, màu nhân tạo hoặc những thành phần khả năng gây kích ứng khác. Bởi những sản phẩm này có thể làm khô mô âm đạo.
• Không thụt rửa âm đạo.
• Không dùng bao cao su có thành phần gồm nonoyxnol-9 hoặc N-9. Bởi đây đều là những thành phần có khả năng gây khô âm đạo.
• Hạn chế sử dụng thuốc tránh thai hoặc những biện pháp kiểm soát sinh sản nội tiết tố khác. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng đúng cách.
• Tránh tập thể dục cường độ cao hoặc thực hiện những hoạt động gắng sức.
• Không hút thuốc lá để tránh làm tăng tốc độ lão hóa và nguy cơ khô âm đạo.
• Tránh căng thẳng. Bởi căng thẳng và lo lắng quá mức có thể gây rối loạn nội tiết tố và ảnh hưởng đến độ ẩm trong âm đạo. Hãy thường xuyên thực hiện những biện pháp thư giãn như ngồi thiền và tập yoga.
• Quan hệ tình dục đều đặn và đảm bảo có màn dạo đầu kéo dài trước khi quan hệ tình dục. Điều này giúp kích thích những mô âm đạo của bạn và âm đạo ẩm ướt hơn.

1. Biện pháp nào chăm sóc nào giúp giảm khô âm đạo?

2. Phương pháp điều trị được đề nghị là gì?

3. Khi nào các triệu chứng thuyên giảm?

4. Có những lợi ích và rủi ro nào từ phương pháp điều trị?

5. Những tác dụng phụ có thể gặp khi dùng thuốc là gì?

6. Có những phương pháp thay thế nào?

7. Tôi nên làm gì để ngăn ngừa tái phát?

Khô âm đạo là một tình trạng thường gặp ở phụ nữ mãn kinh nhưng cũng có thể xảy ra ở người trẻ do nhiều nguyên nhân. Tình trạng này được điều trị bằng nhiều phương pháp. Việc áp dụng theo chỉ định của bác sĩ sẽ giúp sớm cải thiện tình trạng.