Cách chăm sóc bệnh nhân thoái hoá khớp gối hỗ trợ phục hồi
Thoái hóa khớp gối là bệnh lý xương khớp mạn tính xảy ra chủ yếu ở người già và một bộ phận nhỏ người trẻ ít vận động. Những ảnh hưởng từ tiến triển của bệnh khiến bạn đau nhức, gây khó khăn trong việc cử động, di chuyển, thậm chí có nguy cơ tàn phế nếu không điều trị kịp thời. Việc chữa trị thoái hóa khớp dứt điểm hoàn toàn là rất khó, tuy nhiên vẫn có những cách chăm sóc phục hồi hỗ trợ giúp ngăn chặn diễn tiến thoái hóa nặng nề theo thời gian.
Thoái hóa khớp gối có chữa khỏi dứt điểm được không?
Thoái hóa khớp gối là một dạng suy giảm chức năng khớp gối, đặc trưng bởi tình trạng lớp sụn và xương dưới sụn bị bào mòn, tổn thương, viêm màng hoạt dịch… Các yếu tố này khiến khớp xương bị xơ hóa, biến đổi hình dạng và cấu trúc, gây gián đoạn quá trình tái tạo tế bào xương mới. Khi sụn khớp bị hủy hoại hoàn toàn, kéo theo hình thành gai xương và đẩy nhanh tiến trình thoái hóa khớp gối diễn ra nhanh hơn.
Thoái hóa khớp gối được chia làm 2 nhóm nguyên nhân chính gồm:
- Nhóm nguyên phát: thoái hóa do yếu tố lão hóa, tuổi tác cao, yếu tố di truyền hoặc rối loạn nội tiết;
- Nhóm thứ phát: xảy ra do chấn thương, ít vận động, ảnh hưởng từ các bệnh lý, thừa cân béo phì, thiếu dinh dưỡng, lạm dụng corticoid…;
Người bệnh thoái hóa khớp gối ban đầu chỉ là những tổn thương nhỏ và không ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động. Tuy nhiên, theo thời gian sụn khớp bị hư hại nặng, mất đi độ đàn hồi ban đầu và dễ va vào nhau khi cử động gây đau nhức, cứng khớp, sưng viêm, tăng nguy cơ biến dạng khớp, teo cơ, thậm chí là tàn phế vĩnh viễn.
Theo các chuyên gia xương khớp. thoái hóa khớp gối là bệnh lý rất khó để điều trị dứt điểm hoàn toàn, nhất là đối với những trường hợp có liên quan đến quá trình lão hóa xương khớp tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, việc can thiệp điều trị và chăm sóc đúng cách vẫn là điều cần thiết nhằm tăng khả năng phục hồi khớp gối lên đến 90%.
Ngoài ra, việc phát hiện và điều trị thoái hóa khớp gối càng sớm càng đem lại những lợi ích rõ rệt như giảm thiểu đau nhức, giảm thiểu biến chứng xuống mức thấp nhất, tiết kiệm chi phí tối đa, không tốn quá nhiều thời gian và công sức. Vì vậy, người bệnh thoái hóa khớp gối cần chủ động thăm khám sớm và tiếp nhận phác đồ điều trị, tuân thủ thực hiện các cách chăm sóc phục hồi chuyên môn theo chỉ định để quá trình chữa trị thuận lợi, đạt hiệu quả tích cực.
Cách chăm sóc bệnh nhân thoái hóa khớp gối trong quá trình điều trị, phục hồi
Sau thăm khám và các chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp cho từng trường hợp cụ thể. Đồng thời, các chuyên gia cũng nêu rõ nếu biết cách kết hợp với các biện pháp chăm sóc đúng cách sẽ giúp bệnh nhân đạt kết quả điều trị tốt và vượt qua các triệu chứng bệnh.
Dưới đây là 5 yêu cầu cơ bản trong việc chăm sóc hỗ trợ điều trị và phục hồi được các chuyên gia, bác sĩ xương khớp hướng dẫn:
1. Thông báo và trao đổi với bệnh nhân về phác đồ điều trị
Trước khi bắt đầu quá trình điều trị, bác sĩ chuyên môn sẽ thông báo kỹ lưỡng, chi tiết về quá trình điều trị cũng như giải đáp mọi thắc mắc của người bệnh. Việc đạt được những thống nhất chung, phối hợp nhịp nhàng giữa bác sĩ và bệnh nhân hoặc người thân bệnh nhân sẽ giúp quá trình điều trị diễn ra suôn sẻ, nắm rõ những điều cần làm và không nên làm để tránh làm tổn thương khớp gối.
