Bệnh Hắc Lào

Hắc lào là tổn thương da do nhiễm nấm Dermatophytes. Những tổn thương của bệnh có hình tròn hoặc hình bầu dục và ranh giới rõ ràng. Bệnh hắc lào có thể lây lan qua tiếp xúc da kề da với người nhiễm nấm.

Bệnh hắc lào (lác đồng tiền - Ringworm) là thuật ngữ chỉ tình trạng nhiễm nấm gây phát ban hình tròn kèm theo ngứa. Tổn thương thường tập trung ở đầu, háng chân và đùi nhưng cũng có thể ở những vị trí khác.

Hắc lào thường liên quan đến nấm da đầu (tinea capitis), nấm ngứa (tinea cruris) và nấm da chân (tinea pedis). Bệnh có đáp ứng tốt với thuốc kháng nấm. Tổn thương thường lành lại sau vài ngày điều trị.

Bệnh hắc lào được phân thành nhiều loại khác nhau dựa vào vị trí phát bệnh. Cụ thể:

• Bệnh hắc lào da đầu (nấm da đầu): Bệnh được đặc trưng bởi những đốm hói có vảy, đỏ kèm theo cảm giác ngứa ngáy trên da đầu. Tổn thương có thể phát triển lớn hơn hoặc tồn tại vĩnh viễn khi không được điều trị.
• Bệnh nám da chân: Đây là một loại nhiễm nấm gây phát ban ngứa kèm theo rát bỏng ở giữa những ngón chân và lòng bàn chân. Nhiễm nấm khiến da nứt nẻ, bong vảy hoặc nổi mụn nước. Nhiều trường hợp đau đớn và có mùi hôi khó chịu.
• Ngứa vùng bẹn: Ngứa vùng bẹn gây phát ban đỏ và ngứa ở háng, đùi trên hoặc/ và vùng trực tràng. Tình trạng này cũng có thể tạo ra những vết phồng rộp.
• Nấm da tay: Nấm da tay là tình trạng phát ban dạng tròn, ngứa xuất hiện trên tay. Ngoài ra người bệnh còn có dấu hiệu khô da và nứt nẻ.
• Nấm móng: Những móng bị tổn thương đổi màu, dày hơn và biến dạng.
• Nấm ở râu: Những dấu hiệu nhiễm nấm xuất hiện ở trên cổ, cằm và má. Phát ban dạng đồng tiền có thể đóng vảy hoặc xuất hiện những nốt mụn nước chứa đầy mủ.

Những giai đoạn phát triển của bệnh hắc lào:

• Giai đoạn đầu: Trong giai đoạn đầu, một mảng da bị đổi màu kèm theo dấu hiệu kích ứng. Đôi khi vùng da ảnh hưởng chỉ bị khô và có vảy.
• Giai đoạn thứ hai: Những tổn thương bắt đầu phát triển về kích thước. Trong đó phát ban dạng vòng xuất hiện với vùng da giống như da khỏe mạnh ở trung tâm, xung quanh có vảy hình tròn như chiếc nhẫn.

Nhiễm nấm là nguyên nhân gây bệnh hắc lào. Có khoảng 40 loại nấm liên quan. Tuy nhiên Trichophyton, Epidermophyton và Microsporum là những loại phổ biến nhất.

Những loại nấm này sống tự nhiên trên da, móng tay và tóc. Trong môi trường nóng và ẩm ướt, nấm nhanh chóng phát triển và gây ra những tổn thương do da.

Nấm gây bệnh hắc lào có thể lây lan thông qua những con đường dưới đây:

• Tiếp xúc da kề da với người bệnh hắc lào hoặc động vật bị nhiễm bệnh
• Dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh (quần áo, khăn tắm, khăn trải giường)
• Tiếp xúc bề mặt bị ô nhiễm.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ:

• Tiếp xúc gần gũi với động vật hoặc/ và người bị nhiễm bệnh
• Sinh sống trong môi trường có khí hậu ấm áp và ẩm ướt
• Chơi những môn thể thao tiếp xúc
• Đổ nhiều mồ hôi
• Suy giảm hệ thống miễn dịch
• Thường xuyên mặc quần áo bó sát hoặc mang giày chật, thay đồ ở nơi công cộng hoặc phòng tắm công cộng
• Có một bệnh lý tự miễn, chẳng hạn như bệnh lupus ban đỏ
• Thừa cân béo phì
• Tiểu đường

Có thể mất đến 2 tuần để những dấu hiệu xuất hiện sau nhiễm nấm. Những triệu chứng rất dễ lan rộng và phát triển, nhiễm nấm lây lan cho người khác. Chính vì thế mà bệnh hắc lào cần được điều trị ngay khi có những dấu hiệu đầu tiên.

Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của bệnh hắc lào gồm:

• Phát ban hình vòng có vảy. Chúng thường tập trung ở cánh tay, chân, mông và thân
• Những mảng phẳng có đường viền tròn nổi lên
• Có vảy hoặc một vùng trong suốt bên trong vòng
• Vết sưng có màu đỏ, đỏ tía, nâu hoặc xám xuất hiện rải rác
• Ngứa ngáy
• Rụng tóc hoặc bị hói ở những vùng bị ảnh hưởng.

Bác sĩ chẩn đoán bệnh hắc lào bằng cách kiểm tra phát ban trên da. Trong quá trình này ánh sáng đen có thể được sử dụng để xem xét khu vực bị ảnh hưởng. Dưới ánh sáng đen, một số loại nấm có thể phát sáng.

Để chẩn đoán xác định, một hoặc nhiều xét nghiệm dưới đây cũng có thể được chỉ định:

• Xét nghiệm KOH: Bác sĩ cạo một vùng da nhỏ và phân tích trong phòng thí nghiệm. Bệnh phẩm được nhỏ chất lỏng KOH (kali hydroxit) để phá vỡ những tế bào đa điển hình. Điều này giúp dễ dàng phát hiện những phân tử nấm dưới kính hiển vi.
• Sinh thiết: Mẫu da hoặc dịch tiết từ vết phồng rộp được lấy ra và kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Điều này giúp xác định sự hiện diện của nấm. Trong nhiều trường hợp, nuôi cấy nấm có thể được thực hiện.

Dùng thuốc có thể giúp kiểm soát nhanh tình trạng lây lan và thúc đẩy chữa lành tổn thương hiệu quả. Nếu không dùng thuốc, những triệu chứng hắc lào có thể lây lan sang những vùng da khác, tăng nguy cơ lây bệnh cho người xung quanh.

Ngoài ra bệnh hắc lào không được kiểm soát sớm có thể gây ra những biến chứng dưới đây:

• Rụng tóc và để lại sẹo
• Dị dạng móng tay
• Có vết thâm trên da
• Nhiễm trùng thứ cấp khi có vi khuẩn xâm nhập vào vùng da tổn thương
• U hạt Majocchi

Bệnh hắc lào chủ yếu được dùng thuốc điều trị. Ngoài ra người bệnh được hướng dẫn điều chỉnh lối sống và những biện pháp khắc phục tại nhà để thúc đẩy quá trình chữa bệnh.

1. Thuốc

Thuốc được kê đơn dựa vào mức độ nghiêm trọng của bệnh hắc lào. Hầu hết bệnh nhân có đáp ứng tốt với thuốc điều trị tại chỗ. Những trường hợp nặng hơn có thể cần phải sử dụng thuốc uống.

Những loại thuốc thường được sử dụng gồm:

• Thuốc chống nấm

Thuốc chống nấm thường được dùng ở dạng thuốc mỡ, kem hoặc gel bôi. Thuốc có tác dụng diệt nấm trên những vùng da bị ảnh hưởng. Từ đó thúc đẩy chữa lành.

Một số loại thường được sử dụng gồm:

• • Ketoconazole
  • Clotrimazole
  • Miconazole
  • Terbinafin

Thuốc chống nấm tại chỗ thường được bôi 2 lần/ ngày, điều trị trong vòng 3 - 4 tuần.

Những trường hợp nặng, có nhiều phát ban hình tròn và lan rộng thường được chỉ định thuốc kháng nấm đường uống.

• Thuốc kháng histamin

Nếu bệnh hắc lào gây ngứa ngáy nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamin để điều trị. Thuốc này có tác dụng điều trị dị ứng, giảm ngứa và những biểu hiện liên quan.

• Thuốc kháng sinh

Nếu bênh hắc lào kèm theo bội nhiễm hoặc có mủ, người bệnh sẽ được dùng kháng sinh toàn thân để điều trị. Thuốc có tác dụng chống nhiễm trùng, tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.

2. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Những biện pháp chăm sóc tại nhà có thể giúp phòng ngừa nhiễm trùng lây lan và thúc đẩy quá trình chữa lành của những tổn thương.

• Chăm sóc nhiễm trùng: Thực hiện những biện pháp vệ sinh và chăm sóc nhiễm trùng để điều trị tổn thương và ngăn ngừa lây lan trong quá trình chữa bệnh.
  • Khử trùng môi trường xung quanh bằng cách giặt quần áo và ga trải giường mỗi ngày.
  • Tắm rửa mỗi ngày và lau khô da sau khi tắm xong.
  • Giữ cho những vùng da bị ảnh hưởng luôn sạch sẽ và khô ráo
  • Tránh những hoạt động có thể gây đổ nhiều mồ hôi, tăng sự phát triển của nấm.
  • Mặc quần áo rộng rãi và thoải mái cho những khu vực bị ảnh hưởng.
  • Điều trị tất cả những khu vực bị ảnh hưởng, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
• Giấm táo: Giấm táo chứa những hoạt chất kháng viêm, chống nhiễm trùng và khử khuẩn. Việc sử dụng có thể giúp điều trị bệnh hắc lào, giảm ngứa và những triệu chứng khác của bệnh. Cách dùng: Lấy bông gòn thấm giấm táo, sau đó thoa lên vùng da bị ảnh hưởng.
• Nghệ: Dùng nghệ có thể mang đến nhiều lợi ích trong giai đoạn đầu của bệnh hắc lào. Loại thảo dược này chứa hoạt chất kháng viêm, giảm ngứa và chống nấm. Cách dùng: Trộn bột nghệ trong nước ấm để tạo thành hỗn hợp chống nấm. Sau đó thoa trực tiếp hỗ hợp lên những khu vực bị ảnh hưởng.
• Thoa kem dưỡng da: Dùng kem dưỡng da thoa lên những vùng da hắc lào và khô ráp. Biện pháp này giúp cấp ẩm, giảm khô da và ngứa ngáy. Ngoài ra kem dưỡng ẩm còn giúp ngăn phát ban lan rộng và giúp quá trình lành thương diên ra nhanh hơn.

Ngăn ngừa lây lan là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh hắc lào. Cụ thể:

• Không tiếp xúc gần với bệnh nhân bị hắc lào hoặc những người có nguy cơ. Bệnh hắc lào có thể lây lan ngay cả khi chưa có triệu chứng.
• Không sử dụng chung vật dụng cá nhân, lược chải tóc, quần áo, dụng cụ thể thao với người khác. Đặc biệt là những người có nguy cơ hoặc đang bị nhiễm bệnh.
• Không tiếp xúc với vật nuôi bị nhiễm bệnh.
• Thường xuyên khử trùng và làm sạch chỗ ở của vật nuôi.
• Luôn giữ gìn vệ sinh cá nhân
  • Thường xuyên rửa tay
  • Tắm rửa mỗi ngày
  • Giữ cơ thể luôn sạch sẽ
  • Tắm ngay sau khi chơi những môn thể thao tiếp xúc hoặc đổ nhiều mồ hôi. Ngoài ra nên giữ dụng cụ chơi thể thao luôn sạch sẽ.
  • Thay đồ lót và vớ ít nhất mỗi ngày 1 lần.
• Mặc quần áo rộng rãi và thoáng mát khi thời tiết nóng ẩm. Tránh đổ mồ hôi quá nhiều.
• Ăn uống đủ chất, tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây. Ngoài ra nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng, tăng khả năng chống nhiễm trùng.

1. Nguyên nhân nào gây ra tình trạng của tôi?

2. Phương pháp điều trị nào tốt nhất?

3. Bệnh hắc lào được điều trị trong bao lâu?

4. Tôi có cần cách ly với những người xung quanh không?

5. Biện pháp chăm sóc da nào được đề nghị?

6. Tôi cần làm gì để ngăn bệnh hắc lào lây lan?

7. Có tác dụng phụ khi dùng thuốc trị hắc lào không?

Bệnh hắc lào được đặc trưng bởi phát ban dạng vòng như đồng tiền kèm theo ngứa. Bệnh có khả năng lây lan sang nhiều vùng da và lây cho người khác. Để kiểm soát nhanh tình trạng, bệnh nhân cần tiến hành điều trị ngay khi có những triệu chứng đầu tiên.