Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Thoát vị đĩa đệm Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Phồng đĩa đệm L4-L5 S1 là căn bệnh chiếm khoảng 60–70% tổng dân số Việt Nam, đây là số liệu gần nhất của ngành Xương khớp. Các chuyên gia y tế nhận định, nếu không kịp thời nhận biết và điều trị kịp thời, bệnh phồng đĩa đệm L4-L5 có thể gây gia tăng áp lực các dây thần kinh vùng lưng, tạo thành các đợt co thắt từ lưng xuống mông, đùi, thậm chí là khiến người bệnh bị teo cơ, liệt.

Bệnh phồng đĩa đệm L4-L5 là gì?

BS Nguyễn Thuỳ Ngoan, Giảng viên bộ môn Y Học Cổ Truyền Đại học Y dược TPHCM cho biết, L4-L5 là 2 đốt sống thấp nhất tại vùng lưng, giữ vai trò nâng đỡ cột sống, hỗ trợ cột sống chuyển động linh hoạt và dẻo dai hơn theo nhiều hướng khác nhau.

Phồng đĩa đệm L4-L5 là tình trạng đĩa đệm giữa L4-L5 bị tổn thương, phồng lên cao hơn so với bình thường. Nhân nhầy thoát dần ra, đâm lấn vào hệ thống dây chằng và rễ thần kinh xung quanh gây đau nhói, đi lại khó khăn.

Triệu chứng của bệnh phồng lồi đĩa đệm L4-L5 như thế nào?

Phồng đĩa đệm L4-L5 khi mới khởi phát không gây ra các biểu hiện gì, người bệnh hầu như không nhận thấy cơn đau, đi lại bình thường. Theo thời gian, bệnh phồng đĩa đệm L4-L5 tăng dần về diện và lượng, người bệnh sẽ dần cảm thận thấy một vài dấu hiệu bệnh như sau:

Đốt sống L4 trượt dài trên thân đốt sống L5 chèn ép rễ thần kinh, người bệnh thấy đau quặn vùng lưng hoặc đau thần kinh tọa.
Đĩa đệm giữa L4-L5 bị thoát vị, người bệnh sẽ bị cơn đau tấn công từ âm ỉ tới dữ dội và mức độ cơn đau tăng dần khi di chuyển.
Rễ thần kinh L4 bị protein bất kỳ trên thân đốt sống va chạm sẽ khiến dây thần kinh này bị đau hoặc chèn ép xuống các dây thần kinh lân cận.
Vùng lưng, cận hông và mông bị đau, cơn đau lan xuống đùi, bàn chân, thậm chí là mu bàn chân.
Cẳng chân khó co duỗi khó khăn, cơn đau tái phát nhiều giờ liền và dữ dội hơn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi.

Biến chứng của phồng đĩa đệm L4-L5

Thực chất, phồng đĩa đệm L4-L5 là dạng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thể nhẹ, khi mức độ tổn thương còn hạn chế và chưa xuất hiện biến chứng ảnh hưởng tới lao động, sinh hoạt. Thế nhưng, nếu không kịp thời chữa trị phồng đãi đệm L4-L5 đúng cách, người bệnh dễ nhận lấy một trong các biến chứng nguy hiểm sau đây:

Vận động khó khăn dẫn tới teo cơ.
Rối loạn vận động, cơ chân tay kém linh hoạt.
Người bệnh bí tiểu tiện, đại tiện.
Rối loạn dây thần kinh thực vật khiến bạn bị ù tai, mất thăng bằng.
Cơ thể mệt mỏi, vã mồi hôi, huyết áp tăng giảm đột ngột.
Tứ chi khó cử động, cúi, gập người cảm thấy đau đớn.
Teo cơ các chi, tàn phế.

Nguyên nhân gây bệnh phồng đĩa đệm L4-L5?

Phồng đĩa đệm L4-L5 có thể bị hình thành từ nhiều nguyên nhân. Mỗi nguyên nhân gây bệnh tương ứng với một mức độ bệnh lý và cách chữa trị khác nhau. Dưới đây là 5 nguyên nhân phồng lồi đĩa đệm L4-L5 thường gặp nhất hiện nay:

Đĩa đệm, cột sống bị thoái hóa do vấn đề tuổi tác: Tuổi càng cao, hệ xương của cơ thể càng yếu và kém. Chỉ cần một va đập nhẹ, hệ xương, nhất là đĩa đệm của người bệnh cũng có thể bị rách, nứt khiến nhân nhầy thoát khỏi bao xơ đâm lấn vào hệ thống dây chằng, rễ thần kinh xung quanh.

Tuổi già gia tăng khả năng mắc bệnh xương khớp

Vận động sai tư thế: Bạn thường xuyên phải lao động nặng nhọc, bê vác không đúng quy định, thường xuyên cúi gập người một cách đột ngột và liên tục… cũng dẫn tới chấn thương vùng đĩa đệm L4-L5.
Yếu tố di truyền: Nghiên cứu cho thấy, bố mẹ từng bị phồng đĩa đệm L4-L5 thì thế hệ sau, tức là con cháu cũng có nguy cơ bị bệnh cao hơn gấp 3 – 5 lần so với bình thường.
Do chấn thương: Các va đập mạnh dẫn tới chấn thương là nguyên nhân khiến đĩa đệm bị hư hại, phần bao xơ bị phồng lên tới một điểm nào đó khiến nhân nhầy thoát ra ngoài, hình thành thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
Các bệnh lý về cơ xương khớp: Một số bệnh lý gia tăng bệnh phồng đĩa đệm L4-L5 là vẹo cột sống, gù, gai cột sống hoặc thoát hóa cột sống…

Cách chữa phồng đĩa đệm L4-L5 đang được áp dụng

ThS.BS Trần Quốc Khánh, Viện chấn thương chỉnh hình (Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức) chia sẻ, điều trị phồng lồi đĩa đệm L4-L5 mục đích là kiểm soát và ngăn ngừa sự phồng lồi bao xơ, hạn chế tình trạng nhân nhầy bị thoát ra, từ đó khống chế cơn đau. Hiện nay, chữa phồng lồi đĩa đệm L4-L5 gồm 2 cách chính là: Điều trị nội khoa (dùng thuốc, vật lý trị liệu) và điều trị ngoại khoa:

Điều trị phồng lồi đĩa đệm L4-L5 bằng nội khoa

Điều trị nội khoa là cách bác sĩ có thể kê đơn thuốc cho người bệnh hoặc kết hợp với phương pháp vật lý trị liệu nhằm ổn định triệu chứng và phòng ngừa tái phát:

Thuốc Tây y: Một số loại thuốc chữa phồng lồi đĩa đệm L4-L5 là thuốc giảm đau (Acetaminophen, Paracetamol), thuốc chống viêm không steroid (NSAID) (Ibuprofen, Aspirin, Naproxen…), thuốc giãn cơ hoặc thuốc giảm đau gây nhiệm (dùng đối với mức độ mãn tính). Người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ điều trị.

Ngoài ra người bệnh còn có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc bổ thần kinh B1, B6, B12; thuốc giảm đau thần kinh và thuốc tiêm màng cứng hydrocortison nhằm điều trị bệnh một cách tốt nhất.

Thuốc Đông y: Là các dược liệu thiên nhiên đã được nghiên cứu và bào chế thành các bài thuốc. Các vị thuốc nàycó tác dụng chống viêm, giảm đau, thanh nhiệt giải độc từ sâu bên trong cơ thể. Một số bài thuốc chữa phồng lồi đĩa đệm L4-L5 nổi tiếng PT5; Độc hoạt tang ký sinh thang; Bài thuốc gia truyền dòng họ Đỗ Minh…

Vật lý trị liệu chữa phồng đĩa đệm L4-L5

Đây là cách chữa nhằm hỗ trợ phục hồi chức năng đĩa đệm. Vật lý trị liệu chữa phồng đĩa đệm L4-L5 có thể thực hiện đơn lẻ (thường là áp dụng sau khi phẫu thuật) hoặc kết hợp với việc dùng thuốc nhằm làm giãn cơ, cải thiện tốc độ tuần hoàn lưu thông máu và giảm đau hiệu quả.

Một số phương pháp vật lý trị liệu phổ biến hiện nay là: Massage trị liệu, liệu pháp nóng lạnh, chiếu hồng ngoại, xoa bóp, châm cứu…

Điều trị phồng lồi đĩa đệm L4-L5 bằng ngoại khoa

Mục đích của cách làm này loại bỏ những yếu tố gây hại cho đĩa đệm, giải phóng áp lực của nhân nhầy đè nặng lên dây thần kinh. Người bệnh sẽ được phẫu thuật thủ thuật xâm lấn rạch 1 đường nhỏ, kết hợp với các thiết bị thu thập hình ảnh để cắt lớp màng mỏng hoặc lấy ra những mô mềm làm đè nén lên dây thần kinh.

Phẫu thuật chỉ làm giảm nhanh triệu chứng bệnh, không ngăn chặn triệt để nguy cơ tái phát bệnh. Người bệnh cần trao đổi thẳng thắn với bác sĩ về những rủi ro có thể xảy ra trong và sau khi phẫu thuật, từ đó có biện pháp khắc phục tốt nhất.

Bài tập hỗ trợ điều trị phồng đĩa đệm L4-L5 S1

Song song với việc tuân thủ các chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, để chữa trị phồng đĩa đệm L4-L5 S1 một cách hiệu quả, người bệnh có thể kết hợp luyện tập một số bài tập ngay tại nhà.

Những bài tập này là sự phối hợp giữa phần chân, mông, lưng giúp cột sống cùng các cơ được thư giãn, từ đó hỗ trợ đẩy lùi tình trạng đau nhức do phồng đĩa đệm.

Lời khuyên phòng bệnh phồng đĩa đệm L4-L5

Phồng lồi đĩa đệm L4-L5 bên cạnh điều trị thì việc áp dụng phòng ngừa tái phát là điều vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số cách phòng bệnh “quý hơn vàng” người bệnh nên thực hiện để ngăn chặn quá trình hình thành bệnh phồng đĩa đệm L4-L5:

Không mang vác vật nặng liên tục trong thời gian dài, nhất là ở tư thế khom người.
Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh.
Làm việc, sinh hoạt ở tư thế đúng.
Thường xuyên tập luyện thể dục và các bài tập vận động trị liệu.
Tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.

Trên đây là một vài thông tin chia sẻ về căn bệnh phồng đĩa đệm L4-L5. Các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo, nếu nhận thấy vùng thắt lưng của cơ thể xuất hiện cơn đau bất thường, nhất là cử động cúi, gập, xoay người bị hạn chế, bạn cần tới ngay các cơ sở y tế chuyên khoa cơ xương khớp để chẩn đoán, từ đó tìm ra cách khắc phục chính xác và phù hợp nhất.