Gãy Xương Cổ Tay

Gãy xương cổ tay hay gãy cổ tay là thuật ngữ chỉ tình trạng nứt hoặc gãy một hoặc nhiều xương hình thành nên cổ tay. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến đầu xa (phần dưới) của xương quay nhưng cũng có thể xảy ra ở các xương nhỏ hơn, chẳng hạn như xương thuyền.

Xương cổ tay bị gãy hoặc nứt khi ngã trên bàn tay dang ra, uốn cong hoặc vặn cổ tay quá mức. Gãy xương cổ tay thường không quá nghiêm trọng. Hầu hết các trường hợp có thể hồi phục sau 6 - 8 tuần nẹp và nghỉ ngơi. Một số trường hợp cần phải phẫu thuật và mất đến 6 tháng để cổ tay lành lại.

Gãy xương cổ tay do những nguyên nhân dưới đây:

• Ngã và tiếp đất mạnh bằng bàn tay dang rộng (nguyên nhân phổ biến nhất)
• Tai nạn xe cộ khiến xương cổ tay bị gãy. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến nhiều xương và gãy thành nhiều mảnh, cần phẫu thuật sửa chữa
• Uốn cong hoặc vặn cổ tay quá mức.

Gãy cổ tay phổ biến hơn ở những trường hợp sau:

• Một số tình trạng làm mất mật độ xương, khiến xương mỏng và dễ gãy hơn, chẳng hạn như loãng xương và ung thư xương
• Chơi những môn thể thao tiếp xúc hoặc những môn thể thao có thể làm tăng nguy cơ té ngã, chẳng hạn như trượt tuyết, trượt patin, bóng bầu dục, bóng đá, khúc côn cầu.

Tương tự như gãy xương ở những vị trí khác, các triệu chứng và dấu hiệu của gãy xương cổ tay thường đột ngột và rõ ràng, cụ thể:

• Đau đớn dữ đội
• Đau nhiều hơn khi nắm hoặc bóp đồ vật bằng tay, di chuyển cổ tay hoặc bàn tay
• Bầm tím
• Sưng tấy
• Dịu dàng
• Nhìn thấy biến dạng rõ rệt, chẳng hạn như cổ tay bị cong
• Đỏ và ấm
• Xương nhô ra khỏi da
• Giảm phạm vi chuyển động, không thể uốn cong hoặc xoay cổ tay như bình thường
• Tê ngón tay do tổn thương dây thần kinh.

Bác sĩ tiến hành khám thực thể bàn tay và cổ tay bị gãy. Trong quá trình này, bệnh nhân được hỏi về cách chấn thương xảy ra. Sau đó bác sĩ sờ nắn nhẹ, yêu cầu bệnh nhân chuyển động các ngón tay, bàn tay hoặc/ và cổ tay. Điều này có thể giúp phát hiện nhanh tình trạng gãy cổ tay.

Để xác nhận gãy xương và phân biệt với những chấn thương khác, bệnh nhân được thực hiện những xét nghiệm hình ảnh dưới đây:

• Chụp X-quang: Chụp X-quang 1/3 cẳng tay, cổ tay và bàn tay cho thấy các xương bị gãy, kiểu gãy và mức độ di lệch. Điều này giúp xác nhận chẩn đoán, đánh giá mức độ nghiêm trọng và định hướng điều trị.
• Chụp CT: Trong một số trường hợp, CT được thực hiện để phát hiện và đánh giá những vết gãy cổ tay mà tia X bỏ sót. Kỹ thuật này cũng giúp xác định tổn thương mạch máu và mô mềm ở trường hợp nặng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kỹ thuật này cung cấp hình ảnh chi tiết của xương gãy và mô mềm xung quanh. Điều này giúp xác định những vết gãy và chấn thương mô mềm có kích thước rất nhỏ.

Gãy xương cổ tay thường không quá nghiêm trọng, có thể phục hồi sau 6 - 8 tuần cố định và nghỉ ngơi. Một số trường hợp bị xương nhô ra khỏi da, xương hãy thành nhiều mảnh cần phẫu thuật để xương lành lại.

Những trường hợp nặng mất đến 6 tháng để phục hồi và trở lại hoạt động bình thường. Tuy nhiên cần đến 1 năm hoặc lâu hơn cổ tay mới trở lại như trước khi bị gãy xương.

Hiếm khi gãy cổ tay gây biến chứng. Nhưng nếu xảy ra, các biến chứng thường bao gồm:

• Hội chứng khoang
• Liệt dây thần kinh giữa
• Xương không kết hợp được với nhau
• Cứng khớp
• Đau nhức hoặc tàn tật
• Tổn thương thần kinh hoặc mạch máu
• Viêm xương khớp
• Hội chứng ống cổ tay
• Chứng loạn dương giao cảm phản xạ
• Rách gân EPL

Ngay khi chấn thương xảy ra, cần bất động cổ tay và di chuyển đến bệnh viện. Có thể chườm lạnh để giảm sưng và đau. Nếu có vết thương hở, dùng băng gạc vô trùng để cầm máu.

Điều trị gãy xương cổ tay dựa vào kiểu gãy và mức độ di lệch. Phần lớn bệnh nhân được điều trị không phẫu thuật. Tuy nhiên nếu gãy xương di lệch nhiều hoặc có nhiều mảnh gãy, cần phẫu thuật sửa chữa để xương có thể lành lại.

Các phương pháp điều trị cụ thể:

1. Điều trị không phẫu thuật

Các phương pháp không phẫu thuật được chỉ định cho những bệnh nhân gãy xương cổ tay không di lệch hoặc di lệch ít.