Điều trị thoái hóa khớp gối là một quá trình dài lâu và dựa vào kết quả của từng giai đoạn để quyết định thời gian điều trị, thái độ điều trị, thậm chí có những trường hợp phải điều trị cả đời. Trong một phác đồ thường kết hợp nhiều phương pháp khác nhau như dùng thuốc, vật lý trị liệu và ngoại khoa (nếu cần). Đồng thời, phải chú ý đến tâm lý bệnh nhân cũng như tính chất lao động nghề nghiệp.
Người điều dưỡng hoặc người nhà cần nắm rõ những nhu cầu cần thiết của bệnh nhân để đưa ra những phân tích rõ ràng, sau đó lên kế hoạch chăm sóc phù hợp.
2. Chăm sóc cơ bản
Bước này có thể được thực hiện tại bệnh viện hoặc tại nhà tùy theo nhu cầu điều trị của bệnh nhân. Những bước chăm sóc cơ bản cần có lúc này gồm:
- Bệnh nhân thoái hóa khớp gối giai đoạn cấp cần được nghỉ ngơi trong tư thế cơ năng, duỗi đầu gối trong tư thế bất động 170° – 180°.
- Hạn chế khả năng vận động khi đang đau nhức để giảm thiểu tối đa áp lực lên khớp gối, tránh va chạm với bất kỳ thứ gì.
- Hướng dẫn cho người bệnh cách tự phục vụ khi không có người hỗ trợ, sắp xếp các vật dụng, đồ dùng cần thiết ở vị trí thuận tiện, dễ lấy.
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ và giữ cho nơi nghỉ ngơi (tại nhà hoặc phòng bệnh) sạch sẽ.
- Người nhà nên trao đổi với bác sĩ về chế độ ăn uống phù hợp với bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối. Theo đó, nên tăng cường các loại thực phẩm giàu omega-3, sắt, canxi, beta – carotene, vitamin C… hỗ trợ chống viêm, tái tạo sụn khớp và ngăn ngừa lão hóa. Tránh sử dụng các loại thực phẩm giàu đạm, nhiều đường, muối, dầu mỡ, thực phẩm chứa cồn, chất kích thích…
- Bản thân người bệnh hoặc người nhà cần chủ động liên lạc và thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe trong tiến trình điều trị để có những điều chỉnh phù hợp.
3. Thực hiện các y lệnh khi cần thiết
Y lệnh là những chỉ định về dùng thuốc, các cách giảm đau hiệu nghiệm, thực hiện các xét nghiệm cần thiết (chụp X quang, đo điện tim, siêu âm khớp…) để phục vụ quá trình điều trị. Đối với bệnh nhân thoái hóa khớp gối cần tuân thủ các y lệnh sau:
Dùng thuốc
Sử dụng thuốc Tây nhằm mục đích giảm đau và phục hồi chức năng khớp gối. Dựa vào nguyên tắc này, mức độ thoái hóa và tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn sử dụng loại thuốc trị thoái hóa khớp gối phù hợp.
- Thuốc giảm đau: điển hình như Paracetamol, Aspirin, Tramadol, Naproxen Sodium, Acetamnophen… có tác dụng giảm đau nhanh chóng trong thời gian ngắn. Nhóm thuốc này thường được chỉ định điều trị ngắn hạn vì hiệu quả mạnh dễ gây tác dụng phụ, một số trường hợp lạm dụng thuốc liều cao có thể gây ngộ độc gan, tổn thương dạ dày.
- Thuốc kháng viêm: nhóm thuốc này hỗ trợ ức chế quá trình viêm nhiễm diễn ra bên trong khớp. Nhờ đó cải thiện triệu chứng sưng đỏ, phù nề và xoa dịu cơn đau, giúp người bệnh vận động thoải mái hơn.
- Thuốc hỗ trợ phục hồi sụn khớp gối: Đây là các loại viên uống bổ sung hoạt chất sinh học như Glucosamine, Chondroitin, Collagen type II, Methyl Sulfonyl… nhằm kích thích quá trình tái tạo sụn khớp mới, phục hồi thương tổn cũng như tăng sinh dịch khớp tự nhiên. Nhờ đó giúp cải thiện vận động và phòng ngừa lão hóa.
Lưu ý, y lệnh dùng thuốc cần được tuân thủ tuyệt đối để tránh các tác dụng phụ có hại cho sức khỏe người bệnh.
Chườm nóng/ chườm lạnh
Ngoài dùng thuốc giảm đau, bc sĩ hoặc điều dưỡng sẽ hướng dẫn cách chườm nóng hoặc chườm lạnh để cải thiện cơn đau nhức, giúp người bệnh thoải mái, dễ chịu và hỗ trợ tốt trong quá trình điều trị thoái hóa khớp gối.
