Giãn Dây Chằng Háng

Giãn dây chằng háng còn được gọi là giãn dây chằng khớp háng - một chấn thương phổ biến. Trong đó các dây chằng hỗ trợ khớp háng bị kéo căng hoặc giãn quá mức, hình thành vết rách trên mô sợi.

Giãn dây chằng háng xảy khi có chuyển động khiến khớp háng vượt khỏi phạm vi chuyển động bình thường. Điều này thường gặp trong chấn thương thể thao và tai nạn xe cộ.

Những nguyên nhân có thể gây giãn dây chằng háng:

• Hoạt động sai tư thế hoặc thường xuyên ngồi xổm
• Đột ngột thay đổi tư thế hoặc mở rộng khớp háng
• Lạm dụng khớp (lặp đi lặp lại những chuyển động)
• Ngã
• Thường xuyên mang vác vật nặng hoặc sử dụng máy móc gây rung xóc lâu ngày
• Viêm dây chằng khớp háng
• Viêm màng hoạt dịch
• Lão hóa dây chằng
• Mang thai. Sự phát triển của thai nhi làm tăng áp lực lên khớp háng.

Những triệu chứng của giãn dây chằng háng có thể nhẹ hoặc nặng và dai dẳng tùy theo mức độ nghiêm trọng. Những triệu chứng phổ biến nhất gồm:

• Đau hông hoặc háng
• Đau khi đứng, nâng vật nặng hoặc đi lại
• Sưng
• Bầm tím hoặc đỏ ở vùng bị thương
• Cảm giác cứng khớp
• Khớp mất ổn định
• Giảm chức năng và phạm vi chuyển động ở khớp háng
• Khó đi, đứng lên hoặc ngồi xuống

Để chẩn đoán giãn dây chằng khớp háng, bác sĩ kiểm tra cơ chế chấn thương (cách chấn thương xảy ra), xem xét triệu chứng bằng cách ấn nhẹ và di chuyển khớp nhẹ nhàng. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra dáng đi, cách người bệnh đứng lên hoặc ngồi xuống.

Những xét nghiệm hình ảnh sẽ được bổ sung để rõ hơn về tình trạng, bao gồm:

• Chụp X-quang: Kỹ thuật này cho phép kiểm tra các xương tạo nên khớp háng, giúp phát hiện nhanh vết nứt hoặc gãy xương (nếu có).
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kiểm tra ổ khớp và phần mềm xung quanh bằng cách chụp cộng hưởng từ. Điều này giúp chẩn đoán phân biệt hoặc phát hiện những tổn thương đi kèm.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Hiếm khi chụp CT được chỉ định. Kỹ thuật này giúp đánh giá chi tiết hơn về tổn thương, phát hiện những bất thường khó nhìn thấy. Đồng thời giúp lập phác đồ điều trị thích hợp.

Giãn dây chằng háng thường gây sưng đau nhiều, ảnh hưởng đến vận động. Tuy nhiên tình trạng này không quá nghiêm trọng, có xu hướng giảm nhanh khi được điều trị đúng cách. Thường mất từ 3 - 6 tuần để phục hồi.

Nếu không điều trị hoặc vận động quá sớm, một hoặc nhiều biến chứng dưới đây có thể xảy ra, cụ thể:

• Đứt dây chằng khớp háng
• Teo cơ do giảm vận động lâu ngày
• Đau mãn tính
• Viêm xương khớp

Những biện pháp chăm sóc tại nhà có thể giảm nhẹ triệu chứng, hỗ trợ chữa lành dây chằng bị thương. Nếu đau nhức nhiều hoặc kéo dài, cần thăm khám kỹ lưỡng và điều trị y tế.

1. Chăm sóc và điều trị tại nhà

Giãn dây chằng háng và các triệu chứng thường giảm nhanh khi được chăm sóc thích hợp. Dưới đây là những biện pháp hữu ích:

• Nghỉ ngơi

Để khớp háng nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt trong vòng 48 giờ đầu. Tránh đi lại nhiều, tránh thực hiện những chuyển động có thể gây đau hoặc tổn thương thêm cho dây chằng quanh khớp háng. Điều này giúp hỗ trợ quá trình tự chữa lành của dây chằng.

• Chườm đá

Bọc một vài viên đá lạnh trong khăn, đặt lên khớp háng 15 phút. Biện pháp này giúp xoa dịu cơn đau và giảm sưng hiệu quả. Lặp lại 3 lần mỗi ngày.

•  Xoa bóp

Nhẹ nhàng xoa bóp vùng ảnh hưởng từ 10 - 20 phút. Biện pháp này giúp tăng lưu thông máu, thư giãn dây chằng, giảm đau và khó chịu. Ngoài ra xoa bóp cũng giúp giảm tình trạng cứng khớp, cải thiện chức năng vận động.

• Nâng cao hông

Khi ngủ hoặc nghỉ ngơi, nằm nghiêng sang bên không bị ảnh hưởng. Điều này giúp nâng cao và giảm sưng ở vùng bị thương.

• Bài tập

Một số bài tập có thể giúp giảm đau do giãn dây chằng háng. Đồng thời giúp lấy lại sự linh hoạt và chức năng.

Căng cơ háng khi đứng

• • Đứng dang rộng hai chân
  • Khi chuyển trọng lượng sang trái, uốn cong đầu gối trái, duỗi thẳng đầu gối phải sẽ cảm thấy căng ở háng bên phải
  • Giữ nguyên chân trên mặt đất và hướng về phía trước, duy trì từ 20 - 30 giây
  • Lặp lại với bên còn lại, 3 lần mỗi bên.