• Cố định cổ tay

Chỉ cần bó bột hoặc dùng nẹp để cố định cổ tay nếu xương gãy ở vị trí tốt, không di lệch, không có mảnh rời và không có biến dạng. Phương pháp này giúp cố định xương gãy trong khi nó lành lại. Từ đó giúp xương lành lại đúng cách và phục hồi hoàn toàn với hình dáng thích hợp. Nếu bị gãy xương di lệch, bệnh nhân được bó bột vài tuần sau khi nắn chỉnh xong.

• Giảm đóng (nắn chỉnh kín)

Giảm đóng được thực hiện khi có gãy xương di lệch ít hoặc xương gãy chồng lên nhau. Phương pháp này giúp xương trở lại vị trí thích hợp mà không cần phẫu thuật.

Trong quá trình giảm đóng, bác sĩ nắn chỉnh đều tay, di chuyển cổ tay theo nhiều hướng để xương gãy dịch chuyển và trở về vị trí ban đầu. Bệnh nhân được gây tê vùng ảnh hưởng trước khi nắn chỉnh để giảm đau.

Sau khi căn chỉnh xong, bệnh nhân được dùng nẹp hoặc bó bột. Điều này giúp xương gãy được giữ thẳng hàng cho đến khi nó lành lại.

• Thuốc

Acetaminophen, NSAID hoặc một loại thuốc giảm đau khác được dùng để giảm bớt cơn đau. Ở những trường hợp gãy xương hở, kháng sinh được dùng kéo dài để ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng.

• Vật lý trị liệu

Khi cơn đau giảm bớt và xương bắt đầu lành, các bài tập nhẹ nhàng sẽ được hướng dẫn để thư giãn, giảm cứng khớp và ngăn biến chứng do bất động lâu ngày. Sau vài tuần, các bài tập tăng cường được thực hiện để giúp bệnh nhân phục hồi hoàn toàn.

2. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật nếu bị gãy xương cổ tay phức tạp, có nhiều mảnh vỡ, gãy xương di lệch nhiều hoặc gãy hở. Phương pháp này được thực hiện ngay lập tức (trong vòng 24 giờ) đối với những trường hợp gãy xương hở.

Dựa vào tình trạng, những kỹ thuật dưới đây sẽ được thực hiện:

• Giảm mở và cố định trong

Hầu hết bệnh nhân gãy xương cổ tay phức tạp được giảm mở và cố định bên trong. Trong thủ tục này, các mảnh xương gãy được sắp xếp lại thông qua vết mổ. Sau khi giảm mở, ghim hoặc tấm và ốc vít kim loại được dùng để cố định các mảnh gãy ở vị trí đúng. Điều này cho phép chúng liền lại đúng cách, ngăn ngừa di lệch thêm.

• Cố định bên ngoài

Cố định bên ngoài hiếm khi được thực hiện trong điều trị gãy xương cổ tay. Tuy nhiên phương pháp này có thể cần thiết nếu có tổn thương mô mềm nghiêm trọng, bệnh nhân chưa đủ điều kiện để trải qua một cuộc phẫu thuật phức tạp hơn.

Trong trường hợp gãy xương hở, bác sĩ làm sạch hoàn toàn mô mềm và xương bị thương trước khi cố định bên trong hoặc bên ngoài. Ngoài ra người bệnh sẽ được dùng kháng sinh liều cao để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân được cố định cổ tay bằng nẹp hoặc bó bột. Khi xương bắt đầu lành, các bài tập sẽ được thực hiện để tăng lưu thông máu, phục hồi chức năng hoàn toàn và giảm phát triển các biến chứng.

Gãy xương cổ tay xảy ra đột ngột và khó để ngăn ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên một số lời khuyên dưới đây sẽ giúp bảo vệ cổ tay, giảm nguy cơ gãy xương.

• Ngăn ngừa té ngã bằng cách:
  • Tránh những bề mặt trơn trượt
  • Mang giày hợp lý
  • Loại bỏ những thứ trên đường đi có thể gây vấp ngã
  • Lắp đặt tay vịn ở nhà tắm và trên cầu thang
  • Dùng gậy hoặc khung tập đi nếu có một vấn đề khiến bạn khó đi lại.
• Sử dụng đồ bảo hộ thích hợp khi tham gia vào những hoạt động thể thao, đặc biệt là những môn thể thao tiếp xúc hoặc dễ gây ngã chống tay. Chẳng hạn như đeo miếng bảo vệ cổ tay khi trượt ván.
• Đeo giáp bảo vệ cổ tay khi đi xe máy.
• Xây dựng xương chắc khỏe bằng cách bổ sung đầy đủ vitamin D và canxi từ chế độ ăn uống bổ dưỡng, thường xuyên tập thể dục và bỏ hút thuốc lá. Điều này giúp giảm nguy cơ gãy xương cổ tay và các xương khác.

1. Tôi bị gãy xương nào?

2. Triệu chứng của tôi do gãy cổ tay hay có một chấn thương khác?

3. Phương pháp điều trị nào được chỉ định?

4. Có cần phẫu thuật sửa chữa không?

5. Tôi cần bó bột hoặc đeo nẹp trong bao lâu?

6. Mất bao lâu để cổ tay lành lại hoàn toàn?

7. Tôi có cần vật lý trị liệu không?

8. Tôi có thể trở lại những môn thể thao yêu thích hay không?

Gãy xương cổ tay xảy ra khi có vết nứt hoặc gãy xương tạo nên cổ tay, có thể gãy ngang hoặc gãy thành nhiều mảnh và di lệch. Chấn thương này cần được điều trị sớm để đảm bảo cổ tay lành lại đúng cách và phục hồi hoàn toàn.