Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Nổi Mề Đay Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Nổi mề đay lâu ngày không khỏi thường xuất phát từ việc người bệnh thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân dị ứng, tạo điều kiện cho các triệu chứng bệnh tái đi tái lại thường xuyên. Tình trạng này kéo dài dai dẳng gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần, sinh hoạt và hiệu suất công việc, học tập. Nặng hơn có thể gây các biến chứng nguy hiểm nếu bệnh tiến triển thành mãn tính.

Nguyên nhân gây nổi mề đay lâu ngày không khỏi

Nổi mề đay là hậu quả của cơ chế phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tác nhân kích thích hoặc yếu tố dị nguyên từ môi trường bên ngoài. Đây là một trong những bệnh lý da liễu phổ biến, bất kỳ đối tượng nào cũng có nguy cơ mắc phải. Có thể kể đến một số tác nhân dị ứng gây nổi mề đay như:

Dị ứng thức ăn
Dị ứng thuốc
Dị ứng thời tiết lạnh
Dị ứng phấn hoa, khói bụi, lông động vật…
Các tác nhân vật lý như quá nóng, quá lạnh,
Ảnh hưởng từ các bệnh lý tự miễn như cường giáp, lupus ban đỏ…
Nhiễm khuẩn, ký sinh trùng giun sán
Yếu tố di truyền
…

Theo khía cạnh y học, nguyên nhân chủ yếu gây nổi mề đay chính là do sự suy giảm chức năng gan, thận, cản trở quá trình lọc, thải độc tố, gây rối loạn miễn dịch cộng với việc tích tụ quá mức của các chất độc hại lâu ngày làm hình thành các nốt mẩn đỏ, sưng phù và gây ngứa ngáy trong thời gian dài. Ngoài ra, một thống kê cho thấy có đến 50% trường hợp nổi mề đay vô căn

Tuy nhiên, đối với nổi mề đay lâu ngày không khỏi (nổi mề đay mãn tính) thường xảy ra do các yếu tố dị ứng được lặp đi lặp lại thường xuyên. Đặc trưng của thể bệnh này là có các triệu chứng kéo dài trên 6 tuần và khó điều trị dứt điểm. Cụ thể một vài nguyên nhân gây nổi mề đay lâu ngày không khỏi như:

Không điều trị kịp thời: Việc chậm trễ trong việc phát hiện và can thiệp điều trị là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra nổi mề đay mãn tính, tái đi tái lại dai dẳng và khó điều trị dứt điểm.
Thường xuyên tiếp xúc với tác nhân dị ứng: Mặc dù biết cơ thể mẫn cảm và dị ứng với một số tác nhân dị nguyên như phấn hoa, lông thú, thực phẩm, thuốc hoặc bụi bẩn… nhưng người bệnh vẫn không chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh. Hậu quả là khiến quá trình điều trị bệnh không hiệu quả, thậm chí chuyển sang giai đoạn mãn tính.
Tự phát mề đay mãn tính: Theo một thống kê, có đến hơn 50% bệnh nhân bị bệnh mề đay vô căn, tự phát và không rõ nguyên nhân. Những trường hợp này khiến quá trình điều trị khó khăn hơn, lâu ngày không khỏi.
Suy giảm hệ miễn dịch: Đối với những bệnh nhân có sẵn hệ miễn dịch yếu kém hoặc đang mắc các bệnh lý gây suy giảm miễn dịch thường có nguy cơ bị nổi mề đay cao hơn người khỏe mạnh bình thường. Thậm chí các triệu chứng bệnh thường nặng và phát sinh dai dẳng trong thời gian dài.
Do ảnh hưởng của các bệnh lý khác: Bệnh nổi mề đay lâu ngày không khỏi còn là biểu hiện của một số bệnh lý khác như:
- Suy giảm chức năng gan: Gan suy yếu làm giảm chức năng lọc và đào thải độc tố. Các chất độc tích tụ lâu ngày trong máu được biểu hiện bằng các kích ứng da như nổi mề đay, chàm, viêm da cơ địa…
- Do vi khuẩn Hp: Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy vi khuẩn Hp không chỉ là nguyên nhân gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa, mà nó còn là yếu tố gây kích thích các triệu chứng nổi mề đay dai dẳng lâu ngày không khỏi hoặc các bệnh ngoài da khác.
- Nhiễm giun sán: Cơ thể của người mắc bệnh nhiễm giun sán thường tự sản sinh các kháng nguyên đối kháng với ký sinh trùng. Quá trình này được biểu hiện thông qua các triệu chứng kích ứng da, gây nổi mề đay lâu ngày không khỏi.
- Bệnh tuyến giáp: Người mắc các bệnh về tuyến giáp gây kích thích tăng sinh kháng thể kháng giáp anti thyroglobulin trong máu, từ đó phát sinh các triệu chứng nổi mề đay kéo dài không khỏi. Một trong những triệu chứng nghiêm trọng thường gặp là hiện tượng phù mạch.

Bị nổi mề đay lâu ngày không khỏi có đáng lo ngại không?

Nếu những đợt nổi mề đay cấp chỉ kéo dài dưới 6 tuần và đáp ứng tốt với các biện pháp điều trị, chăm sóc kịp thời, thì nổi mề đay mãn tính hoàn toàn ngược lại. Các triệu chứng phát sinh nghiêm trọng, kéo dài dai dẳng, ngày càng có xu hướng tăng nặng lên và khó điều trị.

Thực chất, hầu hết các triệu chứng ngoài da không quá nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, trong trường hợp xảy ra phản ứng dữ dội, nghiêm trọng, người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều phản ứng khó lường như:

Mệt mỏi, suy nhược kéo dài: Trong suốt quãng thời gian phát bệnh, người bệnh sẽ rất mệt mỏi, khó chịu do bị cơn ngứa ngáy hành hạ. Kéo theo những ảnh hưởng tiêu cực đến ăn uống, giấc ngủ, lâu ngày dẫn đến mệt mỏi, cáu gắt, suy nhược cơ thể…
Tăng nguy cơ nhiễm trùng da: Cơn ngứa ngáy khiến người bệnh có xu hướng cào gãi mạnh hoặc chà xát để xoa dịu sự khó chịu. Thói quen này tạo khiến cơn ngứa nhanh chóng lan sang các vùng da lành lặn, kích thích da sưng phù dày hơn. Bên cạnh đó, cào gãi khiến da trầy xước, lở loét, vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng.
Bị chàm hóa da: Các triệu chứng lâu ngày không khỏi do nổi mề đay khiến vùng da tổn thương bị khô, yếu, cộm cấn, nứt nẻ, dày sừng… Đây là những biểu hiện của chàm hóa da, để lại sẹo thâm xấu gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, ảnh hưởng đến tâm lý, gây tự ti e ngại trong giao tiếp.
Phù mạch: Đây là hiện tượng sưng phù từ sâu bên trong da, kèm theo nổi sẩn ngứa hoặc không, các triệu chứng khu trú hoặc lan rộng ra nhiều vùng da xung quanh. Hiện tượng này được xem là một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh nổi mề đay phù mạch, nếu xảy ra bên trong cổ họng, yết hầu, thanh quản có thể gây khó thở, ngưng thở đột ngột và đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Sốc phản vệ: Khi cơ thể tiếp xúc với các dị nguyên dị ứng nghiêm trọng khiến cơ thể phản ứng gay gắt có thể xảy ra tình trạng sốc phản vệ. Hiện tượng này đươc cảnh báo nguy hiểm do được biểu hiện thông qua hàng loạt các triệu chứng như nghẹt thở, khó thở, tụt huyết áp, chóng mặt, hoa mắt, suy tim, phát ban khắp cơ thể, ngất xĩu… và nặng nhất là tử vong.

Biện pháp điều trị nổi mề đay lâu ngày không khỏi

Tương tự như nổi mề đay cấp tính, nổi mề đay mãn tính lâu ngày không khỏi không có khả năng lây lan từ người này sang người khác, tái đi tái lại nhiều lần và khó điều trị dứt điểm tận gốc. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp chăm sóc để kiểm soát triệu chứng và hạn chế thấp nhất nguy cơ tái phát là việc làm cần thiết.

Dưới đây là một số biện pháp được áp dụng phổ biến:

1. Hạn chế tiếp xúc với tác nhân dị ứng

Việc thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân dị ứng chính là nguyên nhân hàng đầu gây nổi mề đay kéo dài không khỏi. Vì vậy, chỉ cần hạn chế, tránh tiếp xúc hoặc bảo vệ cơ thể khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng để giảm nguy cơ phát sinh:

Không ăn các loại thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, sữa, thịt bò, nhộng tằm, rượu bia…;
Không tiếp xúc với các loại hóa chất, bụi bẩn, lông động vật, phấn hoa…
Không sử dụng các loại dược – mỹ phẩm kém chất lượng hoặc chứa thành phần chất dị ứng lên da;
Khi phải ra ngoài phải che chắn kỹ lưỡng bằng cách bôi kem chống nắng, mặc áo khoác, đội mũ, găng tay…;

2. Điều trị bằng thuốc Tây

Dùng thuốc trị nổi mề đay theo chỉ định của bác sĩ là giải pháp điều trị triệu chứng hiệu quả nhất. Việc dùng thuốc cần tuân thủ tuyệt đối liều dùng để tránh gây tác dụng phụ nguy hiểm cho sức khỏe. Các loại thuốc trị nổi mề đay mãn tính được điều chế dưới dạng thuốc uống và thuốc bôi, sử dụng đồng thời trong điều trị để đem lại hiệu quả tốt nhất.

Thuốc kháng histamine: Có tác dụng ức chế quá trình hình thành và phóng thích histamine – hoạt chất gây ngứa ngáy, phù nề do nổi mề đay. Các loại thường dùng như Loratadine, Fexofenadine, Desloratadine…
Thuốc kháng Leukotriene: Những trường hợp không đáp ứng dùng thuốc kháng histamine được thay thế bằng thuốc kháng Leukotriene. Một vài loại thường được chỉ định như Zafirlukast, Montelukast…
Thuốc ức chế miễn dịch: Có tác dụng làm giảm sự mẫn cảm và phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng. Từ đó hạn chế thấp nhất nguy cơ phát sinh hoặc giảm nhẹ các triệu chứng nổi mề đay. Điển hình như Tacrolimus, Cyclosporine…
Thuốc Corticosteroid: Loại thuốc này có tác dụng giảm nhanh các triệu chứng sưng phù, ngứa ngáy. Tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc uống hoặc bôi phù hợp. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ được dùng điều trị ngắn hạn vì có khá nhiều tác dụng phụ.
Thuốc giảm đau: Trường hợp các triệu chứng nổi mề đay kéo dài gây đau nhức, rát buốt do nhiễm trùng hoặc sốt cao cần sử dụng thêm các loại thuốc giảm đau, hạ sốt như NSAIDs hoặc Paracetamol…
Các loại kem bôi ngoài da: Để giúp da bớt khô, nứt nẻ do các triệu chứng nổi mề đay, người bệnh nên chọn sử dụng các loại kem bôi chứa thành phần Menthol, Glycerin… giúp giảm ngứa, hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh.

3. Điều trị theo Đông y

Chứng nổi mề đay mãn tính, lâu ngày không khỏi trong Đông y còn được gọi là Phong chẩn khối hoặc Tẩm ma chẩn. Bệnh xảy ra do liên quan trực tiếp đến các yếu tố phong hàn và khí lạnh xâm nhập vào trong cơ thể trong tình trạng hệ miễn dịch đang yếu kém.

Bệnh được chia làm 4 thể chính gồm phong hàn, phong nhiệt, thực tích và thấp nhiệt. Mỗi thể bệnh sẽ áp bài thuốc chữa khác nhau. Cụ thể như sau:

Bài thuốc thể phong hàn

Bài thuốc này phù hợp với người bị nổi mề đay tái đi tái lại do thời tiết thay đổi thất thường. Ngoài các triệu chứng ngoài da, kèm theo đó là các triệu chứng sổ mũi, đau đầu…

Pháp trị: làm ấm, trừ hàn giảm ngứa

Cách thực hiện: Chuẩn bị các vị thuốc gồm quế chi, ké đầu ngựa, bạch chỉ, kinh giới, phòng phong, đan sâm, lá đơn… Sắc uống mỗi ngày 1 thang, chia làm 2 lần uống trong ngày.

Bài thuốc thể phong nhiệt

Bài thuốc này giúp điều trị hiệu quả các triệu chứng nổi mề đay lâu ngày không khỏi và các triệu chứng kèm theo như buồn nôn, vấn đề về đường tiêu hóa, nóng trong người…

Cách thực hiện: Chuẩn bị các vị thuốc gồm kim ngân hoa, bạch thược, sài hồ, xương bồ, cỏ mần trầu, tang diệp, cam thảo, tang ký sinh, quả ké đầu ngựa… Sắc mỗi ngày 1 thang lấy nước uống 2 lần/ ngày.

Bài thuốc thể thực tích

Bài thuốc này phù hợp cho những trường hợp bị nổi mề đay do dị ứng thức ăn như hải sản, các loại đậu hạt… Cải thiện các triệu chứng nổi mề đay dai dẳng có kèm theo buồn nôn, đau bụng.

Cách thực hiện: Chuẩn bị các vị thuốc gồm kim ngân hoa, tiêu tân lang, xích thược, địa phụ tử, xiêu sơn tra, bạch phục linh, tiêu mạch nha, bạch tiên bì và kê nội kim. Sắc các vị thuốc trên cùng 3 chén nước cho đến khi nước sắc xuống còn 1 chén. Sử dụng 2 lần/ ngày, mỗi ngày 1 thang liên tục cho đến khi các triệu chứng bệnh thuyên giảm.

Bài thuốc thể thấp nhiệt

Người bệnh nổi mề đay thể này ngoài các triệu chứng ngứa ngáy, sưng phù da còn kèm theo các biểu hiện như đau đầu, sốt, tiểu ít, đại tiện khó khăn.

Cách thực hiện: Dùng các vị thuốc gồm trần bì, linh bì, bồ công anh, hậu phác, kim ngân hoa, xích thược, hoạt thạch, bội lan, hoàng cầm, cam thảo. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

BÀI THUỐC MỀ ĐAY ĐỖ MINH – BÀI THUỐC GIA TRUYỀN 150 NĂM CỦA DÒNG HỌ ĐỖ MINH

Bài thuốc Mề đay Đỗ Minh được nghiên cứu và phát triển theo các nguyên tắc điều trị chuẩn của Y học cổ truyền và kết hợp với kinh nghiệm thăm khám thực tế của các lương y dòng họ Đỗ Minh. Phương thuốc này là sự kết hợp hoàn hảo của 3 bài thuốc nhỏ gồm:

Bài thuốc Mề đay dị ứng: Sử dụng các vị thuốc như bồ công anh, diệp hạ châu, hạ khô thảo… giúp thanh nhiệt, giải độc, mát gan, đẩy lùi các triệu chứng nổi mề đay.
Bài thuốc Bổ thận giải độc: Gồm các vị thuốc xích đồng, dây tơ hồng xanh, hoàng kỳ… giúp bồi bổ chức năng thận, đào thải độc tố và tăng cường sức mạnh tổn thể.
Bài thuốc Bổ gan dưỡng huyết: Gồm bồ công anh, lá chanh, cà gai, nhân trần… với công dụng nhuận gan, bổ huyết, thanh huyết và tăng cường sức đề kháng.

Sự phối hợp này dựa theo “TỶ LỆ VÀNG” bí truyền với 20 – 30 vị thuốc dược liệu lành tính. Kết hợp chặt chẽ, bổ trợ lẫn nhau nhằm phát huy tác dụng tối đa, dựa theo cơ chế SONG TIÊU – ĐỒNG DƯỠNG điều trị chứng mề đay, mẩn ngứa hiệu quả.

Một điểm cộng nổi bật của phương thuốc này chính là sử dụng nguồn dược liệu sạch, 100% trồng hữu cơ. Sau khi thu hái, được sàng lọc và sơ chế sạch sẽ, kỹ lưỡng nhằm đảm bảo chất lượng bài thuốc và sự an toàn cho sức khỏe người dùng.

4. Tận dụng các loại thảo dược tự nhiên

Theo y học dân gian có rất đa dạng các loại dược liệu giúp điều trị nổi mề đay như trà xanh, lá kinh giới, lá trầu không… Tuy không có khả năng điều trị bệnh tận gốc nhưng các dược chất lành tính trong thảo dược có khả năng hỗ trợ cải thiện triệu chứng khá tốt:

Lá trầu không: Tính ấm, vị cay nồng có tác dụng sát khuẩn, tiêu viêm và sát khuẩn da. Đồng thời, làm sạch và tái tạo vùng da bị tổn thương. Bạn có thể dùng lá trầu không nấu nước tắm toàn thân hoặc sắc lấy nước uống hàng ngày nhằm loại bỏ độc tố gây nổi mề đay.
Lá chè xanh: Chè xanh có vị đắng chát, tính mát và có khả năng thanh nhiệt giải độc, đẩy lùi các triệu chứng nổi mề đay ngứa ngáy khó chịu. Không những vậy, hoạt chất vitamin C cùng flavonoid trong lá chè xanh còn giúp dưỡng ẩm da, giảm viêm ngứa da hiệu quả. Bạn dùng lá chè xanh nấu nước uống hoặc nấu nước tắm tùy theo vị trí nổi mề đay.
Lá kinh giới: Có tính ấm, vị cay, với khả năng tán hàn, loại bỏ độc tố và kích thích tuần hoàn máu trong cơ thể. Bạn có thể nấu nước lá kinh giới để xông hơi hoặc xay nhuyễn chà xát lên vùng da nổi mề đay để cải thiện triệu chứng.

Hướng dẫn phòng tránh tái phát mề đay kéo dài không khỏi

Để phòng ngừa mề đay lâu ngày không khỏi, bản thân người bệnh cần chủ động thực hiện các biện pháp chăm sóc kỹ lưỡng và thói quen sống lành mạnh để phòng ngừa.

Giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ, tắm bằng nước sạch, có nhiệt độ vừa phải, không quá nóng cũng không quá lạnh;
Ưu tiên sử dụng các sản phẩm vệ sinh dịu nhẹ, có chiết xuất organic lành tình với làn da, hạn chế các kích ứng và phát sinh triệu chứng nổi mề đay;
Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái, chất liệu thấm hút mồ hôi để tránh gây kích ứng cho vùng da bị tổn thương;
Nếu có làn da nhạy cảm, dễ bị kích ứng nên hạn chế thực hiện các hoạt động quá sức, đổ nhiều mồ hôi, làm tăng tiết bã nhờn, tạo điều kiện nổi mề đay kéo dài, lan rộng ngứa ngáy;
Hạn chế cào gãi, chà xát mạnh lên vùng da bị kích ứng nhẹ, thay vào đó hãy chườm lạnh hoặc chườm ấm để xoa dịu cơn ngứa từ từ;
Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học, có thể ăn uống theo sở thích bình thường, nhưng cần loại bỏ các thực phẩm dễ gây dị ứng. Tăng cường tiêu thụ rau xanh, trái cây, củ quả, giảm thực phẩm giàu đạm, nhiều dầu mỡ…
Uống nhiều nước, khoảng 2 lít/ ngày hoặc nhiều hơn ở những người hoạt động nhiều, dễ bị mất nước;
Giữ tinh thần thoải mái, tích cực, tránh stress và thường xuyên vận động, rèn luyện thể dục thể thao tăng cường sức đề kháng, chống lại bệnh tật.

Nổi mề đay lâu ngày không khỏi là do bản thân người bệnh không biết cách hoặc lơ là trong việc chăm sóc, điều trị. Do đó, khi phát hiện các dấu hiệu bệnh, đầu tiên hãy chủ động hãy thăm khám ngay để được tư vấn hướng điều trị phù hợp. Sau đó tập trung tuân thủ phác đồ và kết hợp chăm sóc tại nhà để bệnh nhanh khỏi.