Viêm xoang hàm là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách chữa trị ra sao cho hiệu quả?

Viêm xoang hàm là 1 thể bệnh thường gặp trong viêm xoang gây nhiều khó chịu cho người không may mắc phải. Bệnh thường có nhiều biểu hiện khác nhau và dễ gây nhầm lẫn với các bệnh khác, điều này khiến cho việc phát hiện viêm xoang hàm khó khăn hơn. Trước tình trạng đó, nhiều người thắc mắc làm sao để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh? Cách chữa trị ra sao? Chúng tôi sẽ giải đáp các vấn đề đó trong bài viết sau đây. 

Viêm xoang hàm là gì? Nguyên nhân do đâu?

Viêm xoang hàm là tình trạng tổn thương niêm mạc lót xoang hàm do nhiều nguyên nhân khác nhau. Xoang hàm là xoang thuộc nhóm xoang trước, chính vì thế, khi bị tổn thương sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng, đặc biệt là thẩm mỹ của người bệnh.

Theo lương y Đỗ Minh Tuấn, GĐ chuyên môn, truyền nhân đời thứ 5 của nhà thuốc chúng tôi, chuyên gia cố vấn cho các chương trình sức khỏe trên truyền hình, viêm xoang hàm có các nguyên nhân như sau:

• Viêm do vi khuẩn: Vi khuẩn thường gặp nhất gây viêm xoang hàm là HI, phế cầu, tụ cầu, liên cầu,… đặc điểm chung của chúng là đều thuộc nhóm Gram dương. Vi khuẩn có thể tự xâm nhập qua đường mũi họng gây bệnh. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, vi khuẩn đến từ các cơ quan bộ phận khác trong cơ thể gây tổn thương niêm mạc xoang hàm.
• Viêm do dị ứng: Yếu tố dị ứng thường liên quan đến thời tiết hoặc di truyền. Thời tiết lạnh, khô là điều kiện lý tưởng gây ra bệnh, đặc biệt ở khoảng thời gian giao mùa thu – đông. 
• Viêm do dị dạng vách ngăn: Đây là yếu tố liên quan đến di truyền hoặc sang chấn từ bên ngoài. Những va đập tác động vào mũi có thể là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra bệnh. Ở nhiều trẻ em mới sinh ra đã xuất hiện lệch vách ngăn và để lâu dần cũng tiến triển thành viêm xoang hàm.

Hệ mũi xoang là bộ phận tiếp nhận những tác động từ môi trường bên ngoài vào cơ thể nên việc bị nhiễm bệnh rất dễ xảy ra, đặc biệt trong điều kiện ô nhiễm môi trường nặng, nhiệt độ thay đổi,…Vậy nên mọi người cần có ý thức phòng bệnh thật tốt, nhất là trong mùa lạnh.

Biến chứng của viêm xoang hàm cần biết

Viêm xoang hàm gây ra rất nhiều biến chứng, tác động đến cả sức khỏe, tinh thần và sinh hoạt của người bệnh. Những biến chứng thường thấy của viêm xoang hàm như sau:

• Viêm họng, viêm phổi: Dịch tiết của viêm xoang hàm thường chảy ra bên ngoài lỗ mũi, tuy nhiên ở rất nhiều trường hợp, dịch tiết đổ ngược vào trong và chảy xuống họng gây viêm đường hô hấp. 
• Biến chứng mắt: Mắt là cơ quan rất gần với xoang hàm, vi khuẩn gây viêm hoàn toàn có thể xâm nhập và gây bệnh tại mắt gây bệnh tại đây. 
• Biến chứng liệt: Xung quanh xoang hàm có nhiều dây thần kinh chạy qua. Khi bệnh nhân viêm nặng, vi khuẩn bội nhiễm sang các dây thần kinh và có thể gây liệt mặt hoặc liệt các bộ phận mà các dây đó chi phối.
• Biến dạng mặt: Viêm xoang luôn gây ra các hiện tượng sưng nề, quá phát trong cuốn mũi. Nếu tình trạng này quá nặng, sẽ gây ra biểu hiện ra vị trí mặt tương ứng với xoang hàm, gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ của người bệnh.
• Ngoài ra, viêm xoang hàm còn có thể gây biến chứng tổn thương xương hàm, răng của người bệnh.

Viêm xoang hàm không phải là bệnh quá nguy hiểm nhưng những biến chứng của nó gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Vì thế, các chuyên gia khuyên người bệnh nên chủ động thăm khám khi mũi xoang có những dấu hiệu bất thường.

Dấu hiệu của viêm xoang hàm

Viêm xoang hàm có 2 giai đoạn cấp và mạn, ở mỗi giai đoạn, các triệu chứng biểu hiện khác nhau. Trong giai đoạn cấp, các triệu chứng xảy ra rầm rộ, còn giai đoạn mạn tính, triệu chứng có phần “lắng” xuống nhưng dai dẳng hơn. Các triệu chứng thường gặp ở viêm xoang hàm như sau:

• Ngạt mũi: Triệu chứng này là biểu hiện thường gặp nhất trong tất cả các thể viêm xoang. Các tổ chức mũi sưng nề, quá phát chẹn đường thông khí là nguyên nhân chính gây ngạt.
• Giảm khứu giác: Khứu giác giảm 1 phần là do đường thông khí bị chẹn lại, 1 phần khác là do các yếu tố viêm làm ảnh hưởng đến dây thần kinh khứu giác.
• Đau: Đau xảy ra ở vị trí tổn thương xoang hàm nhưng cũng có thể xảy ra ở vùng răng, hàm hay vùng đầu do tổn thương thần kinh.
• Ho: Ở nhiều trường hợp, dịch mũi họng không chảy ra ngoài mà chảy ngược vào trong, theo đường mũi xuống họng gây tổn thương tại đây. Ho chính là biểu hiện cho thấy bệnh nhân đã có biến chứng viêm họng.
• Sốt: Sốt là triệu chứng toàn thân biểu hiện sự phản ứng lại các yếu tố gây viêm đang xâm nhập cơ thể. 
• Khi làm các xét nghiệm sẽ thấy bạch cầu tăng cao, phù nề, dịch đọng tại các tổ chức mũi trong viêm xoang hàm.

Có thể thấy, đây cũng là những triệu chứng chung của người mắc bệnh viêm đa xoang, viêm xoang trán, viêm xoang bướm hay chứng bệnh viêm xoang nói chung. Các dấu hiệu này không khó để phát hiện ra, vì thế, khi thấy các triệu chứng này, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Điều trị bệnh viêm xoang hàm ra sao?

Tùy vào triệu chứng, thể bệnh của viêm xoang hàm mà các bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị khác nhau cho phù hợp với bệnh nhân. Viêm xoang hàm đều có thể điều trị được bằng Đông y, Tây y hay sử dụng các mẹo dân gian.

Điều trị bằng Tây y

Tây y tiếp cận điều trị bệnh nhân bằng sử dụng phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa, trong đó, điều trị bằng thuốc nội khoa luôn được ưu tiên sử dụng bởi sự tiện lợi, nhanh chóng và hiệu quả cao.

Điều trị bằng thuốc nội khoa

Thuốc Tây y điều trị viêm xoang hàm hiện nay có rất nhiều loại, tác động vào các cơ chế khác nhau của bệnh. Các thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm xoang hàm như sau:

• Thuốc giảm đau: Dùng trong trường hợp bệnh nhân có đau tại vị trí xoang hàm, đau đầu hay đau vùng răng lợi,…
• Thuốc dị ứng: Các dòng dị ứng được sử dụng khi có các yếu tố gây viêm đến từ thời tiết, môi trường hay yếu tố cơ địa dị ứng do di truyền.
• Các loại thuốc đặc trị viêm xoang hàm như Coldi-B, Aladka,… cũng thường được kê trong những đơn điều trị bệnh. Các loại thuốc này tác dụng nhanh qua niêm mạc, làm giảm các cơn viêm xoang cấp hiệu quả.

Liều lượng, cách dùng của mỗi thuốc sẽ được các bác sĩ khám và chỉ định cụ thể tùy vào tình trạng bệnh. Mỗi loại thuốc đều có những tác dụng phụ khác nhau, người bệnh nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng để tránh các biến chứng không đáng có.

Điều trị bằng phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật được đặt ra khi các phương pháp nội khoa bảo tồn không hiệu quả hoặc bệnh nhân có lệch vách ngăn. Các phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng trong viêm xoang hàm như sau:

• Phẫu thuật Caldwell: Là phẫu thuật thường được áp dụng nhiều nhất trong viêm xoang hàm. Phẫu thuật này đã và đang được sử dụng nhiều năm nay, đem lại hiệu quả điều trị bệnh rất tốt.
• Phẫu thuật lệch vách ngăn: Được sử dụng khi bệnh nhân bị lệch vách ngăn do bẩm sinh hoặc sang chấn. Phẫu thuật lệch vách ngăn đem lại hiệu quả tốt tuy nhiên biến chứng chảy máu cấp cũng rất dễ xảy ra sau mổ, người bệnh cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi chấp nhận điều trị.
• Phẫu thuật FESS: FESS là phương pháp điều trị khi bệnh có biến chứng viêm đa xoang. FESS sử dụng ống nội soi cứng với độ chính xác cao, ít biến chứng và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng hơn. Đây là phương pháp mới được phát triển và được rất nhiều bệnh nhân ưu tiên lựa chọn trong điều trị.

Thông thường, sau phẫu thuật luôn có các nguy cơ tổn thương thứ phát, chính vì thế bệnh nhân phải theo dõi sát sao tình trạng của bản thân và tuân thủ đúng những chỉ định sau mổ của bác sĩ để tránh các biến chứng không may có thể xảy ra.

Điều trị viêm xoang hàm bằng mẹo dân gian

Mẹo dân gian luôn là những cách an toàn nhưng không kém phần hiệu quả. Các phương pháp dùng mẹo thường thấy trong điều trị viêm xoang hàm như sau:

• Dùng nước muối điều trị bệnh

Muối được sử dụng ở đây là muối trắng, muối biển vì trong thành phần của nó có tính kháng khuẩn rất cao. Hàng ngày, người bệnh có thể ngậm nước muối hoặc có thể dùng nước muối bơm vào trong mũi để rửa trực tiếp. Bệnh nhân có thể dùng cách này nhiều lần trong ngày để có được hiệu quả điều trị bệnh tốt nhất mà không sợ các tác dụng phụ.

• Sử dụng cây cứt lợn điều trị bệnh

Cây Cứt lợn được nhiều người coi là cỏ dại mọc ven đường nhưng ít ai biết rằng đó là 1 vị thuốc quý trong điều trị viêm xoang. Trong cây cứt lợn có nhiều thành phần giúp kháng khuẩn, thông mũi họng, đào thải dịch xoang rất hiệu quả. Người bệnh có thể dùng nước sắc cây cứt lợn để điều trị bệnh. Tuy nhiên, nước sắc của loài cây này rất khó uống, chính vì thế khi uống, bệnh nhân nên thêm chút muối và uống xa bữa ăn.

• Sử dụng lá ngải điều trị bệnh

Ngải là 1 loài cây giàu tinh dầu có lợi cho cơ thể, tinh dầu lá ngải giúp trị đau đầu, thông mũi xoang rất tốt. Một nồi xông lá ngải sẽ giúp giảm các triệu chứng mà viêm xoang hàm gây ra đem lại trạng thái thoải mái cho người bệnh.

Phương pháp Đông y điều trị bệnh viêm xoang hàm

Hiện nay, Đông y đã có những cách mới điều trị viêm xoang hàm bằng các phương pháp không dùng thuốc, đem lại hiệu quả rất cao. Các phương pháp đó là châm cứu, cấy chỉ và xoa bóp bấm huyệt.

• Cấy chỉ điều trị bệnh

Cấy chỉ bản chất là sử dụng các loại chỉ tự tiêu, vô khuẩn đưa vào trong các huyệt đạo của cơ thể để điều trị bệnh. Đây là phương pháp mới nhưng cũng đã chứng minh được sự hiệu quả rất cao trong khoảng thời gian gần đây. Tuy nhiên, sau cấy chỉ, người bệnh có thể sẽ gặp phải các biểu hiện như sốt, sưng tấy tại điểm cấy,… nhưng Tuy nhiên, người bệnh không nên lo lắng vì các biến chứng đó sẽ tự hết sau 1 – 2 ngày.

• Điều trị bệnh bằng châm cứu

Châm cứu là phương pháp sử dụng các kim nhỏ tác động vào huyệt, kích thích, tăng cường sự vận hành thần kinh, mạch máu tại chỗ. Việc sử dụng châm cứu đã được áp dụng từ rất lâu để điều trị bệnh và mang lại hiệu quả cao với bệnh nhân. Châm cứu có thể kết hợp với cứu ngải trong trường hợp bệnh nhân bị bệnh do nhiễm lạnh từ bên ngoài.

• Điều trị bằng xoa bóp bấm huyệt

Phương pháp này thường được áp dụng cho bệnh nhân viêm xoang hàm mạn tính. Bản chất của phương pháp là người thầy thuốc dùng tay, thực hiện các thủ thuật như xoa, bóp, day, lăn, bấm,… tác động lên vùng xoang để điều trị bệnh. Không chỉ hỗ trợ điều trị bệnh, xoa bóp bấm huyệt còn làm giảm căng thẳng, mệt mỏi sau 1 ngày làm việc.

Nhìn chung, có khá nhiều cách chữa bệnh viêm xoang hàm, tùy thuộc vào mức độ bệnh và thể trạng mỗi người, bác sĩ sẽ có liệu trình phù hợp. Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, người bệnh cũng nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng, giữ ấm cho cơ thể, đặc biệt là tai, mũi, họng khi mùa lạnh đến để hỗ trợ đẩy lùi bệnh sớm hơn.

Viêm xoang hàm là 1 bệnh phổ biến do đặc điểm khí hậu, thời tiết ở nước ta. Bệnh không nặng nhưng lại có nhiều biến chứng nặng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của mọi người. Hy vọng, qua bài viết này, người bệnh sẽ có thái độ cẩn trọng hơn trong phòng và điều trị bệnh, để tránh những tác hại không đáng có mà bệnh gây ra.