Hội Chứng Co Thắt Âm Đạo (Vaginismus)

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Lê Thị Đài Trang | Lĩnh vực khám chữa: Phụ khoa Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Hội chứng co thắt âm đạo (Vaginismus) xảy ra khi các cơ trong âm đạo co thắt liên tục hoặc không tự chủ. Tình trạng này khiến thâm nhập khó khăn và gây đau đớn khi quan hệ tình dục.

Tổng quan

Hội chứng co thắt âm đạo (Vaginismus) thuật ngữ chỉ một dạng rối loạn chức năng thường gặp. Trong đó những cơ xung quanh âm đạo co thắt không tự chủ hoặc liên tục khi có vật xâm nhập. Chẳng hạn như dương vật, tampon, ngón tay hoặc dụng cụ y tế.

Hội chứng co thắt âm đạo (Vaginismus)
Hội chứng co thắt âm đạo (Vaginismus) là sự co thắt không tự chủ của những cơ xung quanh âm đạo

Hội chứng này không ảnh hưởng đến sự hưng phấn tình dục. Tuy nhiên những cơn co thắt khiến nữ giới đau đớn hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục, gây khó khăn trong việc thâm nhập.

Phân loại

Hội chứng co thắt âm đạo được phân thành 2 loại gồm co thắt nguyên phát và thứ phát:

  • Co thắt âm đạo nguyên phát: Nữ giới chưa bao giờ đạt được sự xâm nhập âm đạo, bao gồm cả dương vật hay bất kỳ thứ gì vào âm đạo. Tình trạng này còn được gọi là co thắt âm đạo suốt đời.
  • Co thắt âm đạo thứ phát: Nữ giới đã từng trải qua những lần xâm nhập vào âm đạo nhưng hiện tại không thể thực hiện được nữa. Co thắt âm đạo thứ phát thường do chấn thương, bức xạ và phẫu thuật phụ khoa.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Không rõ nguyên nhân gây hội chứng co thắt âm đạo. Tuy nhiên bệnh lý này thường liên quan đến sự lo lắng hoặc sợ hãi khi hoạt động tình dục. Cụ thể:

  • Rối loạn lo âu
  • Lạm dụng tình dục
  • Chấn thương hoặc có tiền sử bị xâm phạm tình dục trong quá khứ
  • Quan hệ đau đớn trong quá khứ
  • Yếu tố cảm xúc

Hội chứng này cũng có thể liên quan đến một số vấn đề dưới đây:

  • Đau hoặc có biến chứng khác từ nhiễm trùng, chẳng hạn như:
    • Nhiễm trùng bàng quang
    • Nhiễm trùng nấm men
    • Nhiễm trùng tiểu
  • Chấn thương khi sinh nở (như vết rách âm đạo)
  • Có tiền sử phẫu thuật trước đó
  • Có cảm giác tiêu cực về tình dục hoặc sợ quan hệ tình dục.

Triệu chứng và chẩn đoán

Co thắt âm đạo không tự chủ và liên tục là triệu chứng chính của hội chứng co thắt âm đạo. Trong đó việc chạm vào bộ phận sinh dục, đưa dương vật hoặc bất kỳ vật gì vào âm đạo đều khiến các cơ trong âm đạo co thắt liên tục.

Người bệnh hoàn toàn không thể ngừng hoặc kiểm soát những cơn co thắt của âm đạo. Điều này khiến cho việc thâm nhập không được thực hiện hoặc trở nên khó khăn.

Nữ giới có những đợt co thắt không tự chủ và liên tục khi có vật thâm nhập
Hội chứng co thắt âm đạo khiến nữ giới có những đợt co thắt không tự chủ và liên tục khi có vật thâm nhập

Một số triệu chứng khác:

  • Sợ xâm nhập âm đạo
  • Giảm ham muốn tình dục
  • Có cảm giác đau nhói hoặc nóng rát khi có bất kỳ vật nào được đưa vào âm đạo của bạn.

Trong lần đầu thăm khám, người bệnh được hỏi về những triệu chứng và thời điểm bắt đầu. Ngoài ra bác sĩ có thể đặt thêm một số câu hỏi liên quan đến tiền sử chấn thương và lạm dụng tình dục.

Khi khám vùng chậu, những người phụ nữ bị co thắt âm đạo thường có xu hướng sợ hãi và lo lắng. Để cảm thấy thoải mái hơn, bác sĩ thường kiểm tra một cách nhẹ nhàng. Quá trình này có thể giúp loại trừ sẹo, viêm nhiễm và một số vấn đề khác.