Căng cơ háng khi ngồi (giãn cơ hình cánh bướm)

• • Vào tư thế ngồi
  • Cong hai đầu gối, áp sát hai bàn chân vào nhau
  • Đặt hai tay lên đầu gối hoặc giữ bàn chân, khuỷu tay đặt trên đầu gối
  • Giữ thẳng lưng và cho phép hai đầu gối rơi xuống đất. Dùng tay hoặc khuỷu tay ấn nhẹ đầu gối để tạo áp lực nhẹ nhàng lên đùi trong. Lúc này có thể thấy căng nhẹ ở háng
  • Giữ căng trong 20 đến 30 giây
  • Lặp lại 3 lần. Có thể đưa bàn chân lại gần háng hơn để tăng độ giãn.

Nâng đầu gối

• • Nằm ngửa, tay thả lỏng và chân dọc theo sàn
  • Nâng chân phải lên cao và hướng về phía ngực
  • Đan hai tay vào nhau và đặt lên đầu gối, nhẹ nhàng kéo gối về ngực, giữ 10 giây
  • Thả lỏng và trở về tư thế bắt đầu
  • Đổi chân, lặp lại động tác từ 5 - 10 lần mỗi chân.

2. Thuốc

Một số thuốc có thể được dùng để giảm đau đo giãn dây chằng háng, gồm:

• Acetaminophen: Những cơn đau nhẹ được khuyên dùng Acetaminophen để kiểm soát. Thuốc này có thể được dùng mà không cần đơn thuốc của bác sĩ.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): NSAID có khả năng kiểm soát nhanh cơn đau và giảm sưng (viêm) do giãn dây chằng háng. Có hai loại thường dùng gồm Ibuprofen và Naproxen.

2. Vật lý trị liệu

Nếu giãn dây chằng háng làm cản trở vận động và chức năng của khớp háng, người bệnh sẽ được vật lý trị liệu để phục hồi. Phương pháp này thường được thực hiện khi sưng và đau đã giảm.

Trong tuần 1 và 2, người bệnh được hướng dẫn những bài tập giúp thư giãn dây chằng, giảm cứng khớp và cải thiện phạm vi chuyển động. Từ tuần thứ 3 và 4, chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn bài tập làm mạnh cơ bắp hỗ trợ, lấy lại chức năng và sự linh hoạt của khớp.

Một số trường hợp được yêu cầu dùng nạng trong thời gian đầu để giảm bớt trọng lượng dồn lên khớp bị thương. Cần nghỉ ngơi đầy đủ và tránh đi lại nhiều.

3. Phẫu thuật

Ở những trường hợp nặng, giãn dây chằng háng có thể được điều trị bằng phẫu thuật, cụ thể:

• Rách toàn bộ dây chằng khớp háng
• Triệu chứng kéo dài sau 6 - 12 tuần điều trị bảo tồn
• Có chấn thương khớp háng đi kèm, chẳng hạn như gãy xương hoặc trật khớp.

Dựa vào mức độ nghiêm trọng, bệnh nhân được sửa chữa hoặc tái tạo dây chằng, đặt lại xương gãy hoặc khớp lệch (nếu có). Hầu hết mọi người sẽ được phẫu thuật nội soi khớp háng.

Có thể giảm nguy cơ giãn dây chằng háng bằng những cách dưới đây:

• Tập thể dục đều đặn. Thường xuyên thực hiện những bài tập giúp cải thiện dây chằng, tăng cường cơ bắp, duy trì sức khỏe và sự linh hoạt của khớp. Biện pháp này giúp giảm nguy cơ chấn thương hiệu quả.
• Tránh té ngã
  • Không đi hoặc chạy trên những địa hình dễ té ngã, chẳng hạn như địa hình trơn trượt hoặc không bằng phẳng.
  • Mang giày phù hợp.
  • Dùng thiết bị thích hợp để lấy đồ vật, tránh leo trèo.
  • Dùng khung tập đi hoặc gậy nếu chân yếu hoặc có các tình trạng làm tăng nguy cơ té ngã.
• Duy trì trọng lượng thích hợp. Người thừa cân nên tập luyện và xây dựng chế độ ăn uống thích hợp để giảm cân một cách khoa học.
• Ngừng hút thuốc lá. Thuốc lá làm tăng tốc độ thoái hóa dây chằng và yếu xương.
• Tránh lạm dụng khớp.
• Không thực hiện những hoạt động buộc khớp phải chuyển động quá tầm.
• Không đột ngột xoay, vặn hoặc mở rộng hông.
• Mặc thiết bị bảo hộ an toàn khi tham gia hoạt động hoặc môn thể thao dễ chấn thương.
• Hạn chế ngồi xổm.

1. Tôi bị giãn dây chằng háng hay có một tình trạng khác?

2. Tình trạng của tôi có nghiêm trọng không?

3. Điều trị bằng những phương pháp nào?

4. Có những gì cần tránh khi bị giãn dây chằng háng hay không?

5. Tôi có thể làm gì tại nhà để sớm phục hồi?

6. Có cần vật lý trị liệu không?

7. Điều trị trong bao lâu thì khỏi?

8. Tôi có thể hoạt động thể chất trở lại không?

Giãn dây chằng háng có thể gây đau đớn nghiêm trọng, sưng tấy và ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt thường ngày. Tuy nhiên tình trạng này thường khỏi nhanh khi được điều trị bảo tồn. Tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn.