Căng Cơ Đùi

Căng cơ đùi là một chấn thương phổ biến, thể hiện cho tình trạng cơ đùi bị kéo căng vượt quá giới hạn, hình thành vết rách trên những sợi cơ, thường gần điểm mà cơ nối với gân.

Đùi có ba bộ cơ khỏe mạnh, bao gồm:

• Cơ tứ đầu ở phía trước đùi
• Cơ gân kheo ở phía sau đùi
• Cơ khép (háng) ở bên trong đùi

Trong đó cơ tứ đầu và cơ gân kheo hoạt động cùng nhau để uốn cong và duỗi thẳng chân. Các cơ khép có chức năng kéo hai chân lại với nhau. Cơ tứ đầu và cơ gân kheo bắt chéo cả khớp gối và khớp hông. Chính vì vậy mà cả hai cơ này rất dễ bị kéo căng quá mức.

Ngoài ra cơ tứ đầu và cơ gân kheo được sử dụng cho những hoạt động có tốc độ cao, chẳng hạn như chạy vượt rào, chạy nước rút, nhảy cao, nhảy xa... Chính vì thế mà những cơn này dễ bị chấn thương hơn. Mặc dù vậy, căng cơ đùi có thể xảy ra ở bất kỳ nhóm cơ nào.

Căng cơ đùi thường gặp những người chơi thể thao, đặc biệt là những bộ môn yêu cầu chạy và nhảy nhiều, thường xuyên chuyển hướng. Chấn thương tương tự cũng có thể xảy ra khi có một cú đánh trực tiếp vào đùi.

Căng cơ đùi được phân loại dựa trên mức độ nghiêm trọng.

• Độ 1: Cơ đùi bị kéo căng nhẹ, tạo cảm giác khó chịu, căng cơ đột ngột và đau nhưng vẫn có thể đi lại được. Căng cơ đùi ở mức độ 1 thường dễ lành.
• Độ 2: Cơ đùi bị căng ở mức độ nghiêm trọng hơn, có vết rách nhỏ trên cơ ảnh hưởng. Ngay sau chấn thương, người bệnh có cảm giác đau nhói và không thể tiếp tục vận động.
• Độ 3: Có vết rách lớn hoặc cơ đùi bị rách hoàn toàn. Những trường hợp này có cảm giác đau đớn dữ dội và không thể đứng trên chân ảnh hưởng. Nếu bị căng cơ đùi cấp độ 3, người bệnh có thể phải mất nhiều tháng để chữa lành.

Căng cơ đùi xảy ra khi các cơ bị kéo căng quá giới hạn và hình thành những vết rách trên cơ. Điều này chủ yếu do những nguyên nhân sau:

• Thay đổi chuyển động đột ngột: Đột ngột chuyển động trong khi đứng hoặc thay đổi hướng làm lấn át sức mạnh của các cơ, cơ đùi bị kéo căng quá mức.
• Lạm dụng cơ bắp: Lạm dụng các cơ ở đùi khiến các cơ bị căng thẳng quá mức và không thể thư giãn. Tình trạng này phổ biến ở những người chạy nước rút, đột ngột tăng tốc và bật nhảy liên tục sẽ khiến các cơ bắp ở đùi bị kéo căng.
• Căng thẳng: Căng thẳng có thể kích hoạt tình trạng căng cơ đùi. Nguyên nhân là do căng thẳng quá mức kích thích não bộ sản sinh các hormone căng thẳng. Những hormone này khiến các cơ thắt chặt ngay cả khi không có chuyển động và hoạt động kém hiệu quả hơn.
• Mất nước: Căng cơ đùi thường gặp ở những người bị mất nước. Chất lỏng giúp duy trì sức khỏe và đảm bảo các hoạt động của cơ. Việc không bổ sung đủ nước sẽ khiến các cơ suy yếu và dễ bị chấn thương.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ:

• Chảy và nhảy thường xuyên: Vận động viên hoặc những người thường xuyên thực hiện các hoạt động chạy và nhảy sẽ có nguy cơ cao hơn.
• Độ tuổi: Những người trên 40 tuổi có nguy cơ chấn thương cơ bắp cao hơn so với người trẻ.
• Giới tính: Căng cơ đùi phổ biến hơn ở nam giới, đặc biệt là những người có cơ bắp săn chắc và cơ đùi ngắn.
• Thuốc: Dùng một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ căng cơ đùi, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu và statin.
• Bệnh lý: Hội chứng mệt mỏi mãn tính, bệnh xơ cứng teo cơ một bên, loạn trương lực cơ, nhiễm trùng và một số tình trạng khác có thể làm tăng nguy cơ căng cơ.
• Mỏi cơ bắp: Khi mệt mỏi, khả năng hấp thụ năng lượng của cơ bị ảnh hưởng và suy giảm đáng kể. Điều này làm tăng nguy cơ chấn thương các cơ ở đùi.
• Mất căng bằng cơ bắp: Do hoạt động cùng nhau nên cơ gân kheo và cơ tứ đầu đùi cần có sự cân bằng về số lượng và sức mạnh. Nếu độ chắc khỏe của hai cơ không đồng đều, bạn sẽ có nguy cơ chấn thương cao.
• Điều hòa kém: Cơ đùi yếu ít có khả năng đối phó với căng thẳng và dẫn đến chấn thương.
• Vận động đột ngột: Không khởi động và làm nóng trước khi luyện tập khiến cơ bắp căng cứng và thiếu dẻo dai. Điều này làm tăng khả năng kéo căng cơ bắp quá mức.

Triệu chứng của căng cơ đùi phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến nhất:

• Nghe thấy tiếng kêu lạo xạo hoặc răng rắc khi cơ bị rách
• Đột ngột đau, có thể nhẹ hoặc rất nghiêm trọng
• Cảm giác căng cứng và thắt chặt ở đùi
• Khu vực xung quanh vết thương mềm khi chạm vào
• Nhìn thấy vết bầm tím
• Sưng nhẹ
• Khó đi lại và thực hiện những hoạt động khác
• Yếu và chuột rút.

Bác sĩ sẽ hỏi về chấn thương và xem xét các triệu chứng. Trong quá trình này, bác sĩ tiến hành kiểm tra đùi của bạn xem có bị đau, sưng và bầm tím hay không. Ngoài ra người bệnh sẽ được yêu cầu duỗi thẳng hoặc uốn cong đầu gối hoặc/ và hông. Điều này có thể giúp xác định cơ bắp bị ảnh hưởng và chẩn đoán chính xác.

Sau kiểm tra lâm sàng, người bệnh được thực hiện các xét nghiệm bổ sung. Những xét nghiệm này cung cấp hình ảnh giúp xác định chẩn đoán, xem có bất kỳ vết rách trên cơ hoặc những tổn thương khác hay không.

• Siêu âm: Bệnh nhân được siêu âm để kiểm tra tình trạng rách cơ và sự tích tụ chất lỏng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Hình ảnh MRI giúp phân biệt căng cơ đùi với những tình trạng khác, chẳng hạn như chảy máu trong. Kỹ thuật này cũng giúp đánh giá vết rách trên cơ.
• Chụp X-quang: Nếu có khả năng bị gãy xương hoặc tổn thương liên quan đến xương, người bệnh được chụp X-quang để xác định chẩn đoán.

Căng cơ đùi thường nhẹ và dễ lành. Hầu hết các trường hợp có thể điều trị bằng cách nghỉ ngơi, chườm lạnh, dùng thuốc và hạn chế vận động cho đến khi cơ hồi phục hoàn toàn.

Tuy nhiên, nếu căng cơ đùi ở mức độ 3 và vết rách cơ nghiêm trọng, người bệnh cần phải phẫu thuật và tập vật lý trị liệu. Thường mất nhiều tháng để chữa lành cơ bắp tổn thương.

Khi không được điều trị đúng cách, người bệnh có thể gặp những vấn đề dưới đây:

• Tăng nguy cơ chấn thương tái phát
• Teo cơ chân
• Hội chứng khoang
• Giảm khả năng và phạm vi vận động.

Điều quan trọng là phải nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế chuyển động và chăm sóc đúng cách cho đến khi các cơ được chữa lành hoàn toàn. Tránh di chuyển quá sớm.

Dựa vào mức độ nghiêm trọng, căng cơ đùi được điều trị bằng những phương pháp sau:

1. Phác đồ RICE

Hầu hết các trường hợp có thể được điều trị bằng phác đồ RICE. Đây là từ viết tắt của bước chăm sóc chấn thương dưới đây:

• Nghỉ ngơi: Ngay sau khi bị chấn thương, người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ, tạm dừng những hoạt động có thể gây căng thẳng cho các cơ ở đùi. Bệnh nhân có thể được hướng dẫn dùng nạng khi di chuyển. Thiết bị này giúp giảm bớt trọng lượng dồn lên chân ảnh hưởng. Không đi lại nhiều và trở lại các hoạt động bình thường quá sớm.
• Chườm đá: Đặt túi đá lạnh hoặc miếng gạc lạnh lên vùng ảnh hưởng 20 phút, cách mỗi 2 giờ 1 lần. Biện pháp này giúp làm dịu cơn đau, ngăn tình trạng tích tụ chất lỏng và giảm sưng hiệu quả. Lưu ý không đặt đá lạnh trực tiếp lên da.
• Nén: Dùng băng mềm hoặc băng thun quấn nhẹ vùng bị thương. Biện pháp này giúp giữ cho cơ bắp thư giãn và giảm tình trạng sưng thêm.
• Nâng cao: Nâng cao chân trên mức tim trong khi ngủ hoặc nghỉ ngơi. Biện pháp này giúp giảm sưng và đau sau chấn thương. Có thể dùng gối, nệm hoặc mền để hỗ trợ.

Đảm bảo cơ bắp ở trạng thái khỏe mạnh nhất, phục hồi và không bị đau trước khi trở lại với những hoạt động bình thường và thể thao. Điều này giúp ngăn ngừa chấn thương thêm và tăng nguy cơ tái phát.

Những trường hợp căng cơ đùi nhẹ thường mất từ 10 ngày đến 3 tuần để phục hồi hoàn toàn, mất ít nhất 3 ngày để cảm thấy tốt hơn sau chấn thương.

2. Dùng thuốc

Bác sĩ có thể đề nghị những loại thuốc sau để điều trị các triệu chứng của căng cơ đùi.

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Để điều trị sưng và đau do căng cơ đùi, người bệnh thường được chỉ định thuốc chống viêm không steroid, thường bao gồm Ibuprofen. Thuốc có tác dụng chống viêm, giảm sưng và đau ở cơ bắp ảnh hưởng.
• Acetaminophen: Đây là một loại thuốc không kê đơn, được dùng để điều trị các cơn đau nhẹ. Thuốc có tác dụng hạ sốt và giảm đau, hiệu quả đạt được thường nhanh chóng.
• Thuốc giãn cơ: Nếu căng cơ đùi gây đau nặng, người bệnh sẽ được sử dụng thuốc giãn cơ. Thuốc này có tác đụng điều trị đau và co thắt cơ bắp hiệu quả.

3. Vật lý trị liệu

Khi cơn đau và sưng giảm dần, bệnh nhân được vật lý trị liệu với những bài tập thích hợp, giúp kéo giãn nhẹ nhàng. Những bài tập này có tác dụng cải thiện sức mạnh và phạm vi chuyển động. Đồng thời tăng cường và phục hồi cơ bắp bị ảnh hưởng.

Chuyên gia vật lý trị liệu cũng có thể hướng dẫn sửa chữa tư thế và các chuyển động trong sinh hoạt. Điều này giúp giảm nguy cơ tái phát chấn thương trong tương lai.

4. Phẫu thuật

Phẫu thuật khi cơ đùi bị rách, mất nhiều sức lực và không thể phục hồi sau điều trị bảo tồn. Phương pháp này gồm những kỹ thuật nối hai đầu cơ bắp bị rách, sửa chữa vết thương thương. Từ đó đảm bảo cơ bắp phục hồi đúng cách.

Mất từ 2 - 4 tuần để vết thương lành lại và 4 - 6 tháng để phục hồi hoàn toàn. Thông thường người bệnh sẽ được vật lý trị liệu trước khi trở lại với những hoạt động thể chất.

Những cách dưới đây có thể giúp ngăn ngừa căng cơ đùi xảy ra và tái phát:

• Thường xuyên tập thể dục và kéo dài để điều hòa cơ bắp. Nên thực hiện những bài tập có cường độ thích hợp với độ tuổi và sức khỏe tổng thể.
• Luôn khởi động kỹ lưỡng và làm nóng cơ thể ít nhất 5 phút trước khi bắt đầu buổi tập hoặc thực hiện hoạt động thể chất khác, đặc biệt là khi tham gia vào những bộ môn cần chạy và nhảy thường xuyên. Điều này giúp tăng sự dẻo dai, cơ thể có khả năng hoạt động với cường độ cao hơn. Khởi động cũng giúp giảm cứng khớp, tăng phạm vi chuyển động và phòng ngừa chấn thương.
• Duỗi chân vài lần trước khi bắt đầu chơi thể thao.
• Dành ít nhất 5 phút để hạ nhiệt sau khi tập luyện hoặc chơi thể thao.
• Sau khi hạ nhiệt, nên dành thêm 5 phút để kéo căng cơ. Tốt nhất kéo dài từ từ và tăng dần.
• Dành thời gian nghỉ ngơi giữa những buổi tập. Điều này giúp giảm căng thẳng, cơ bắp có thời gian phục hồi.
• Uống đủ nước để giữ cho cơ bắp khỏe mạnh và hoạt động tốt.
• Không đột ngột thay đổi tư thế, nhảy hoặc chạy nhanh khi đang đứng.
• Chơi thể thao đúng kỹ thuật.
• Nếu bị thương hoặc đau, hãy dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi, lấy lại sự linh hoạt và sức mạnh cơ bắp trước khi trở lại hoạt động thể thao. Điều này giúp ngăn chấn thương thêm. Tuyệt đối không bỏ qua cơn đau và tiếp tục vận động.

1. Những triệu chứng bắt đầu do đâu?

2. Tôi cần thực hiện những xét nghiệm nào?

3. Có bao nhiêu lựa chọn điều trị, phương pháp nào phù hợp nhất?

4. Mất bao lâu để cơ bắp phục hồi?

5. Tôi có thể trở lại hoạt động thể thao hay không?

6. Nên và không nên làm gì khi bị căng cơ đùi?

7. Cần làm gì để ngăn chấn thương tái phát?

Thường mất trừ 10 ngày đến 3 tuần đối với trường hợp nhẹ căng cơ đùi nhẹ và tối đa 6 tháng đối với những trường hợp nặng. Điều quan trọng là giữ cơ bắp được phục hồi hoàn toàn và không bị đau trước khi trở lại hoạt động thể chất. Tham khảo ý kiến bác sĩ về các phương pháp điều trị khi có chấn thương nặng.