Biến chứng và tiên lượng

Hội chứng co thắt âm đạo có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng dưới đây:

  • Ảnh hưởng đến đời sống tình dục và hạnh phúc lứa đôi
  • Ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần, tăng nguy cơ trầm cảm và lo lắng
  • Việc thụ thai trở nên khó khăn hơn.

Điều trị

Hội chứng co thắt âm đạo được điều trị bằng cách giảm phản xạ cho các cơ xung quanh âm đạo, giảm lo lắng và sợ hãi cho nữ giới. Dưới đây là những phương pháp thường được áp dụng:

  • Điều trị tại chỗ

Điều trị tại chỗ bằng lidocain. Thuốc này có tác dụng giảm đau liên quan đến hội chứng co thắt âm đạo.

  • Vật lý trị liệu sàn chậu

Bệnh nhân được hướng dẫn một số bài tập giúp thư giãn và kiểm soát cơ sàn chậu, chẳng hạn như bài tập Kegel. Bài tập này có tác dụng làm mạnh cơ sàn chậu, thư giãn, giảm đau và giảm co thắt cơ không tự chủ.

Vật lý trị liệu sàn chậu
Vật lý trị liệu sàn chậu giúp thư giãn và làm mạnh cơ sàn chậu, giảm đau và giảm co thắt cơ không tự chủ

Hướng dẫn thực hiện:

    • Siết cơ sàn chậu
    • Giữ từ 2 - 10 giây
    • Thư giãn các cơ
    • Lặp lại 20 lượt/ lần, mỗi ngày vài lần.
  • Liệu pháp nong âm đạo

Liệu pháp nong âm đạo giúp mở rộng và kéo dài âm đạo bằng cách sử dụng sử dụng thiết bị hình ống (máy nong âm đạo) có nhiều kích cỡ khác nhau.

Trước khi thực hiện, nữ giới được hướng dẫn thoa kem gây tê tại chỗ bên ngoài âm đạo. Điều này giúp tăng cảm giác thoải mái và dễ dàng hơn trong việc đưa máy nong âm đạo vào bên trong.

  • Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)

Liệu pháp hành vi nhận thức được chỉ định cho những bệnh nhân bị rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), trầm cảm và chứng lo âu. Liệu pháp này có tác dụng cải thiện suy nghĩ của người bệnh. Đồng thời hướng dẫn người bệnh tránh những hành vi và cảm xúc có thể làm ảnh hưởng đến tâm trạng và tăng mức độ co thắt âm đạo.

  • Trị liệu tình dục

Nếu hội chứng co thắt âm đạo làm ảnh hưởng đến hoạt động tình dục, cá nhân hoặc vợ chồng sẽ được trị liệu tình dục bởi những chuyên gia. Liêu pháp này bao gồm những cách thức giúp người bệnh có thể tìm lại niềm vui và ham muốn đối với tình dục.

Trị liệu tình dục
Trị liệu tình dục có thể giúp nữ giới tìm lại niềm vui và ham muốn đối với tình dục

Phòng ngừa

Không có biện pháp ngăn ngừa hoàn toàn cho hội chứng co thắt cơ âm đạo. Tuy nhiên nữ giới có thể giảm nguy cơ bằng cách tránh những chấn thương về tâm lý và vật lý cho âm đạo. Ngoài ra thường xuyên áp dụng những kỹ thuật thư giãn như tập thể dục, yoga và thiền có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn.

Những câu hỏi quan trọng khi gặp bác sĩ

1. Tôi có thể làm những gì để giảm co thắt âm đạo?

2. Phương pháp điều trị nào phù hợp và được chỉ định?

3. Tôi có thể sử dụng kem bôi trơn để thâm nhập dễ dàng không?

4. Tôi có cần tránh hoạt động tình dục trong khi điều trị không?

5. Tình trạng co thắt âm đạo của tôi là ngắn hạn hay dài hạn?

6. Quá trình điều trị diễn ra trong bao lâu?

7. Khi nào những triệu chứng của tôi có thể giảm bớt?

Hội chứng co thắt cơ âm đạo là một dạng rối loạn khiến những cơ xung quanh âm đạo co thắt không tự chủ khi có vật xâm nhập vào âm đạo. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đên đời sống tình dục và tâm lý. Để cải thiện tình trạng, hãy áp dụng những cách điều trị theo chỉ định của bác sĩ.