- Chườm nóng: Nhiệt nóng giúp kích thích tuần hòa máu đến khớp đầu gối, xoa dịu cơn đau và hỗ trợ phục hồi cấu trúc khớp. Thực hiện chườm nóng từ 3 – 4 lần/ ngày, mỗi lần từ 15 – 20 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Chườm lạnh: Liệu pháp này đem lại hiệu quả cao trong việc đẩy lùi cơn đau nhức khớp gối đột ngột. Nhiệt lạnh có tác dụng làm co tạm thời các mạch máu, giảm tuần hoàn tại chỗ và ức chế phản ứng viêm. Mỗi ngày chườm lạnh từ 4 – 6 lần, mỗi lần 15 – 20 phút.
Xoa bóp, bấm huyệt
Các động tác massage, xoa bóp và bấm huyệt nhẹ nhàng được ghi nhận là phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo Đông y hiệu quả. Liệu pháp này có tác dụng khai thông bế tắc, kích thích tuần hoàn máu và giảm đau nhức, sưng viêm hiệu quả. Không những vậy, thủ thuật này còn giúp tăng sinh dịch khớp mới, giảm thiểu các triệu chứng liên quan, ức chế quá trình thoái hóa khớp và ngăn ngừa diễn tiến nghiêm trọng của bệnh.
Tuy nhiên, các kỹ thuật bấm huyệt, xoa bóp chữa đau khớp gối đòi hỏi người thực hiện phải có kỹ thuật chuyên môn cao. Nếu người thân không đáp ứng được tiêu chí này, tốt nhất nên nhờ sự trợ giúp của những chuyên gia hoặc kỹ thuật viên có tay nghề. Không nên cố chấp thực hiện vì có thể làm phản tác dụng.
Sử dụng nẹp hoặc các dụng cụ hỗ trợ khác
Dùng nẹp khớp gối giúp giảm đau và hỗ trợ bệnh nhân thực hiện các cử động cơ bản mà không bị khó chịu, phòng ngừa chấn thương. Cụ thể công dụng của nẹp là:
- Giảm bớt áp lực từ trọng lượng cơ thể ra khỏi vùng khớp gối bị tổn thương, duy trì sự ổn định và giảm đau nhức.
- Hỗ trợ giảm sưng tấy, giảm áp lực lên các khu vực xung quanh và giúp người bệnh tự tin hơn khi thực hiện các cử động hàng ngày.
4. Hỗ trợ tập luyện phục hồi chức năng khớp gối
Bên cạnh các biện pháp chăm sóc điều trị, giảm đau, phục hồi chức năng khớp gối cũng là một trong những hạng mục quan trọng trong phác đồ trị bệnh. Người bệnh có thể tự thực hiện các bài tập cơ bản tại nhà hoặc một phương pháp vật lý trị liệu theo sự hướng dẫn của chuyên gia, bác sĩ để sớm phục hồi chức năng vận động của khớp gối.
Lúc này, người nhà có thể hỗ trợ bằng cách dìu đỡ, chuẩn bị nạng, gậy, ghế để người bệnh di chuyển dễ dàng hơn. Ngoài ra, gia đình người thân cũng nên tạo điều kiện cho bệnh nhân thực hiện các động tác yoga, dưỡng sinh cơ bản hoặc đi bộ, dạo quanh nhà vài vòng… Hoặc nếu thực hiện phục hồi chức năng khớp gối bằng vật lý trị liệu sẽ được chuyên viên hoặc điều dưỡng hướng dẫn cách thực hiện đúng chuẩn.
5. Giáo dục sức khỏe và động viên tinh thần người bệnh
Tinh thần là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình điều trị thoái hóa khớp gối. Bởi nó là yếu tố chi phối cách bạn cảm nhận về bệnh cũng như tự nhận định về khả năng hoạt động của mình. Để duy trì trạng thái tinh thần ổn định, bản thân người bệnh cần suy nghĩ tích cực, luôn lạc quan về tình trạng bệnh hiện tại và làm những điều mình yêu thích để giải tỏa tâm lý tiêu cực.
Đối với người thân cần có những lời động viên, chia sẻ và quan tâm chăm sóc bằng hành động để người bệnh có thêm nghị lực, niềm tin để vượt qua bệnh tật.
Việc thực hiện các cách chăm sóc bệnh nhân thoái hóa khớp đúng theo hướng dẫn góp phần quan trọng trong việc đem lại kết quả điều trị tốt, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và bảo tồn chức năng khớp gối. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay vấn đề bất thường nào trong quá trình chăm sóc và phục hồi, tốt nhất nên thông báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời.
Có thể bạn quan tâm
ĐẶT LỊCH HẸN
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!